Cholina – objawy i przyczyny niedoboru. Jak uzupełnić niski poziom choliny?

dr n. o zdr. Olga Dąbska


Udostępnij

Cholina to składnik odżywczy, który odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu ludzkiego. Niestety, niedobór choliny jest coraz powszechniejszym problemem, dotykającym wielu osób na całym świecie. Poznaj objawy niedoboru choliny i sprawdź, co przyczynia się do niskiego poziomu tego związku w organizmie.

niedobór choliny

Za co odpowiada cholina w organizmie?

Cholina to organiczny związek chemiczny, który należy do grupy witamin z grupy B. Choć nie jest ona klasyfikowana jako witamina, pełni niezwykle ważne funkcje w organizmie. Jej główne zadania obejmują:

  • produkcję fosfolipidów, które są niezbędne do budowy błon komórkowych,
  • syntezę acetylocholiny – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,
  • metabolizm tłuszczów i cholesterolu,
  • utrzymanie prawidłowej struktury wątroby.

Przeczytaj także: Fosfolipidy – jaka jest ich rola i za co odpowiadają?

Innymi słowy, cholina jest kluczowym składnikiem odżywczym, bez którego prawidłowe funkcjonowanie organizmu byłoby niemożliwe.

Przyczyny niedoboru choliny

Pomimo tak ważnej roli, jaką pełni cholina w organizmie, wiele osób cierpi na jej niedobór. Najczęstsze przyczyny tego stanu to:

  1. Nieprawidłowa dieta – cholina występuje przede wszystkim w produktach odzwierzęcych, takich jak jaja, mięso, ryby czy produkty nabiałowe. Osoby, które nie spożywają wystarczającej ilości tych produktów, są narażone na niedobór choliny.
  2. Choroby wątroby i nerek – problemy z tymi narządami mogą utrudniać prawidłowy metabolizm i wydalanie choliny, prowadząc do jej niedoboru.
  3. Stres i nadużywanie alkoholu –zwiększają zapotrzebowanie organizmu na cholinę, a jednocześnie utrudniają jej prawidłową syntezę i wykorzystanie.
  4. Ciąża i karmienie piersią – w tych okresach zapotrzebowanie na cholinę wzrasta, co może prowadzić do jej niedoboru, zwłaszcza u kobiet o nieodpowiedniej diecie.
  5. Genetyczne predyspozycje – u niektórych osób niedobór choliny może być uwarunkowany czynnikami genetycznymi, np. mutacjami w genach odpowiedzialnych za jej metabolizm.

Objawy niedoboru choliny

Niedobór choliny może objawiać się na wiele różnych sposobów. Najczęstsze objawy niedoboru choliny to:

  1. Zmęczenie i osłabienie – cholina odgrywa kluczową rolę w produkcji energii, dlatego jej niedobór może prowadzić do chronicznego zmęczenia i braku sił.
  2. Problemy z koncentracją i pamięcią – cholina jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, dlatego jej niedobór może skutkować gorszą koncentracją, pamięcią i ogólnym pogorszeniem funkcji poznawczych.
  3. Zaburzenia nastroju – niedobór choliny może być powiązany z depresją, lękami i drażliwością.
  4. Problemy z wątrobą – cholina wspiera prawidłową pracę wątroby, dlatego jej niedobór może prowadzić do stłuszczenia tego narządu.
  5. Zaburzenia układu krążenia – cholina uczestniczy w metabolizmie tłuszczów, dlatego jej niedobór może się wiązać z podwyższonym poziomem cholesterolu i trójglicerydów.
  6. Problemy z mięśniami i stawami – cholina bierze udział w budowie tkanki łącznej, dlatego jej niedobór może objawiać się bólem i sztywnością mięśni oraz stawów.
  7. Problemy z płodnością – cholina odgrywa ważną rolę w rozwoju płodu, dlatego jej niedobór u kobiet w ciąży może mieć negatywny wpływ na przebieg ciąży i rozwój dziecka.

Dowiedz się, jakie niedobory witamin powodują bezsenność.

Warto podkreślić, że objawy niedoboru choliny mogą się różnić w zależności od indywidualnych predyspozycji i nasilenia problemu. Dlatego też w przypadku podejrzenia niedoboru warto skonsultować się z lekarzem w celu przeprowadzenia odpowiednich badań i ustalenia właściwego planu leczenia.

Niedobór choliny a choroby przewlekłe

Długotrwały niedobór choliny może być czynnikiem ryzyka rozwoju wielu poważnych chorób przewlekłych. Niedobór choliny jest powiązany z:

  1. Chorobami serca i naczyń – cholina bierze udział w metabolizmie tłuszczów, dlatego jej niedobór może przyczyniać się do rozwoju miażdżycy, nadciśnienia tętniczego i chorób serca.
  2. Cukrzycą – cholina odgrywa ważną rolę w metabolizmie glukozy, a jej niedobór może zaburzać prawidłowe działanie insuliny.
  3. Chorobami wątroby – cholina jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wątroby, dlatego jej niedobór może prowadzić do stłuszczenia, zapalenia lub marskości tego narządu.
  4. Chorobami neurodegeneracyjnymi – cholina bierze udział w syntezie acetylocholiny, kluczowego neuroprzekaźnika, dlatego jej niedobór może być powiązany z chorobami Alzheimera, Parkinsona i innymi schorzeniami mózgu.
  5. Nowotworami – cholina odgrywa ważną rolę w podziale komórkowym, a jej niedobór może zwiększać ryzyko rozwoju niektórych typów nowotworów, takich jak rak wątrobowokomórkowy czy rak piersi.

Dlatego też dbałość o odpowiednie spożycie choliny w diecie lub suplementacja w przypadku jej niedoboru, mogą być ważnym elementem profilaktyki wielu poważnych chorób.

Niedobór choliny a rozwój płodu

Cholina ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju płodu. Jej niedobór u kobiet w ciąży może prowadzić do:

  • wad rozwojowych cewy nerwowej u dziecka, takich jak rozszczep kręgosłupa czy bezmózgowie,
  • gorszego rozwoju poznawczego i funkcji motorycznych u dziecka,
  • zwiększonego ryzyka przedwczesnego porodu,
  • zaburzeń metabolicznych u dziecka, takich jak otyłość czy insulinooporność.

Dlatego też kobiety planujące ciążę lub będące w jej trakcie powinny zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie spożycie choliny, zarówno w diecie, jak i w formie suplementów.

Jak sprawdzić poziom choliny?

Poziom choliny w organizmie można sprawdzić za pomocą kilku metod diagnostycznych. Jedną z nich jest badanie stężenia choliny we krwi. Lekarz może zlecić badanie stężenia fosfatydylocholiny. To forma choliny obecna w błonach komórkowych, której poziom również można mierzyć we krwi. Analiza moczu może dostarczyć informacji na temat metabolitów choliny, co pozwala pośrednio ocenić jej poziom w organizmie. Niektóre badania genetyczne mogą ocenić predyspozycje do niedoborów choliny, analizując geny odpowiedzialne za jej metabolizm. Analiza diety pod kątem zawartości choliny oraz wywiad dotyczący stosowanych suplementów może również pomóc ocenić ryzyko niedoboru.

Przeczytaj, czym jest badanie cholinoesterazy i kiedy się je przeprowadza.

W czym jest najwięcej choliny? Jak zwalczać niedobór tego związku?

W przypadku stwierdzenia niedoboru choliny, lekarz może zalecić jej suplementację. Dostępne są różne formy suplementów, takie jak:

  • chlorowodorek choliny,
  • cytrynianu choliny,
  • fosfatydylocholina,
  • lecytyna sojowa.

Dawkowanie suplementów choliny zależy od indywidualnych potrzeb i stopnia niedoboru. Zazwyczaj zalecane są dawki w zakresie 250–500 mg na dobę. Ważne jest, aby przed rozpoczęciem suplementacji skonsultować się z lekarzem, który pomoże dobrać optymalną dawkę i formę preparatu.

Oprócz suplementacji, ważna jest dbałość o odpowiednie spożycie choliny w codziennej diecie. Prawidłowa podaż choliny zapewniona jest przez włączenie do jadłospisu, takich produktów, jak:

  • jaja – najlepsze źródło choliny,
  • mięso, ryby i owoce morza,
  • produkty nabiałowe, takie jak mleko, jogurt, ser,
  • orzechy i nasiona, np. migdały, orzeszki ziemne, siemię lniane,
  • rośliny strączkowe, np. soja, groch, soczewica,
  • warzywa, takie jak brokuły, szpinak, kapusta.

Warto pamiętać, że dieta bogata w cholinę powinna być zrównoważona i zawierać również inne niezbędne składniki odżywcze, takie jak witaminy, minerały i kwasy tłuszczowe.

Bibliografia

  • T. Leszczyńska, P. Pisulewski, Wpływ wybranych składników żywności na aktywność psychofizyczną człowieka, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość” 2004, t. 1, nr 38, s. 12–24.
  • W.Z. Traczyk, A. Trzebski, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, PZWL, Warszawa 2001.