Pieczenie w przełyku – jakie mogą być tego powody?

Pieczenie w przełyku i gardle to dolegliwość, która może znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Choć najczęstszą przyczyną pojawienia się objawu jest choroba refluksowa żołądkowo-przełykowa, to źródeł wystąpienia tego nieprzyjemnego symptomu może być wiele. Jakie są domowe sposoby na pozbycie się uczucia pieczenia w przełyku?

Pieczenie w przełyku a choroba refluksowa żołądkowo-przełykowa

Jedną z głównych przyczyn uczucia pieczenia w gardle i przełyku jest choroba refluksowa (ang. gastroesophageal reflux disease, GERD). Jest to schorzenie, które wiąże się z zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku, a nawet krtani, gardła i jamy ustnej. Kwasy żołądkowe zawarte w cofającej się zawartości żołądka drażnią przełyk, a niejednokrotnie drogi oddechowe.

Przyczyny choroby refluksowej przełyku są rozmaite; ważną rolę mogą odgrywać czynniki anatomiczne, takie jak np. obecność przepukliny rozworu przełykowego czy skrócenie podprzeponowego odcinka przełyku. Źródłem problemu bywa spowolnienie opróżniania żołądkowego czy nieprawidłowa praca dolnego zwieracza przełyku. Choroba refluksowa często towarzyszy cukrzycy typu 1 oraz 2, schorzeniom tkanki łącznej oraz dolegliwościom neurologicznym. Otyłość, palenie papierosów czy spożywanie alkoholu mogą nasilić uczucie pieczenia w gardle i przełyku.

Chorzy najczęściej skarżą się na ból w klatce piersiowej i pieczenie w przełyku. Nierzadko zgłaszają również uczucie palenia w okolicach za mostkiem – zgaga jest dokuczliwym objawem, który często utrudnia codzienne funkcjonowanie. 

Choroba refluksowa przełyku wymaga leczenia polegającego zwykle na farmakoterapii oraz zmianie stylu życia. Czasami niezbędne jest przeprowadzenie zabiegu, np. w przypadku przepukliny rozworu przełykowego, powodującego cofanie się treści pokarmowej.

Pieczenie w przełyku a ciąża

Na uczucie palenia w gardle dość często skarżą się kobiety w ciąży. Objaw ten najczęściej wynika ze zmian hormonalnych, toczących się w organizmie matki. Pod wpływem zwiększonego poziomu progesteronu może dojść do zmniejszenia napięcia mięśni przewodu pokarmowego, w tym zwieracza przełyku, a to może sprzyjać cofaniu się treści żołądkowej. Efekt? Zgaga objawiająca się pieczeniem w gardle i klatce piersiowej. Kolejną przyczyną nieprzyjemnej dolegliwości w okresie ciąży jest powiększająca się macica, która uciskając żołądek, powoduje przedostawanie się treści pokarmowej do przełyku.

Inne przyczyny pieczenia w przełyku

Uczucie palenia w gardle może być wywołane wieloma innymi (niż wyżej opisanymi) czynnikami. Należą do nich np.:

• achalazja przełyku – zaburzenie o charakterze motorycznym polegające na braku pierwotnej fali perystaltycznej i upośledzeniu rozkurczu dolnego zwieracza przełyku;
• przyjmowanie leków – dotyczy to leków z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), kortykosteroidów, progesteronu, niektórych antybiotyków oraz lekarstw na nadciśnienie czy zażywanych w przebiegu cukrzycy;
• grzybica przełyku – jednym z powikłań kandydozy bywa zwężenie światła przełyku, co może wywołać uczucie pieczenia;
• dysfagia – zaburzenia połykania;
• zespół Zollingera-Ellisona – zespół objawów i powikłań pojawiających się na skutek nadmiernego wydzielania kwasu solnego przez błonę śluzową żołądka;
• nowotwory przełyku;
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – schorzenie może wywoływać pieczenie w nadbrzuszu, klatce piersiowej, a nawet w przełyku; najczęściej wywołane jest zakażeniem bakterią Helicobacter pylori;
• oparzenia przełyku wrzątkiem lub substancjami żrącymi;
• wymioty – pieczenie w przełyku i uczucie goryczy w gardle jest reakcją organizmu na podrażnienie śluzówki kwasami żołądkowymi;
• spożywanie ostrych, kwaśnych i gorących posiłków – tego typu produkty mogą powodować pieczenie w przełyku podczas jedzenia.

Pieczenie w przełyku – diagnostyka

Uczucie pieczenia w przełyku wymaga szczegółowej diagnostyki, zwłaszcza jeśli nie jest jednorazowym epizodem, tylko pojawia się regularnie, znacznie utrudniając codzienne funkcjonowanie. W takim przypadku należy udać się do lekarza, który przeprowadzi wywiad lekarski na temat dolegliwości (stopnia ich nasilenia i okoliczności występowania), dodatkowych, niepokojących objawów, stylu życia czy przyjmowanych leków. Jeśli uzna za stosowne, może zlecić badania diagnostyczne, do których należą między innymi:

• badanie radiologiczne przełyku z kontrastem – pozwala ocenić funkcjonowanie przełyku;
• badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopia) – badanie często połączone jest z pobraniem wycinka błony śluzowej do diagnostyki histopatologicznej;
• pH-metria przełyku – analiza stężenia jonów wodorowych (kwaśności) w dolnej części przełyku dokonywana przy pomocy specjalnej (zakładanej przez nos) sondy;
• badanie mykologiczne materiału pobranego z przełyku (w przypadku podejrzenia grzybicy przełyku) – materiał pobierany jest metodą wymazu szczoteczkowego podczas endoskopii;
• nieinwazyjne testy stosowane w diagnostyce zakażenia Helicobacter pylori, takie jak np. test mocznikowy oddechowy (ang. urea breath test, UBT), testy wykrywające antygeny bakterii w stolcu (ang. stool antigen test, SAT), testy serologiczne (wykrywanie w surowicy przeciwciał przeciwko Helicobacter pylori w klasie IgG i IgA).

Leczenie uczucia pieczenia w gardle i przełyku zależy od czynnika, które wywołuje objaw i jest zależne do stanu zdrowia pacjenta, jego wieku oraz chorób towarzyszących.

Pieczenie w gardle i przełyku – dieta 

W walce z objawem pieczenia w przełyku niezwykle istotny jest sposób odżywiania się na co dzień. Należy powstrzymywać się przed objadaniem – posiłki powinny być spożywane częściej (4-5 razy dziennie), za to w niewielkich porcjach. Dodatkowo trzeba pamiętać o tym, aby unikać jedzenia minimum na 3 godziny przed snem. Pokarm powinien być spożywany powoli, bez pośpiechu, każdy kęs warto dokładnie przeżuwać. Jedzenia nie należy popijać dużą ilością płynów.

Dobrze jest przygotowywać posiłki lekkostrawne. Najlepszą formą obróbki termicznej produktów jest gotowanie w wodzie lub na parze. Należy unikać potraw smażonych, gorących, ostrych, kwaśnych, napojów gazowanych, alkoholu, kawy oraz produktów wysokoprzetworzonych. Do jadłospisu warto dodać siemię lniane w postaci gęstej zawiesiny – zawarte w niej substancje śluzowe zapewnią warstwę ochronną ścianom przewodu pokarmowego.

W kwestii odpowiedniego jadłospisu najlepiej zwrócić się o pomoc do dietetyka, zwłaszcza dotyczy to osób cierpiących na chorobę refluksową żołądka oraz chorobę wrzodową przewodu pokarmowego. 

Pieczenie w przełyku – domowe sposoby 

Palenie w przełyku jest uciążliwym objawem, zwłaszcza jeśli pojawia się regularnie. Walka z tym symptomem polega na wyeliminowaniu przyczyny, która go wywołuje, a o sposobie terapii decyduje lekarz. 

Warto wypróbować domowych sposobów na pieczenie w przełyku, które mogą skutecznie przynieść ulgę osobom odczuwającym tę dokuczliwą dolegliwość. Zwykle polegają one na modyfikacji stylu życia i w większości są łatwe do wprowadzenia. Oto kilka z nich:

• zwróć uwagę na masę ciała – w przypadku osób z nadwagą i otyłością należy dążyć do zrzucenia zbędnych kilogramów,
• unieś wezgłowie łóżka w trakcie leżenia,
• zrezygnuj z palenia papierosów oraz picia alkoholu,
• unikaj noszenia ubrań uciskających brzuch,
• ruszaj się – aktywność fizyczna reguluje pracę układu pokarmowego oraz zapobiega nadwadze (nie należy ćwiczyć bezpośrednio po posiłku), warto postawić na aktywność o umiarkowanym nasileniu: spacery, pilates, pływanie itp.