Leukonychia (leukonychia partialis) – co to jest? Leczenie

Leukonychia to termin medyczny używany do opisania białych plam lub smug na paznokciach. Słowo pochodzi z greki: „leuko” oznacza białe, a „onychia” odnosi się do paznokci. Choć zazwyczaj jest to stan łagodny, leukonychia może czasami wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne. 

Rodzaje leukonychii

Leukonychia może występować w różnych formach, które różnią się wyglądem i stopniem nasilenia. Główne rodzaje leukonychii to:

1. Leukonychia całkowita (leukonychia totalis): cały paznokieć jest biały. Jest to rzadki stan, który może być związany z genetyką lub chorobami ogólnoustrojowymi. Może być dziedziczna lub związana z pewnymi schorzeniami, takimi jak choroba Dariera, bielactwo czy zespół Bart-Pumphrey.
2. Leukonychia częściowa (leukonychia partialis): dotyczy części paznokcia, a nie całej jego powierzchni.
3. Leukonychia punktowa (leukonychia punctata): małe, białe plamki na paznokciu, które są najczęstszą formą leukonychii. Często są one spowodowane drobnymi urazami. Jest to najczęstsza forma leukonychii.
4. Leukonychia prążkowana (leukonychia striata): znana również jako leukonychia poprzeczna lub linie Meesa. To białe, poziome lub pionowe smugi na paznokciu. Może być spowodowana urazami, infekcjami, zatruciami (np. arsenem) lub chorobami ogólnoustrojowymi.

Przyczyny leukonychii

Leukonychia może mieć wiele przyczyn, które można podzielić na kategorie obejmujące urazy mechaniczne, czynniki chemiczne, choroby ogólnoustrojowe, zaburzenia odżywiania oraz genetykę.

Urazy mechaniczne

• Trauma
  • Najczęstszą przyczyną leukonychii punktowej są drobne urazy, takie jak uderzenia, zaciskanie lub przycięcie paznokcia. Urazy te uszkadzają łożysko paznokcia, prowadząc do pojawienia się białych plamek.

• Zabiegi kosmetyczne
  • Nadmierne lub niewłaściwe zabiegi kosmetyczne, takie jak manicure i pedicure, mogą uszkodzić paznokcie i prowadzić do leukonychii.

Czynniki chemiczne

• Ekspozycja na chemikalia
  • Częste narażenie na chemikalia, takie jak detergenty, rozpuszczalniki czy lakier do paznokci, może prowadzić do uszkodzenia paznokci i leukonychii.

• Toksyczność metali ciężkich
  • Narażenie na metale ciężkie, takie jak arsen i tal, może prowadzić do pojawienia się białych plam na paznokciach.

Choroby ogólnoustrojowe

• Choroby wątroby
  • Choroby wątroby, takie jak marskość wątroby, mogą prowadzić do leukonychii całkowitej lub prążkowanej.

• Choroby nerek
  • Przewlekła niewydolność nerek może powodować zmiany w wyglądzie paznokci, w tym leukonychię.

• Choroby serca
  • Niewydolność serca i inne choroby serca mogą prowadzić do zmian w paznokciach, w tym leukonychii.

• Infekcje
  • Niektóre infekcje grzybicze mogą prowadzić do białych plam na paznokciach.

Zaburzenia odżywiania

• Niedobory witamin i minerałów
  • Niedobory witamin, szczególnie witamin z grupy B oraz minerałów, takich jak cynk i żelazo, mogą prowadzić do leukonychii.

• Niedożywienie
  • Ogólne niedożywienie może wpływać na zdrowie paznokci i prowadzić do pojawienia się białych plam.

Genetyka

• Wrodzona leukonychia
  • Niektóre przypadki leukonychii mogą być dziedziczne i związane z mutacjami genetycznymi.

📌 Zobacz także: Jak wzmocnić organizm po chorobie?

Objawy leukonychii

Objawy leukonychii zależą od jej typu i mogą obejmować:

• Białe plamki: Małe, białe plamki na paznokciu, często nieregularne w kształcie.
• Białe smugi: Poziome lub pionowe białe linie na powierzchni paznokcia.
• Całkowite zbielenie paznokcia: W przypadku leukonychii całkowitej cały paznokieć może być biały.

Diagnoza leukonychii

Diagnoza leukonychii opiera się na wywiadzie medycznym i badaniu fizykalnym. W niektórych przypadkach mogą być potrzebne dodatkowe badania, aby ustalić przyczynę leukonychii:

• Wywiad medyczny: Lekarz zbierze szczegółowe informacje dotyczące historii chorób, urazów, ekspozycji na chemikalia oraz diety pacjenta.
• Badanie fizykalne: Ocenione zostaną paznokcie, a także skóra, włosy i inne objawy ogólnoustrojowe.
• Badania laboratoryjne: Mogą obejmować badania krwi w celu oceny poziomów witamin i minerałów, testy na obecność metali ciężkich oraz badania funkcji wątroby i nerek.
• Badania obrazowe: W niektórych przypadkach, takich jak podejrzenie chorób wątroby lub serca, mogą być zlecone badania obrazowe – np. USG. 

Leukonychia – leczenie

Leczenie leukonychii zależy od jej przyczyny. W przypadku, gdy leukonychia jest wynikiem urazu lub ekspozycji na chemikalia, zmiana stylu życia i nawyków może być wystarczająca. W przypadkach związanych z chorobami ogólnoustrojowymi, leczenie podstawowego schorzenia jest kluczowe. Poniżej przedstawiono różne podejścia terapeutyczne.

Leczenie przyczynowe

• Unikanie urazów
  • Unikanie mechanicznych urazów paznokci i stosowanie ochronnych rękawic podczas pracy z chemikaliami, ostrożność podczas pracy rękami.

• Suplementacja
  • Suplementacja witamin i minerałów w przypadku ich niedoborów. Może to obejmować suplementy witamin z grupy B, cynku, żelaza oraz innych niezbędnych składników odżywczych.

• Leczenie chorób podstawowych
  • Leczenie chorób wątroby, nerek, serca oraz infekcji, które mogą powodować leukonychię.

Leczenie objawowe

• Poprawa higieny paznokci
  • Regularne i delikatne czyszczenie paznokci oraz unikanie agresywnych zabiegów kosmetycznych.
  • Unikanie używania agresywnych chemikaliów bez ochrony.

• Stosowanie preparatów nawilżających
  • Stosowanie nawilżających kremów do paznokci i dłoni, aby utrzymać zdrowie paznokci.

Interwencje kosmetyczne

• Kosmetyczne maskowanie
  • W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy leukonychia jest estetycznym problemem, można zastosować kosmetyczne maskowanie białych plam za pomocą lakierów do paznokci.

Dieta

Dieta odgrywa kluczową rolę w zdrowiu paznokci, a odpowiednie odżywianie może być skuteczne zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu pojawiających się na płytce paznokci plamek, szczególnie gdy są one wynikiem niedoborów żywieniowych. Oto, jak różne składniki odżywcze wpływają na zdrowie paznokci i jakie produkty warto włączyć do diety:

Białko – paznokcie są zbudowane głównie z keratyny, białka, które nadaje im twardość i elastyczność.

• Źródła białka: mięso, ryby, jajka, nasiona, orzechy, strączki (np. soczewica, ciecierzyca).

Biotyna – jedna z witamin z grupy B, odgrywa ważną rolę w zdrowiu paznokci, pomagając w metabolizmie białek, które są kluczowe dla wzrostu paznokci.

• Źródła biotyny: jajka, awokado, brokuły, orzechy, nasiona, bataty.

Cynk – niedobór cynku może prowadzić do powstawania białych plamek na paznokciach i ich osłabienia.

• Źródła cynku: czerwone mięso, drób, nasiona dyni, orzechy nerkowca, soczewica, owies.

Żelazo – niedobór żelaza może prowadzić do łamliwości paznokci i ich bladości.

• Źródła żelaza: czerwone mięso, drób, ryby, soczewica, nasiona chia, szpinak, tofu.

Kwas foliowy (witamina B9) – niedobór kwasu foliowego może wpływać na wzrost paznokci, powodując ich osłabienie.

• Źródła kwasu foliowego: zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż), cytrusy, awokado, brokuły, fasola.

Wapń – jest znany głównie z roli w budowie kości, ale jest również ważny dla zdrowia paznokci.

• Źródła wapnia: produkty mleczne (mleko, jogurt, ser), zielone warzywa liściaste (brokuły, kapusta), migdały, nasiona chia.

Krzem – wspiera zdrowie paznokci, poprawiając ich wytrzymałość i elastyczność.

• Źródła krzemu: otręby, banany, zielona fasolka, pełnoziarniste produkty, ryż brązowy.

Aby utrzymać zdrowe paznokcie, warto włączyć do diety różnorodne produkty bogate w białko, witaminy i minerały. Odpowiednia dieta nie tylko wspomaga zdrowie paznokci, ale także przyczynia się do ogólnego dobrego samopoczucia i zdrowia organizmu. 

📌 Sprawdź również: Niedobór kwasu foliowego – objawy neurologiczne, sposoby leczenia

Leukonychia to stan, który może mieć wiele przyczyn, od drobnych urazów po poważne choroby ogólnoustrojowe. Diagnoza opiera się na wywiadzie medycznym i badaniu fizykalnym, a w razie potrzeby na dodatkowych badaniach laboratoryjnych i obrazowych. Leczenie zależy od przyczyny leukonychii i może obejmować zarówno zmiany w stylu życia, suplementację, jak i leczenie chorób podstawowych. W każdym przypadku ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia odpowiedniej diagnozy i planu leczenia.

Mgr Aleksandra Rutkowska