Test COMBO – kiedy należy wykonać?

W obliczu powszechnych infekcji dróg oddechowych, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, bardzo przydatne staje się szybkie i precyzyjne różnicowanie między zakażeniami wirusowymi a bakteryjnymi. To rozróżnienie jest szczególnie ważne, ponieważ determinuje dalsze postępowanie lecznicze – zakażenia bakteryjne wymagają antybiotykoterapii, podczas gdy wirusowe leczy się przeważnie objawowo. 

Test COMBO – co to jest?

Test COMBO to test kasetkowy, który stanowi proste i skuteczne narzędzie diagnostyczne, umożliwiające jednoczesne wykrycie antygenów kilku wirusów wywołujących infekcje dróg oddechowych. Dzięki niemu, w krótkim czasie (do 15 minut) możemy dowiedzieć się, czy jesteśmy zakażeni wirusami takimi jak:

• SARS-CoV-2 (ang. Severe Acute Respiratory Syndrome) – wirus wywołujący chorobę COVID-19 
• wirus grypy (ang. FLU – Influenza) – najczęściej wykrywane podtypy wirusa to typ A (np. H1N1, H3N2) oraz B 
• wirus RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus) – najczęściej wykrywane podtypy to A i B

Największą zaletą testów COMBO jest możliwość jednoczesnego wykrycia różnych wirusów w jednej próbce. Dzięki temu pacjent szybko otrzymuje informację, czy jego objawy są spowodowane np. grypą, czy COVID-19, co pozwala na lepsze dopasowanie leczenia.

Testy COMBO są wykonywane w przychodniach w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) w Polsce od 10 stycznia 2023 roku.

Objawy i powikłania wirusów SARS-CoV-2, grypy i RSV

Wirusy to mikroskopijne cząsteczki zakaźne, które nie są uważane za organizmy żywe, ponieważ nie posiadają własnego metabolizmu i nie mogą się rozmnażać poza komórką gospodarza. Składają się z materiału genetycznego (DNA lub RNA) otoczonego białkowym kapsydem, a niektóre posiadają dodatkową osłonkę lipidową. Wnikając do organizmu, infekują komórki i przejmują ich mechanizmy, zmuszając je do produkcji nowych wirusów. Są odpowiedzialne za wiele chorób u ludzi, zwierząt i roślin, takich jak grypa, ospa czy COVID-19. 

W tabeli przedstawiono charakterystyczne objawy chorób wywoływanych przez poszczególne wirusy, wykrywane w teście COMBO oraz najczęstsze powikłania.

Test COMBO – czy jest wiarygodny?

Omawiane testy są uważane za wiarygodne narzędzie diagnostyczne, szczególnie w opiece POCT (ang. point-of-care tetsing) co oznacza przeprowadzanie testów laboratoryjnych bezpośrednio przy chorym: w domu, w gabinecie lekarskim lub przy łóżku szpitalnym. Testy te mają wysoką czułość i swoistość, zwłaszcza w okresie największej replikacji wirusa, czyli w pierwszych dniach objawów infekcji. Wykrywają białka wirusowe i pozwalają na szybkie rozpoznanie zakażenia.

Test COMBO działa na zasadzie immunochromatografii – techniki, która pozwala na identyfikację antygenów poprzez reakcję ze specyficznymi przeciwciałami. Opiera się na wykrywaniu antygenów wirusowych w próbce pobranej od pacjenta, zazwyczaj z nosa lub gardła. Po pobraniu próbki umieszcza się ją w specjalnym roztworze, który pomaga uwolnić antygeny. Następnie roztwór nanoszony jest na płytkę testową, gdzie zachodzi reakcja immunologiczna. Jeśli w próbce znajdują się antygeny wirusa, wiążą się one z przeciwciałami na pasku testowym, co skutkuje pojawieniem się linii wskazującej wynik pozytywny. Brak antygenów oznacza, że test pozostaje negatywny. 

Każdy test płytkowy zawiera linię kontrolną oznaczoną literą „C” (ang. control), która potwierdza jego prawidłowe wykonanie i ważność wyniku. Jej obecność, czyli zabarwienie, jest niezbędna do uznania wyniku za wiarygodny, co oznacza, że test został przeprowadzony poprawnie i działa zgodnie z przeznaczeniem. Linia „C” zawsze musi być zabarwiona!

📌 Sprawdź: Obniżona odporność – przyczyny i objawy obniżonej odporności

Test antygenowy COMBO – jak zrobić?

Test antygenowy COMBO wykonuje się z wymazu z nosa, rzadziej z gardła. Żeby wykonać test COMBO samodzielnie, należy: 

• delikatnie włożyć wymazówkę do jednego z nozdrzy na głębokość 2-4 cm,
• obrócić 5 razy,
• powtórzyć czynność w drugim nozdrzu,
• pobrany materiał umieścić w probówce z roztworem,
• obrócić wymazówkę w roztworze kilka razy i odcisnąć z nadmiaru płynu,
• pozostawić na 1 minutę,
• następnie nanieść 3 krople roztworu na kasetę/płytkę testową (zazwyczaj dwa otwory),
• wynik odczytuje się po 15 minutach.

Test COMBO jest wskazany przy objawach takich jak: obfity, lejący katar, ból głowy, dreszcze, suchy kaszel, bóle ciała i gorączka. Testy COMBO są dostępne bez recepty w aptekach. Test COMBO dla dziecka wykonuje się tak samo jak dla dorosłych.

Test combo pozytywny – co dalej?

Pozytywny wynik testu COMBO to cenna informacja zarówno dla pacjenta, jak i lekarza. Test COMBO wykrywa antygen wirusa, co oznacza, że infekcja ma podłoże wirusowe i nie wymaga antybiotyków, chyba że występują inne wskazania, takie jak objawy nadkażenia bakteryjnego. 

Koinfekcja wirusowa ma miejsce, gdy organizm jest jednocześnie zakażony więcej niż jednym wirusem, np. SARS-CoV-2 i RSV. Takie przypadki są szczególnie groźne dla dzieci, osób starszych oraz pacjentów z osłabionym układem odpornościowym. Koinfekcja może prowadzić do cięższego przebiegu choroby, wydłużonego czasu rekonwalescencji oraz większego ryzyka powikłań, takich jak zapalenie płuc, niewydolność oddechowa czy zaostrzenie chorób przewlekłych. U dzieci i seniorów koinfekcje mogą powodować ciężkie zapalenie oskrzeli czy płuc, prowadzące do hospitalizacji.

W przypadku zakażeń grypy istnieje skuteczny lek przeciwwirusowy – oseltamiwir, który łagodzi objawy, skraca czas choroby i zmniejsza ryzyko powikłań, takich jak zapalenie płuc. Lek ten jest dostępny w postaci kapsułek oraz zawiesiny i może być stosowany zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Aby był najskuteczniejszy, należy go podać jak najszybciej, najlepiej w ciągu 48 godzin od pojawienia się objawów. 

Dr n.med. Iwona Chromik