Uczulenie na drzewa – podstawy diagnozy. Z poradnika alergika

Alergia na pyłki drzew, obok alergii na pyłki traw, to jedna z najczęstszych przyczyn tzw. pyłkowicy. Powodem występowania alergii są białka lub inne składniki alergenne pyłku, które wywołują u osób podatnych wzmożoną reakcję układu odpornościowego. Uczulenie na drzewa zaczyna się już w lutym i może trwać do końca października. Informacje dla alergików – co teraz pyli i jak ograniczać objawy alergii?

Co pyli w kwietniu, a co w innych miesiącach? Typowe objawy, które mogą świadczyć o alergii

Niektóre objawy alergii na pyłki drzew mogą być mylone z pierwszymi objawami przeziębienia lub grypy. Najczęściej występujące to obrzęk śluzówki nosa, wodnisty, przezroczysty katar, łzawienie i swędzenie oczu, kaszel, problemy z koncentracją, wzmożona senność i osłabienie. Jeśli alergii wziewnej towarzyszy alergia pokarmowa, mogą pojawić się także objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak biegunka, ból brzucha, a także ból głowy, nudności i wymioty.

Statystyki pokazują, że około 50% Polaków boryka się z objawami różnych alergii. Alergia na drzewa to jedna z najpopularniejszych przyczyn przykrych i utrudniających codzienne funkcjonowanie dolegliwości, która w dodatku nie daje jednoznacznych objawów i może o sobie dawać znać przez ponad pół roku. Często są one mylone z przewlekłym nieżytem nosa, chorobami zatok lub atopowym zapaleniem skóry.

Informacje dla alergików – co teraz pyli – są niezwykle istotne w przypadku występowania chorób współistniejących układu oddechowego, takich jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowiscydoza, a także przy ostrym zapaleniu płuc lub oskrzeli, oraz w przypadku osób w podeszłym wieku. Na kalendarz pyleń powinny zwracać uwagę szczególnie Ci, którzy zawodowo jeżdżą samochodem – większość leków ograniczających objawy alergii osłabia koncentrację i opóźnia reakcje chorego na drodze.

Badania dla alergików 

Jakie testy laboratoryjne można wykonać, by potwierdzić alergię i wskazać jej przyczynę? Najłatwiejszy do wykonania i przy tym mocny diagnostycznie  jest test z krwi, który polega na wykryciu w organizmie pacjenta specyficznych dla alergenów przeciwciał klasy IgE, które w połączeniu z obecnością określonych objawów wskazują na przyczynę alergii. Badanie wykonuje się na niewielkiej próbce krwi. Można wykonać badanie kompleksowe pozwalające na jednoczesną identyfikację IgE specyficznych dla panelu uczulających substancji, tych obecnych w powietrzu – tzw. alergenów wziewnych: pyłków roślinnych, zarodników pleśni, naskórków zwierząt itd. i tych obecnych w pożywieniu, tzw. alergenów pokarmowych odpowiedzialnych za alergie pokarmowe.

Jest to o tyle istotne, że dzięki istnieniu podobieństw pomiędzy niektórymi alergenami oddechowymi i pokarmowymi może dochodzić do niespodziewanych reakcji alergicznych. U niektórych osób uczulonych na pyłek brzozy, reakcje alergiczne mogą występować po zjedzeniu owoców, np. jabłek lub jarzyn (np. selera). W jednym badaniu można potwierdzić lub wykluczyć obecność przeciwciał IgE na kilkadziesiąt alergenów.

Kiedy pyli brzoza, a kiedy dąb? Najczęstsze alergeny

Oprócz wiedzy, co pyli w kwietniu, maju lub sierpniu, ważna jest znajomość najbardziej uczulających pyłków drzew. Choć wiele osób podejrzewa, że sezon na pylenie drzew  rozpoczyna się w marcu, już w styczniu w powietrzu pojawiają się pyłki leszczyny – gdy na drzewach pojawiają się charakterystyczne, podłużne kwiatostany. W lutym pojawiają się także pyłki olchy. W marcu do wspomnianych drzew dołączają cis, topola i wierzba. Szczególnie problematyczny jest cis, którego pyłki zawierają toksynę mocno podrażniającą błony śluzowe nosa i gardła.

Kwiecień przynosi zazwyczaj największe zaostrzenie objawów alergii. To czas, kiedy pyli brzoza, a jej pyłki mogą głęboko wnikać do nosa i powodować trudności z oddychaniem. To, jak długo pyli brzoza, zależy od liczby ciepłych dni i warunków pogodowych, jednak przykre działania alergenów wzmaga w tym samym czasie pylenie jesionu oraz zarodników grzybów.

W maju kwitnie dąb i sosna, a reakcję na pyłki wzmagają pylące trawy, w lipcu dołącza lipa, która może wywoływać pokrzywkę i wzmagać zapalenie spojówek. Dopiero wrzesień przynosi nieco ulgi alergikom, gdyż ze względu na obniżenie temperatury, częstsze deszcze i zakończenie kwitnienia większości traw i drzew, czynników wywołujących reakcję alergiczną jest zdecydowanie mniej. Koniec roku to czas, gdy objawy pojawiają się u osób uczulonych na grzyby i pleśnie, jednak objawy są zazwyczaj o wiele mniej uporczywe, niż gdy alergię wywołują pyłki traw lub drzew.

Dla alergików niezwykle ważna jest wiedza o tym, kiedy pyli brzoza, olcha czy lipa, sprawdzenie reakcji organizmu na obecność w powietrzu pyłków określonych roślin poprzez wykonanie testów i wychwytywanie określonych objawów. W ograniczeniu dolegliwości pomaga mniejsza liczba spacerów i rzadsze opuszczanie domu w okresie intensywnego pylenia, spłukiwanie ciała i włosów pod prysznicem po powrocie do domu, wraz ze zmianą ubrania, przepłukiwanie oczu oraz nawilżanie śluzówki nosa.

Jeśli objawy są wyjątkowo przykre i utrudniają codzienne funkcjonowanie, konieczne może być okresowe stosowanie preparatów antyhistaminowych, leków wziewnych lub inhalacji. Warto także obserwować swój organizm i natychmiastowo reagować na pierwsze objawy – w ten sposób można je ograniczyć do minimum i niezależnie od pory roku, prowadzić normalne codzienne życie bez wyrzeczeń.

Bibliografia:

1. Anna Jareczek, Kalendarz pylenia drzew i roślin dla alergików. Co teraz pyli?, https://higieniczny.pl/kalendarz-pylenia-drzew-i-roslin-dla-alergikow-co-teraz-pyli.html
2. Grażyna Durska, Drzewa bezpieczne dla alergików, Medycyna Praktyczna – Portal dla Pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/107329,drzewa-bezpieczne-dla-alergikow
3. Piotr Rapiejko, Uczulenie na pyłki drzew w czasie ciepłej zimy, , Medycyna Praktyczna – Portal dla Pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/65121,uczulenie-na-pylki-drzew-w-czasie-cieplej-zimy