Urobilinogen w moczu - o czym może świadczyć?

Urobilinogen jest produktem przemian bilirubiny, powstającej w organizmie w wyniku metabolizmu czerwonokrwinkowego białka wiążącego tlen, czyli hemoglobiny. Przemiana bilirubiny do urobilinogenu zachodzi w przewodzie pokarmowym przy udziale bakterii jelitowych. Jakie znaczenie w moczu ma urobilinogen i w jakich jednostkach chorobowych wzrasta jego stężenie?

Urobilinogen w moczu – norma

Urobilinogen powstający w przewodzie pokarmowym jest z niego częściowo odzyskiwany i trafia do wątroby. Pewna jego pula w jelicie grubym podlega dalszym przemianom do sterkobilinogenu, który wydalany jest wraz z kałem i warunkuje jego ciemne zabarwienie. W niewielkiej ilości urobilinogen wydalany jest wraz z moczem, a przemiana urobilinogenu do urobiliny nadaje moczowi prawidłową, żółtą barwę. Wzrost stężenia urobilinogenu w moczu wpływa na zwiększenie ilości urobiliny, co powoduje zmianę zabarwienia moczu na ciemniejszy, brązowawy kolor.

Kiedy wzrasta poziom urobilinogenu?

Oznaczenie urobilinogenu jest stałym elementem badania ogólnego moczu. W przypadku jego obecności w próbce moczu, na polu testowym dedykowanym urobilinogenowi, w zależności od jego stężenia, zachodzi mniej lub bardziej nasilona barwna reakcja chemiczna. Wzrostu stężenia urobilinogenu w moczu można spodziewać się, kiedy wzrasta w przewodzie pokarmowym stężenie substratu, z którego powstaje, czyli bilirubiny. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku nasilonej hemolizy krwi, to znaczy rozpadu krwinek czerwonych i uwolnienia z nich hemoglobiny oraz w przypadku uszkodzenia miąższu wątroby. Wzrostowi stężenia urobilinogenu w moczu może towarzyszyć zażółcenie skóry, wynikające ze wzrostu stężenia bilirubiny. Objaw ten określany jest mianem żółtaczki. Jeśli wynika z nasilonej hemolizy krwinek jest to żółtaczka hemolityczna, jeśli przyczyną jest uszkodzenie miąższu wątroby jest to żółtaczka miąższowa. Zarówno w przypadku hemolizy krwi jak i uszkodzenia miąższu wątroby wzrost stężenia urobilinogenu będzie wiązał się ze ściemnieniem barwy moczu.

Urobilinogen niewykrywalny jest w moczu w rzadkich sytuacjach, całkowitej niedrożności dróg żółciowych (żółtaczka mechaniczna) i w przypadku braku flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym.

Należy podkreślić, że urobilinogen w moczu nie jest parametrem oznaczanym samodzielnie. Jest jednym z wielu parametrów ocenianych w badaniu ogólnym moczu. W przypadku nieprawidłowego stężenia urobilinogenu w moczu, badaniami o kluczowym znaczeniu w ustaleniu przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości są badania w kierunku chorób wątroby np. próby wątrobowe. Istotna jest również morfologia krwi, mająca na celu wykluczenie lub potwierdzenie anemii, wynikającej z nasilonej hemolizy krwinek czerwonych.

Urobilinogen w moczu w ciąży

Zwiększone stężenie urobilinogenu w moczu u kobiet ciężarnych może towarzyszyć cholestazie ciążowej. Cholestaza ciążowa, czyli stan spowodowany utrudnionym odpływem żółci z dróg żółciowych lub jej nieprawidłową produkcją, w okresie zaawansowanej ciąży spowodowany jest wysokim poziomem estrogenów oraz zwiększoną wrażliwością komórek wątroby na hormony ciążowe. Charakteryzuje się podwyższonym stężeniem kwasów żółciowych we krwi, a objawia się u ciężarnej jako uporczywy świąd skóry, któremu nie towarzyszy żadna wysypka.Swędzenie początkowo pojawia się w obrębie dłoni i stóp, nasila się przede wszystkim w nocy, po położeniu się do łóżka i ogrzaniu ciała. Na skórze pojawiają przeczosy spowodowane drapaniem. Po kilku tygodniach może wystąpić żółtaczka. Cholestaza ciężarnych rzadko stanowi zagrożenie dla matki i dziecka, natomiast objawy z nią związane należy niezwłocznie zgłosić lekarzowi prowadzącemu ciążę. Jeżeli cholestaza wystąpiła w przebiegu pierwszej ciąży, z dużym prawdopodobieństwem będzie towarzyszyć także kolejnej.

Jak obniżyć urobilinogen w moczu?

Wzrost stężenia urobilinogenu w moczu jest objawem, w związku z powyższym należy poszukiwać przyczyny, która odpowiada za obserwowane w wynikach badania moczu nieprawidłowości. Leczenie przyczynowe zastosowane w zależności od zdiagnozowanej jednostki chorobowej powinno spowodować zmniejszenie stężenia urobilinogenu w moczu.