Kurzajki – diagnostyka, rodzaje, przyczyny powstawania

Kurzajka to zmiana skórna, wywołana przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Dowiedz się, w jaki sposób może dojść do zakażenia tym patogenem. Przeczytaj, jakie są rodzaje kurzajek i jakie dolegliwości im towarzyszą. Sprawdź też, jak wygląda diagnostyka kurzajek – jakie badania są pomocne w ich rozpoznaniu.

Kurzajka – co to jest?

Kurzajka, znana także jako brodawka, to mała, zazwyczaj nieszkodliwa zmiana skórna. Kurzajki mogą występować na różnych częściach ciała, ale najczęściej pojawiają się na dłoniach, stopach i palcach. Mają postać grudek na szerokich podstawach, często o nierównej, hiperkeratotycznej powierzchni. Hiperkeratoza oznacza znaczne pogrubienie najbardziej zewnętrznej warstwy naskórka (tzw. warstwy rogowej). Powstanie hiperkeratotycznej powierzchni związane jest z nadmiernym rogowaceniem. Kurzajki są zazwyczaj niebolesne, jeśli jednak osiągną spore rozmiary, mogą powodować dyskomfort wynikający z ich urażania. Zmiany występują pojedynczo lub w grupach. Skóra otaczająca kurzajki nie ulega stanowi zapalnemu. 

Skąd biorą się kurzajki?

Do powstania kurzajki dochodzi w wyniku zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (ang. Human papilloma virus), na ogół typów: 2, 4 lub 7. Wirus ten jest wysoce zaraźliwy i może być przenoszony przez bezpośredni kontakt ze skórą zakażonej osoby lub przez kontakt z powierzchniami, na których się znajduje (np. podłogą na basenie, drewniana kratka pod wspólnym prysznicem). Osoby z osłabionym układem odpornościowym, dzieci i nastolatki są bardziej podatne na zakażenie HPV, podobnie jak to ma miejsce w przypadku kandydozy. Infekcja HPV prowadzi do nadmiernej produkcji komórek naskórka, co skutkuje twardą, chropowatą teksturą kurzajki. 

Jakie są rodzaje kurzajek?

Istnieje kilka rodzajów kurzajek. Najczęściej występującym typem są kurzajki zwykłe (łac. Verrucae vulgaris). Zmiany zazwyczaj pojawiają się na dłoniach. Są to niewielkie, grudkowate narośle. Podczas ich naciskania może pojawić się lekki ból. Kurzajki zwykłe mają szorstką powierzchnię, na której często widać czarne punkciki. Są to małe, zakrzepłe punktowe krwawienia.

Przeczytaj także: Grzybica skóry gładkiej – jak wygląda i jak ją leczyć?

Kolejnym dość mocno rozpowszechnionym rodzajem są kurzajki stóp, zwane również brodawkami podeszwowymi (łac. Verrucae plantaris). Zmiany te występują na podeszwach stóp, często na piętach lub pod palcami. Mogą być płaskie w związku z naciskiem wywieranym na nie w czasie chodzenia. Kurzajki stóp są zazwyczaj bardziej bolesne niż inne rodzaje kurzajek z powodu ich lokalizacji i ciągłego nacisku.

W wyniku zakażenia HPV rozwijają się kurzajki płaskie (łac. Verrucae planae). Zmiany te są zazwyczaj mniejsze i bardziej płaskie niż pozostałe rodzaje kurzajek. Najczęściej rozwijają się na twarzy, nogach czy dłoniach. Z reguły występują licznie.

Kolejny rodzaj to kurzajki nitkowate, które mają długi, wąski kształt, przypominający nitkę. Stąd też wywodzi się ich nazwa. Występują głównie na twarzy, wokół ust, oczu i nosa.

HPV może powodować kurzajki mozaikowe. Charakteryzują się one tym, że pojawiają się w grupach tworzących mozaikowy wzór. Zazwyczaj znajdują się na dłoniach lub stopach. Są płaskie i mniej bolesne.

Diagnostyka kurzajki

Diagnostyka kurzajek zazwyczaj jest stosunkowo prosta i opiera się głównie na badaniu klinicznym. Lekarz ogląda skórę w poszukiwaniu typowych cech kurzajek, takich jak chropowata tekstura, obecność czarnych punkcików (punktowych zakrzepłych krwawień) oraz ich lokalizacja na ciele. Przeprowadza palpacyjne badanie kurzajki, aby dokonać oceny jej twardości i głębokości. Jednocześnie odbywa się szczegółowe badanie podmiotowe – wywiad. Cenne są zwłaszcza informacje o przebytych infekcjach, stanie odpornościowym, wcześniejszych wystąpieniach kurzajek oraz odpowiedzi na ewentualne wcześniejsze leczenie. Następnie wykonywana jest dermatoskopia. Dermatoskop to przyrząd pozwalający na oglądanie zmian skórnych w dużym powiększeniu, co umożliwia bardziej szczegółową analizę struktury kurzajki, w tym stwierdzenie obecności typowych dla niej naczyń krwionośnych i wzorów powierzchniowych. 

Testy molekularne, chociaż nie są standardowo wykonywane w diagnostyce kurzajek, mogą być użyteczne w badaniach naukowych lub w szczególnych przypadkach klinicznych do identyfikacji szczepów wirusa HPV. W rzadkich przypadkach, gdy diagnoza jest niejasna lub istnieje podejrzenie innych schorzeń skórnych, takich jak róg skórny, rak skóry czy mięczak zakaźny, może być konieczne pobranie próbki tkanki (biopsja) w celu przeprowadzenia badania histopatologicznego. Biopsja umożliwia mikroskopowe badanie struktury komórek skóry, co może pomóc w potwierdzeniu obecności wirusa HPV oraz w wykluczeniu innych chorób skóry.

W większości przypadków diagnoza kurzajek jest prosta i nie wymaga zaawansowanych badań. Jednak z uwagi na zbliżony obraz kliniczny konieczne może być rozpoznanie różnicowe, które obejmuje takie jednostki chorobowe, jak m.in.:

• brodawczaki łojotokowe,
• mięczaki zakaźne, 
• rak skóry. 

Sprawdź, kiedy wykonuje się wymaz ze zmian skórnych (bad. mykol.).

Jak zapobiegać kurzajkom?

Zapobieganie kurzajkom wiąże się przede wszystkim z unikaniem kontaktu z wirusem HPV, który jest odpowiedzialny za ich powstawanie. O czym powinieneś pamiętać?

• Unikaj chodzenia boso w miejscach publicznych – HPV może przetrwać na wilgotnych powierzchniach, takich jak podłogi basenów, pryszniców i szatni. Chodzenie w klapkach lub sandałach w takich miejscach może zmniejszyć ryzyko zakażenia.
• Utrzymuj higienę stóp – regularnie myj stopy i dokładnie je osuszaj, szczególnie między palcami. Wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi wirusa HPV.
• Unikaj dotykania czy drapania kurzajek, zarówno własnych, jak i u innych osób, aby uniknąć rozprzestrzeniania wirusa na inne części ciała lub na inne osoby.
• Nie dziel się osobistymi przedmiotami, takimi jak ręczniki, pilniki do paznokci czy maszynki do golenia, które mogły mieć kontakt z kurzajkami.
• Jeśli masz kurzajkę, zakryj ją czystym, suchym bandażem, gdy korzystasz ze wspólnych przestrzeni, takich jak siłownie czy baseny.
• Wzmocnij swój układ odpornościowy – zdrowy układ odpornościowy może skuteczniej walczyć z wirusami, w tym z HPV. Prowadzenie zdrowego stylu życia, który obejmuje zrównoważoną dietę, regularną aktywność fizyczną, wystarczającą ilość snu oraz unikanie stresu, może pomóc w utrzymaniu silnego układu odpornościowego.
• Regularnie sprawdzaj stan skóry. Może to pomóc w szybkim zidentyfikowaniu kurzajek i innych zmian skórnych. Wczesne wykrycie i leczenie kurzajek zapobiegnie ich rozprzestrzenianiu się.
• Szybkie i skuteczne leczenie pojawiających się kurzajek może zapobiec ich rozprzestrzenianiu się na inne części ciała oraz zarażaniu innych osób.

Stosując te środki ostrożności, można znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem HPV i rozwoju kurzajek. Jeśli zauważysz u siebie zmiany skórne przypominające kurzajki, skonsultuj się z lekarzem w celu uzyskania diagnozy i zaplanowania ewentualnego leczenia.

Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska