14 lipca 2022 - Przeczytasz w 3 min

Tłuszczak – charakterystyka, rodzaje, leczenie

Tłuszczak to niezłośliwy (łagodny) guz, który rozwija się z dojrzałych komórek tkanki tłuszczowej. Występuje on względnie często w populacji osób dorosłych. Tłuszczaki zazwyczaj pojawiają się w obrębie tkanki podskórnej tułowia i nie wywołują dolegliwości bólowych ani lokalnych zmian stanu skóry. Jakie są przyczyny rozwoju tłuszczaków, kiedy należy zgłosić się do lekarza oraz na czym polega leczenie tłuszczaków?

tłuszczak

Tłuszczak – co to jest?

Tłuszczak jest nienowotworowym (łagodnym) guzem wywodzącym się z tkanki tłuszczowej. Oznacza to, że tłuszczak nie nacieka okolicznych tkanek oraz nie daje przerzutów do innych narządów – wzrasta on jedynie miejscowo, w pierwotnej lokalizacji guza.

Omawiane guzy zlokalizowane są głęboko w tkance podskórnej, przez co nie powodują zmiany koloru skóry w miejscu ich rozwoju. Tłuszczaki zazwyczaj osiągają kilka centymetrów średnicy i mają okrągły lub owalny kształt. Mogą występować w skupiskach (kilka tłuszczaków obok siebie) lub pojedynczo. Do rozwoju tłuszczaków może dojść w każdej okolicy ciała, gdzie znajduje się podskórna tkanka tłuszczowa. Najczęściej pojawiają się one na plecach, na karku, ramionach, pod pachami, a także na przedramionach.

Szacuje się, że tłuszczaki występują u ok. 1% ogólnej populacji. W dotyku są one miękkie i sprężyste, dobrze odgraniczone od okolicznych tkanek, w związku z czym ulegają przesuwaniu. Tłuszczaki nie powinny być bolesne. Dodatkowe dolegliwości, takie jak zaczerwienie skóry, ból lub zwiększone ucieplenie okolicy guza mogą wskazywać na inny charakter zmiany i wymagają pilnej konsultacji lekarskiej.

Tłuszczaki – rodzaje

Ze względu na budowę komórkową możliwe jest wyróżnienie kilku rodzajów tłuszczaków. W celu dokładnej oceny typu guza niezbędne jest wycięcie go oraz poddanie badaniu histopatologicznemu.

Obecnie wyróżnia się następujące rodzaje tłuszczaków:

  • Lipoma –słabo unaczyniony, tworzą go komórki tkanki tłuszczowej
  • Angiolipoma (naczyniakotłuszczak) – łącznotkankowy guz z bogatym unaczynieniem;
  • Lipoblastoma –tłuszczak najczęściej wykrywany u niemowląt oraz małych dzieci;
  • Myolipoma (mięśniakotłuszczak) –rodzaj tłuszczaka tworzony przez komórki tkanki mięśniowej oraz tkanki tłuszczowej;
  • Myelolipoma – tłuszczak powstający z komórek szpiku kostnego oraz tkanki tłuszczowej;
  • Zimowiak – w przeciwieństwie do pozostałych tłuszczaków (zbudowanych z komórek tkanki tłuszczowej żółtej) zimowiak powstaje z komórek brunatnej tkanki tłuszczowej;
  • Tłuszczak wielopostaciowy – słabo unaczyniony tłuszczak z komórek wrzecionowatych..

Ocena histopatologiczna zmiany chorobowej po wycięciu jest niezwykle istotna, jako że może uwidocznić niebezpieczne procesy nowotworowe, które mogą wymagać dodatkowej diagnostyki oraz specjalistycznego postępowania medycznego.

Przyczyny rozwoju tłuszczaka

Dokładna przyczyna rozwoju tłuszczaka nie jest do końca poznana. Najczęściej do wystąpienia tego typu guzów dochodzi u osób pomiędzy 40, a 60 rokiem życia, choć możliwe jest wystąpienie tłuszczaków już od najwcześniejszych etapów niemowlęcych.

Pomimo braku precyzyjnych informacji na temat etiologii tłuszczaków istnieją opisane czynniki ryzyka, które niekorzystnie wpływają na prawdopodobieństwo wystąpienia tych zmian. Są to:

  • Nadwaga oraz otyłość,
  • Hiperlipidemia,
  • Urazy w miejscu rozwoju tłuszczaka w przeszłości,
  • Przewlekłe stosowanie leków z grupy steroidów,
  • Współwystępowanie nowotworów złośliwych,
  • Określone choroby ogólnoustrojowe, jak np. choroba Madelunga lub choroba Dercuma. 

Tłuszczaki – leczenie

Wiele osób zadaje sobie pytanie „czy tłuszczaki się wchłaniają?” Niestety, zmiany te nie mają tendencji do samoistnego znikania. Leczenie tłuszczaków na ogół nie jest konieczne, jako że zmiany te nie mają tendencji do ulegania zezłośliwieniu. Często jednak pacjenci decydują się na usunięcie tłuszczaka ze względów estetycznych. Przeprowadzenie wycięcia zmiany zalecane jest także w przypadku, gdy tłuszczak ogranicza ruchomość, sprawia ból, nadmierny dyskomfort lub zaczyna uciskać na okoliczne struktury anatomiczne.

Usunięcie tłuszczaka

Tłuszczaki najczęściej wycinane są przez lekarzy specjalizujących się w chirurgii ogólnej lub chirurgii plastycznej. Sama procedura jest dość nieskomplikowana i obarczona niskim ryzykiem operacyjnym. Najczęściej zmiana usuwana jest całościowo w znieczuleniu miejscowym przez niewielkie nacięcie na skórze. Uzyskany w taki sposób materiał następnie wysyłany jest na badanie histopatologiczne w celu oceny budowy komórkowej oraz charakteru guza.

Źródła

https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/278505,tluszczak-przyczyny-wyglad-miejsca-wystepowania

www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lipoma/symptoms-causes/syc-20374470

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15008-lipomas https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/what-is-a-lipoma

Powiązane pakiety

e-PAKIET DLA KAŻDEGO (MAKSIMUM) z konsultacją
Zestaw badań w pakiecie MAXIMUM pozwala na uzyskanie „panoramicznego” obrazu stanu organizmu (tzw. homeostazy organizmu), a w przypadku istnienia patologii wyniki badań wskazują zaatakowany organ lub układ i identyfikują nasilenie procesu chorobowego. Określane są: morfologia (obraz) i parametry biochemiczne krwi, pozwalające na wykrycie: stanu zapalnego, zaburzeń krzepnięcia krwi, zaburzeń gospodarki wapniowej, równowagi elektrolitowej i gospodarki żelazem, zaburzenia przemiany materii (metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów). Wyniki wskazują równocześnie na narządy i układy dotknięte procesem chorobowym (wątroba, nerki, tarczyca, trzustka, układ kostny, układ pokarmowy), określając jego charakter i nasilenie oraz potrzebę pogłębionej diagnostyki. Badania wykonywane są we krwi. Morfologia (obraz) krwi stanowi punkt wyjścia kontroli organizmu. Pozwala na rozpoznanie lub eliminację podejrzenia anemii. Prawidłowa ilość białych krwinek i prawidłowe proporcje pomiędzy ich typami, zmniejszają ryzyko istnienia stanów zapalnych, zakażeń, chorób pasożytniczych, chorób autoimmunologicznych i nowotworowych. W diagnostyce zapalenia i zakażenia, wnioski oparte na analizie białych krwinek wzmacniane są przez zestawienie z wynikami OB i stężeniem białka C-reaktywnego (CRP). Ilość płytek krwi daje wgląd w działanie układu krzepnięcia krwi, charakteryzowanego w pakiecie przez parametry APTT, PT. Stężenie glukozy jest decydującym kryterium rozpoznawania choroby cywilizacyjnej - cukrzycy. Stężenie cholesterolu i poszczególnych jego frakcji (CHOL, HDL, LDL, TG) pozwala na oceną gospodarki lipidowej, zagrożenia miażdżycą, ocenę ryzyka chorób serca i naczyń, nadciśnienia itd. Stężenie kwasu moczowego świadczy o zaburzeniach przemian białka, prowadzących do podagry (dny moczanowej). Oznaczenie żelaza, w zestawieniu z oznaczeniami hemoglobiny i erytrocytów, ilustruje gospodarkę żelazem. Szeroki pakiet testów wątrobowych (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP) w zestawieniu z lipidogramem i OB obrazuje stan i funkcje wątroby; stężenie mocznika i kreatyniny, łącznie ze stężeniem głównych elektrolitów: sodu i potasu oraz wapnia jest wskaźnikiem pracy nerek. Pomiary wapnia i powiązanego z wapniem magnezu, charakteryzują stan układu kostnego, są pomocne w ocenie układu nerwowego, funkcji mięśni i serca. Choroby tarczycy sygnalizowane przez stężenie TSH są przyczyną szeregu nieswoistych objawów klinicznych. Badaniem trzustki jest oznaczanie poziomu amylazy. Badania zawarte w pakiecie "Dla każdego (Maximum)" pozwalają na analizę stanu organizmu znacznie pogłębioną w stosunku uzyskanej przez wykonanie pakietów MINIMUM i MEDIUM. Pakiet zawiera usługę konsultacji wyników badań na czacie lub przez telefon z wykwalifikowanym konsultantem (diagnostą laboratoryjnym lub lekarzem) świadczoną w serwisie upacjenta.pl

e-PAKIET NOWOTWORY U MĘŻCZYZN - PANEL ROZSZERZONY - badania genetyczne
Proponowany pakiet obejmuje analizę najważniejszych i najczęściej występujących u mężczyzn dziedzicznych mutacji charakterystycznych dla polskiej populacji, których nosicielstwo koreluje ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na wskazane typy nowotworów. W skład pakietu  rozszerzonego wchodzi analiza mutacji w genach: • BRCA1 oraz BRCA2 – analiza istotnych mutacji istotnych dla populacji polskiej. Obecność wystąpienia konkretnych mutacji w tych genach koreluje ze zwiększonym u mężczyzn ryzykiem zachorowania na raka prostaty przy czym ryzyko zależy od rodzaju mutacji i lokalizacji w genie.  Ponadto badanie ma na celu określenie obciążenia genetycznego dziedzicznym rakiem piersi, a także związanego z nim ryzyka nowotworów towarzyszących – przede wszystkim raka jelita grubego, żołądka, trzustki, uwarunkowanych uszkodzeniem genów BRCA. • CHECK2 – jest genem kodującym białko biorące udział w kontroli podziałów komórkowych. Występowanie mutacji założycielskich w genie CHECK2 powoduje uszkodzenie tego białka i jego funkcji, a to koreluje ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworów. W przypadku mężczyzn ryzyko raka piersi wrasta nawet 10-krotnie. Ponadto wykazanie obecności której z mutacji założycielskich zwiększa także ryzyko występowania nowotworów tarczycy, prostaty, jelita grubego i nerek. Analizę genu CHECK2 warto wykonać u pacjentów, u których wykonano badanie w genach BRCA1 oraz BRCA2. Od obecności mutacji w tych genach może zależeć interpretacja i szacowanie ryzyka dla poszczególnych typów nowotworów. • NBN znany również jako NBS1 należy również do genów supersorowych, czyli kodujących białka kontrolujące poprawność podziałów komórkowych. Nosicielstwo mutacji 657del5 związane jest z dwukrotnie zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi. U mężczyzn dodatkowo wzrasta ryzyko zachorowania na raka prostaty, które według danych literaturowych szacowane jest na nawet 4 -krotnie zwiększone w populacji ogólnej, oraz 15- krotnie u mężczyzn z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka prostaty. • HOXB13 – podobnie należy do genów kontrolujących ekspresję innych genów oraz podziały komórkowe. Obecność mutacji p.Gly84Glu w tym genie koreluje ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka gruczołu krokowego. U mężczyzn, u których dodatkowo w rodzinie występowały przypadki zachorowania na raka prostaty to ryzyko może wzrastać nawet 20- krotnie. • CDKN2A koduje białka regulujące dwa kluczowe szlaki cyklu komórkowego – szlak p53 (TP53) oraz szlak RB1. Badanie obejmuje analizę mutacji w genie CDKN2A co ma na celu określenie obciążenia genetycznego związanego z zespołem rodzinnego raka trzustki i czerniaka, które może być zwiększone dwukrotnie. Ponadto u osób będących nosicielami mutacji patogennych w CDKN2A koreluje się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka piersi, jelita grubego a także dwukrotnie zwiększonym ryzykiem raka płuc.   Pakiet przeznaczony jest szczególnie dla mężczyzn, u których rodzinnie występuje podwyższona zachorowalność na raka jajnika i/lub piersi, zdiagnozowana choroba nowotworowa w rodzinie przed 50 rokiem życia, przypadki raka jajowodu i otrzewnej, raka tarczycy, raka jelita, rak nerki. Wykrycie istotnych mutacji we wskazanych genach jest również istotne u mężczyzn z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka prostaty.  Badanie wykonywane jest z jednej próbki krwi, a określenie statusu patogennych mutacji ma istotne przełożenie na podjęcie odpowiedniej profilaktyki nowotworowej.

e-PAKIET NOWOTWORY U KOBIET, PANEL ROZSZERZONY - badania genetyczne
Proponowany pakiet obejmuje analizę najważniejszych i najczęściej występujących u kobiet dziedzicznych mutacji charakterystycznych dla polskiej populacji, których nosicielstwo koreluje ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na wskazane typy nowotworów. W skład pakietu rozszerzonego wchodzi analiza mutacji w genach: • BRCA1 – analiza 16 mutacji w genie BRCA1 istotnych dla populacji polskiej, w tym 5 mutacji, których badanie zalecane jest przez Ministerstwo Zdrowia w aktualnym Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych. Obecność mutacji genu BRCA1 wiąże się z 50 – 80% ryzykiem raka piersi i 45% ryzykiem raka jajnika przed ukończeniem 85 roku życia, przy czym ryzyko zależy od rodzaju mutacji i lokalizacji w genie.  Badanie jest istotne również dla kobiet planujących stosowanie lub stosujących antykoncepcję hormonalną lub hormonalną terapię zastępczą,  a u których w wywiadzie rodzinnym zgłaszano raka piersi lub jajnika • BRCA2 – analiza mutacji w genie BRCA2, przydatna w ocenie genetycznych predyspozycji do raka piersi i jajnika. Mutacja genu BRCA2 wiąże się z ryzykiem raka piersi (31-56%) i raka jajnika (11-27%). W badaniu określana jest mutacja najczęściej występująca w populacji polskiej: c.7913_7917delTTCCT. Badanie ma na celu określenie obciążenia genetycznego dziedzicznym rakiem piersi i/lub jajnika, a także związanego z nim ryzyka nowotworów towarzyszących – przede wszystkim raka jelita grubego, żołądka, trzustki i prostaty, uwarunkowanych uszkodzeniem genu BRCA2. • PALB2 - jest trzecim genem obok BRCA1 i BRCA2 związanym z obciążeniem rodzinnym rakiem piersi wśród polskich rodzin. Badanie obejmuje fragment sekwencji eksonu 4 genu PALB2 w tym mutacji założycielskiej charakterystycznej dla polskiej populacji c.509_510delGA, p.R170Ifs*14. • CHECK2 – jest genem kodującym białko biorące udział w kontroli podziałów komórkowych. Występowanie mutacji założycielskich w genie CHECK2 powoduje uszkodzenie tego białka i jego funkcji, a to koreluje ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworów. W przypadku kobiet ryzyko raka piersi wrasta nawet 5-krotnie. Ponadto wykazanie obecności której z mutacji założycielskich zwiększa także ryzyko występowania nowotworów tarczycy, prostaty, jelita grubego i nerek. Analizę genu CHECK2 warto wykonać u pacjentów, u których wykonano badanie w genach BRCA1 oraz BRCA2. Od obecności mutacji w tych genach może zależeć interpretacja i szacowanie ryzyka dla poszczególnych typów nowotworów. • NBN znany także jako NBS1 należy również do genów supersorowych, czyli kodujących białka kontrolujące poprawność podziałów komórkowych. Nosicielstwo mutacji 657del5 związane jest z dwukrotnie zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi. • CDKN2A koduje białka regulujące dwa kluczowe szlaki cyklu komórkowego – szlak p53 (TP53) oraz szlak RB1. Badanie obejmuje analizę mutacji w genie CDKN2A co ma na celu określenie obciążenia genetycznego związanego z zespołem rodzinnego raka trzustki i czerniaka, które może być zwiększone dwukrotnie. Ponadto u osób będących nosicielami mutacji patogennych w CDKN2A koreluje się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka piersi, jelita grubego a także dwukrotnie zwiększonym ryzykiem raka płuc.   Pakiet przeznaczony jest szczególnie dla kobiet, u których rodzinnie występuje podwyższona zachorowalność na raka jajnika i/lub piersi, zdiagnozowana choroba nowotworowa w rodzinie przed 50 rokiem życia, przypadki rak jajowodu i otrzewnej, raka tarczycy, raka jelita, rak nerki. Badanie wykonywane jest z jednej próbki krwi, a określenie statusu patogennych mutacji ma istotne przełożenie na podjęcie odpowiedniej profilaktyki nowotworowej.