03 lutego 2023 - Przeczytasz w 6 min

Obniżona odporność – przyczyny i objawy obniżonej odporności

Spis treści:

Codziennie nasz układ immunologiczny (odpornościowy) musi walczyć z chorobotwórczymi drobnoustrojami – dzięki niemu skutecznie radzimy sobie z bakteriami, wirusami, grzybami czy toksynami, które atakują nasz organizm. Gdy szwankuje, jesteśmy bardziej podatni nie tylko na drobne, sezonowe infekcje, ale również na wystąpienie ciężkich chorób, w tym również nowotworowych. Jakie są przyczyny obniżonej odporności?

W większości przypadków to my sami jesteśmy odpowiedzialni za niską odporność naszego organizmu na działanie patogenów. Na szczęście zmiana trybu życia oraz porzucenie szkodliwych nałogów może skutecznie wesprzeć pracę układu immunologicznego.

obniżona odporność, przynosząca w skutkach przeziębienie

Jak działa układ odpornościowy?

Układ immunologiczny stanowi tarczę, chroniącą nas przed chorobotwórczymi patogenami. To dzięki niemu jesteśmy w stanie przetrwać w świecie pełnym wirusów czy bakterii. Składa się on z narządów limfatycznych (naczynia chłonne, grasica, szpik kostny) oraz elementów komórkowych.

Zdrowy organizm posiada tzw. odporność wrodzoną, która nie jest skierowana przeciwko zwalczaniu konkretnych drobnoustrojów, stanowi jednak pierwszą linię obrony układu immunologicznego. Odporność tego rodzaju warunkowana jest przez naturalne odruchy (takie jak np. kaszel, kichanie, łzawienie) oraz przez funkcjonowanie np. błon śluzowych czy skóry.

Układ odpornościowy charakteryzuje tzw. pamięć immunologiczna – zapamiętuje on antygeny, z którymi wcześniej już miał do czynienia. To dlatego w sytuacji powtórnego z nimi kontaktu, reaguje szybko, zapobiegając infekcji – jest to tzw. odporność swoista, nabyta.

Obniżona odporność – przyczyny związane z trybem życia

Niestety na obniżoną odporność naszego organizmu często zapracowujemy sobie sami. Stres, życie w pośpiechu oraz dieta uboga w witaminy i minerały nie wspierają pracy układu immunologicznego. Nie pomaga nam również niedobór snu – osoby, które często zarywają noce, chodzą niewyspane i zmęczone, są bardziej narażone na atak chorobotwórczych drobnoustrojów.

Do spadku odporności dochodzi również na skutek częstego zażywania antybiotyków. Leki te mają za zadanie zwalczanie chorób o podłożu bakteryjnym. Prawda jest taka, że niszczą one nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale również te, które są pożyteczne dla naszego organizmu. Dlatego podczas antybiotykoterapii tak ważne jest stosowanie probiotyku.

Niestety alkohol oraz palenie tytoniu również przyczyniają się do osłabienia reakcji obronnych organizmu. Z tego powodu lepiej zrezygnować ze stosowania używek. Dodatkowo siedzący tryb życia przy jednoczesnym braku ruchu również nie służy budowaniu odporności.

Obniżona odporność – pozostałe przyczyny

Do problemów z zaburzeniem odporności może dojść na skutek przebytych, ciężkich zakażeń wirusowych lub bakteryjnych. Mogą być one spowodowane również przez różnego rodzaju schorzenia. Na nasz system immunologiczny negatywnie wpływają takie choroby jak np. alergie czy cukrzyca. Układ odpornościowy osłabia również mononukleoza, dolegliwości związane z tarczycą czy zespół Guillaina-Barrégo.

Wraz z upływem czasu nasza wrodzona tarcza ochronna ulega osłabieniu, dlatego im jesteśmy starsi, tym mniejszą mamy odporność na działanie patogenów.

Obniżona odporność – objawy

Jednym z podstawowych objawów obniżonej odporności są częste przeziębienia. Nawet jeśli są to infekcje łagodne ale nawracające, to jest to z pewnością sygnał ostrzegawczy, że układ immunologiczny być może potrzebuje wsparcia.

Innym symptomem obniżonej odporności są zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Częste biegunki, bóle brzucha, wzdęcia czy choroby zapalne jelit mogą być symptomem problemów układu immunologicznego.

U osób z obniżoną odpornością często pojawia się opryszczka. Wywołuje ją wirus HSV, którego nosicielami jest wielu z nas. Daje on o sobie znać głównie wtedy, gdy spada nasza odporność. Podobnie jest z pleśniawkami i aftami – pojawiają się przede wszystkim w momencie, gdy układ immunologiczny jest osłabiony.

Kolejnym objawem świadczącym o problemach z układem odpornościowym są wysypki, które do tej pory nie pojawiały się oraz problemy z gojeniem się ran. Sygnałem, że system obronny naszego organizmu nie działa w sposób prawidłowy, jest uczucie przewlekłego zmęczenia, które towarzyszy nawet wtedy, gdy przeznaczamy na sen odpowiednią ilość czasu.

Obniżona odporność a półpasiec

Półpasiec to schorzenie dotykające osoby, które w przeszłości chorowały na ospę wietrzną. Wywołuje ją niezwykle zakaźny wirus VZV – po zakończeniu infekcji nie jest on usuwany z organizmu, pozostaje natomiast uśpiony w komórkach nerwowych. Na skutek dużego spadku odporności aktywuje się na nowo, tym razem w postaci półpaśca, dającego bardzo charakterystyczne objawy.

Obniżona odporność u dzieci

Odporność u dzieci w dużej mierze budowana jest już na etapie życia płodowego. Jeśli kobieta w ciąży prowadzi zdrowy tryb życia, prawidłowo się odżywia, wówczas szansa na urodzenie dziecka z dobrze rozwiniętym układem odpornościowym wzrasta. Nie bez znaczenia dla budowania systemu immunologicznego niemowlęcia ma również sposób karmienia – lekarze są zgodni, że najlepszy po narodzinach jest pokarm matki, który maluch powinien otrzymywać minimum pół roku. Obniżona odporność u starszych dzieci często wynika z błędów nie tylko żywieniowych, ale również braku ruchu czy częstego stosowania antybiotykoterapii. Budowaniu sprawnie działającego układu immunologicznego nie sprzyja przegrzewanie malca oraz izolowanie go od otoczenia. Niestety wciąż można spotkać rodziców, którzy w obawie przed „złapaniem” infekcji ograniczają kontakty dziecka z rówieśnikami.

Obniżona odporność u kobiet w ciąży

Układ immunologiczny kobiet w ciąży ma podwójną pracę do wykonania: musi chronić matkę przed chorobotwórczymi drobnoustrojami i jednocześnie zacząć „tolerować” obce tkanki, które tworzą płód (co jest o tyle utrudnione, że posiadają one własne geny oraz antygeny w połowie pochodzące od ojca). Dlatego kobiety oczekujące potomstwa wyjątkowo muszą wspierać swój układ odpornościowy. Pamiętajmy, że nawet zwykłe przeziębienie w ciąży (zwłaszcza w pierwszym trymestrze) może stanowić zagrożenie dla dziecka.

Obniżona odporność – diagnostyka

Jeśli mamy podejrzenie, że nasz układ immunologiczny nie działa w prawidłowy sposób, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub immunologa. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego specjalista może zlecić odpowiednią diagnostykę. Jednym z podstawowych testów jest w tym przypadku morfologia krwi, obrazująca między innymi jakość i ilość komórek odpornościowych. Lekarz może również zaproponować zbadanie układu immunologicznego pod kątem czynnościowym. Wyhodowane w warunkach laboratoryjnych komórki odpornościowe obserwuje się podczas pracy z drobnoustrojem.

Dla prawidłowej odporności naszego organizmu bardzo istotne są witaminy. Dlatego lekarz może zlecić badanie ich poziomu, szczególny nacisk kładąc na witaminę D oraz witaminę C.

Co na obniżona odporność?

Istnieje wiele sposobów na wsparcie układu immunologicznego. Wiele możemy zrobić sami, zmieniając tryb życia oraz rzucając szkodliwe nawyki. Co na obniżoną odporność? Oto, na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę:

  • odpowiednia dawka ruchu
    Aktywność fizyczna, zwłaszcza na świeżym powietrzu, buduje odporność. Warto jednak wiedzieć, że bardzo intensywne treningi mogą zadziałać odwrotnie – nadmierne forsowanie organizmu osłabia go, przez co jest bardziej podatny na infekcje.
  • odpoczynek
    Każdy z nas potrzebuje regeneracji i odpoczynku. Zwłaszcza jeśli dużo pracujemy i towarzyszy nam stres. Dlatego postarajmy się zwolnić i podarować naszemu organizmowi trochę wytchnienia. Będzie nam wdzięczny za każdą chwilę relaksującej kąpieli, odprężających medytacji czy czasu spędzonego w łóżku z książką
  • właściwa higiena
    Pamiętajmy o częstym myciu rąk, unikajmy dużych skupisk ludzi (zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym). Nie przegrzewajmy naszych mieszkań, zadbajmy o należytą wilgotność powietrza w pomieszczeniach i starajmy się je często wietrzyć.
  • właściwa ilość snu
    Gdy śpimy, przyspieszeniu ulega proces produkcji komórek odpornościowych. Poza tym organizm regeneruje się i ma większą siłę do walki z patogenami.
  • rzucenie szkodliwych nałogów
    Palenie tytoniu oraz spożywanie większej ilości alkoholu nie sprzyja budowaniu odporności. Dlatego najlepiej jest całkowicie zrezygnować z tego typu używek.
  • suplementacja
    W przypadku obniżonej odporności oraz niedoboru witamin i minerałów w organizmie, warto omówić z lekarzem temat odpowiedniej suplementacji. Nie należy zażywać żadnych środków na własną rękę, nawet tych dostępnych bez recepty w aptece czy drogerii.

Dieta na obniżoną odporność

Jednym z kluczowych czynników, mających wpływ na pracę systemu immunologicznego, jest to, co na co dzień spożywamy. Jaka dieta na obniżoną odporność będzie najlepsza? Taka, która zawiera węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, białko, błonnik i zdrowe tłuszcze. Wyjątkowe właściwości immunostymulujące posiadają produkty bogate w witaminy. Znajdziemy je głównie w świeżych, nieprzetworzonych warzywach i owocach. Kluczowa dla odporności witamina C znajduje się głównie w natce pietruszki, papryce, brukselce, czarnej porzeczce, cytrusach czy truskawkach. Źródłem natomiast witaminy D (mającej ogromny wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego) są tłuste ryby morskie, jajka, masło.

Dieta na obniżoną odporność zawiera również produkty bogate w cenne kwasy omega-3, selen, cynk i kwas foliowy. Dbajmy również o jelita – ich kondycja warunkuje stan naszego zdrowia. Aby wspomóc ich pracę należy sięgać po naturalne probiotyki: kefiry, jogurty, kiszonki.

Aby nasz układ odpornościowy prawidłowo pracował, starajmy się maksymalnie ograniczyć spożywanie żywności o dużej zawartości niezdrowych tłuszczów oraz cukru. Posiłki najlepiej przygotowywać na parze lub gotując, unikajmy smażenia.

Bibliogtafia:

  1. Przeziębienie – jak dietą wspomóc leczenie? Wolańska-Buzalska D. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. Online: https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/przeziebienie-jak-dieta-wspomoc-leczenie/,  dostęp: 03.12.2022.
  2. Naturalne metody wspomagania odporności w walce z koronawirusem. Jankowska K, Suszczewicz N. Wiedza Medyczna Numer Specjalny 2020, 46.
  3. Odporność – co ją osłabia? Jak wzmocnić układ odpornościowy? Mrozek-Rutkowska N. Online: https://e-zdrowie.pl/odpornosc-co-ja-oslabia-jak-wzmocnic-uklad-odpornosciowy, dostęp: 13.12.2022.

Podobne artykuły

Powiązane pakiety
E-PAKIET UZUPEŁNIAJĄCY: ODPORNOŚĆ
Nawracające infekcje to tylko jedna z konsekwencji upośledzonej odporności. Dysfunkcja układu odpornościowego może być przyczyną rozwoju chorób autoimmunologicznych, ale także nowotworowych. W pakiecie uzupełniającym – Odporność zawarto 2 badania o istotnym znaczeniu dla diagnostyki zaburzeń układu odpornościowego. Badanie stężenia witaminy D, coraz częściej wykorzystywane jest w diagnostyce przyczyn nawracających infekcji i schorzeń o podłożu zapalnym lub autoimmunizacyjnym. To również uznany wskaźnik gospodarki wapniowo - fosforanowej i obrotu kostnego oraz ważny element diagnostyki osteoporozy. Kolejnym badaniem jest pomiar stężenia przeciwciał w klasie IgG. Ich zbyt niski poziom we krwi kojarzony jest z osłabioną odpowiedzią na szczepionki oraz wiąże się z powtarzającymi się zakażeniami dróg oddechowych. Badania są doskonałym uzupełnieniem e-Pakietu profilaktycznego podstawowego, który pomocny jest w ocenie ogólnego stanu organizmu. W jego skład wchodzą: morfologia krwi, CRP, pełny lipidogram i glukoza.
Sprawdź
e-PAKIET BADANIE NIEDOBORU WITAMIN I MINERAŁÓW.
Dedykowany dla: Kobiet, Mężczyzn, Dzieci Wskazany: → W przypadku podejrzenia niedoborów witamin lub/i składników mineralnych objawiających się np. jako spadek odporności, anemia, drżenia lub/i osłabienie mięśni, zaburzenia neurologiczne, osteoporoza, pogorszenie stanu skóry i włosów → W monitorowaniu efektów suplementacji witaminami lub/i składnikami mineralnymi → Profilaktycznie, do oceny ogólnego stanu zdrowia Pamiętaj przed pobraniem:  *Na pobranie należy zgłosić się w godzinach porannych. *Do punktu pobrań zgłoś się na czczo. Witaminy i składniki mineralne – rola w organizmie Rola witamin i składników mineralnych w organizmie jest bardzo rozległa. Nie dostarczają one organizmowi energii, czyli nie mają kalorii, odpowiadają natomiast m.in. za odporność na infekcje, proces krwiotworzenia, funkcjonowanie wielu enzymów, przekaźnictwo nerwowo – mięśniowe oraz prawidłowość składu i budowy kości.    Jakie badania przy podejrzeniu niedoborów witamin i minerałów? e-PAKIET BADANIE NIEDOBORU WITAMIN I MINERAŁÓW obejmuje szeroką gamę badań, umożliwiających diagnostykę niedoborów witamin i składników mineralnych: witamina D metabolit 25(OH), witamina B12, kwas foliowy (witamina B9), wapń całkowity, fosfor, magnez, żelazo, cynk.   Niektóre witaminy produkowane są przez organizm (skóra i nerki – witamina D, bakteryjna flora jelitowa – witaminy z grupy B i witamina K), jednak w przypadku pozostałych witamin do prawidłowego funkcjonowania organizmu muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Z kolei zapotrzebowanie naszego organizmu na składniki mineralne pokrywane jest wyłącznie przez dietę. Witaminy i składniki mineralne warunkują poprawność przebiegu szeregu procesów metabolicznych i są niezbędne do życia. Ich niedobory stanowią przyczynę wielu zaburzeń i chorób. Czy i w jakiej ilości należy je suplementować? Badania zamieszczone w e-pakiecie pomogą w uzyskaniu odpowiedzi na zadane pytanie. Poznaj znaczenie badań uwzględnionych w e-pakiecie badanie niedoboru witamin i minerałów: Witamina D metabolit 25(OH) jest prehormonem, który do postaci aktywnej przekształcany jest przez nerki. To uznany wskaźnik gospodarki wapniowo - fosforanowej i obrotu kostnego oraz ważny element diagnostyki krzywicy i osteoporozy. Niedobór witaminy D może sprzyjać rozwojowi zaburzeń odporności i schorzeń o podłożu zapalnym lub autoimmunizacyjnym. Doniesienia naukowe potwierdzają również wpływ witaminy D na płodność. Jej prawidłowe stężenie warunkuje właściwy rozwój komórek jajowych i plemników, wpływa także na zagnieżdżenie i rozwój zarodka w macicy. Udowodniono również, że prawidłowe stężenie witaminy D jest istotnym czynnikiem w profilaktyce niektórych typów nowotworów (raka piersi, jelita grubego i prostaty). Witamina B12 jest nieodzownym elementem warunkującym prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego i nerwowego. Skutkiem jej niedoborów, które mogą wynikać z rodzaju diety (np. wegańska) i nieprawidłowości w stosowanej diecie są m.in. zaburzenia neurologiczne i psychiczne, choroby neurodegeneracyjne i anemia megaloblastyczna. Niedobór witaminy B12 może być również przyczyną poronień i wad rozwojowych płodu.   Kwas foliowy (witamina B9), podobnie jak witamina B12, odpowiada za proces krwiotworzenia i funkcjonowanie układu nerwowego. Jest szczególnie istotny dla kobiet w ciąży, u których niedobory mogą prowadzić do rozwoju wad cewy nerwowej płodu. Na niedobór kwasu foliowego narażeni są palacze, osoby nadużywające alkoholu, nastolatkowie na etapie intensywnego wzrostu, osoby starsze oraz osoby z zespołami upośledzonego wchłaniania. Prawdopodobieństwo niedoboru zwiększa stosowanie leków przeciwpadaczkowych.  Wapń całkowity. Prawidłowe stężenie wapnia we krwi warunkuje właściwą budowę kośćca i zębów, pracę mięśni i układu nerwowego, ale także układu krzepnięcia. Jego niskie stężenie (hipokalcemia) wiąże się ze zwiększoną pobudliwością nerwowo – mięśniową (drganie i przykurcze mięśni), zwiększonym ryzykiem kamicy nerkowej, zwiększoną podatnością na złamania (osteoporoza) oraz objawami arytmii i zaburzeniami widzenia. Prowadzi także do objawów dermatologicznych: suchej i łuszczącej się skóry, kruchych paznokci, cienkich i szorstkich włosów. W niektórych przypadkach hipokalcemia odpowiedzialna jest za objawy psychiatryczne, takie jak lęk, depresja i niestabilność emocjonalna.  Fosfor nieorganiczny jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, mięśniowego i kostnego. Wskazaniem do jego oznaczenia są: niedobór witaminy D, objawy osłabienia mięśni i kości, zaburzenia neurologiczne, ale także choroby nerek (przewlekła niewydolność i kamica nerkowa) i przytarczyc. Jego prawidłowe stężenie we krwi jest kluczowe u dzieci, u których minerał ten w największym stopniu wykorzystywany jest do budowy kości, zębów, tkanek miękkich, ale także błon komórkowych.  Magnez bierze udział w przekazywaniu impulsów nerwowo – mięśniowych, wpływa również na poprawne funkcjonowanie przytarczyc, czyli gruczołów odpowiedzialnych za utrzymywanie prawidłowego poziomu wapnia w organizmie.  Stężenie magnezu we krwi regulowane jest przez nerki, stąd choroby nerek są wskazaniem do regularnego monitorowania jego poziomu. Oznaczenie magnezu jest niezbędne w ustaleniu przyczyny nawracających skurczy mięśniowych, drżenia lub/i osłabienia mięśni oraz uczucia mrowienia, ale także zaburzeń rytmu serca. Szacuje się, że niedobór magnezu może dotyczyć nawet 10% populacji. Żelazo to pierwiastek warunkujący prawidłowość procesu tworzenia krwinek czerwonych. Jego niedobór zwykle jest konsekwencją małej podaży w diecie, zwiększonego zapotrzebowania (np. okres wzmożonego wzrostu, ciąża) lub nadmiernej utraty z organizmu (np. krwawienia z przewodu pokarmowego, obfite miesiączki). Konsekwencją niedoboru żelaza jest anemia mikrocytarna, objawiająca się osłabieniem, bladością powłok skórnych, spadkiem kondycji fizycznej, kołataniem serca, zawrotami i bólem głowy, drażliwością. U dzieci obserwuje się opóźnione dojrzewanie (brak miesiączki, nieregularne miesiączki), trudności w gojeniu ran, brak koncentracji i trudności w zapamiętywaniu, spaczony apetyt (potrzeba zjadania produktów niejadalnych np. kredy, ziemi, mąki ziemniaczanej). Niezależnie od wieku pojawiają się problemy ze skórą, jest ona sucha, nadmiernie przerzedzają się włosy.  Cynk ze względu na swój udział w budowie kilkudziesięciu różnych enzymów, uczestniczy w metabolizmie węglowodanów i białek, procesie mineralizacji kości, gojenia się ran i regeneracji mięśni. Niedobór cynku może być przyczyną zmniejszonego tempa wzrostu u dzieci, obniżonego stężenia hormonów płciowych (hipogonadyzm), niedoborów odporności, czy też marskości wątroby. Konsekwencją niedoboru mogą być również choroby skóry, w tym wypadanie włosów i łamliwość paznokci, przewlekłe zmęczenie i spadek libido. Badanie poziomu witamin i minerałów to odpowiedzialne zachowanie, świadczące o przemyślanym podejściu do własnego zdrowia i stylu życia. Wyniki badań posłużą ustaleniu przyczyn doskwierających objawów oraz stanowią podstawę do sprecyzowania dawki suplementacji witamin lub składników mineralnych. Ze względu na wzajemne zależności występujące w organizmie i wieloczynnikowy charakter chorób i zaburzeń wynikających z niedoborów witamin i minerałów, uzyskane wyniki badań należy skonsultować z lekarzem.   Co może mieć wpływ na wynik badania poziomu witamin i minerałów? *Od osób suplementujących biotynę w dawce >5mg/dobę, materiał do badania należy pobierać najwcześniej po 8 godz. od ostatniego zażycia biotyny. Jak się pobiera materiał do badania niedoboru witamin i minerałów? Do wykonania badań uwzględnionych w e-pakiecie niezbędna jest próbka krwi.  Ile czeka się na wyniki? Od 1 do 7 dni.   Uzupełnieniem pakietu może być e-PAKIET PROFILAKTYCZNY - PODSTAWOWY, który zawiera cztery ważne badania, za pomocą których oceniona zostanie ogólna kondycja organizmu. Wśród nich występuje morfologia, na którą szczególny wpływ wywierają niedobory żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Glukoza i lipidogram dodatkowo obrazują sprawność zachodzących w organizmie przemian węglowodanów i tłuszczów. Natomiast CRP jest wskaźnikiem toczącego się stanu zapalnego. Zestawienie ze sobą wyników dwóch pakietów badań jest cennym uzupełnieniem wiedzy o naszym zdrowiu. Daje podstawę do wykluczenia wielu zaburzeń lub dalszego postępowania diagnostycznego.   E- PAKIET BADANIE NIEDOBORU WITAMIN I MINERAŁÓW jest dostępny w cenie obniżonej o 15% przy zakupie e-PAKIETU PROFILAKTYCZNEGO - PODSTAWOWEGO – sprawdź ofertę TUTAJ. Uwaga! Jeżeli kupujesz badanie dla dziecka, zrealizuj je w punkcie przyjaznym dzieciom- sprawdź PUNKTY PRZYJAZNE DZIECIOM.
Sprawdź
Powiązane badania
Witamina C (Kwas askorbinowy)
Witamina C, kwas askorbinowy, w surowicy lub osoczu, oznaczenie przydatne w monitorowaniu stężenia witaminy C w trakcie suplementacji.
Sprawdź
Witamina D3 metabolit 1,25(OH)2
Oznaczanie czynnej witaminy D: 1,25(OH)2D w postaci metabolitu 1,25-dihydroksycholekalcyferolu (1,25-(OH)2D3, kalcytriolu), przydatne  w przebiegu zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej, w tym chorób metabolicznych tkanki kostnej.
Sprawdź
Morfologia krwi
Morfologia krwi pełna (tzw. morfologia 5 diff.). Jakościowa i ilościowa ocena składu i morfologii  krwi obwodowej, krwinek: czerwonych (erytrocytów), białych (pięciu frakcji) oraz płytek krwi (trombocytów). Podstawowe przesiewowe b
Sprawdź
Tagi
odporność
układ odpornościowy

Podobne artykuły