Bilirubina całkowita

Bilirubina całkowita. Pomiar bilirubiny całkowitej w krwi jest przydatny w rozpoznawaniu, różnicowaniu  i kontroli przebiegu chorób wątroby, dróg żółciowych i zespołów hemolitycznych.  Bilirubina należy do barwników żółciowych. Stanowi produkt rozpadu hemu,  głównie z hemoglobiny pochodzącej z niszczonych erytrocytów. Powstaje w komórkach układu siateczkowo-śródbłonkowego (wątroby, śledziony i szpiku), równocześnie z uwolnieniem z hemoglobiny żelaza. Bilirubina jest słabo rozpuszczalna w wodzie.  Wydzielona do krwi jako bilirubina wolna może krążyć  tylko dzięki  nietrwałemu połączeniu z albuminą. Bilirubina wolna nie przenika  do moczu, może natomiast przekraczać łożysko i barierę krew-mózg. Po wychwycie z krwi przez komórki wątroby i odszczepieniu albuminy,  bilirubina ulega estryfikacji przez kwas glukuronowy. Powstałe pochodne,  rozpuszczalne w wodzie, noszą nazwę bilirubiny związanej. Z komórek wątroby bilirubina związane ulega sekrecji głównie do kanalików żółciowych. Pule bilirubiny wolnej i związanej składają się na pulę bilirubiny całkowitej. Synonimami nazw bilirubina wolna i związana, są odpowiednio: bilirubina niesprzężona i sprzężona. Ze względu ma dwuetapową  metodę oznaczania, bilirubina wolna (niesprzężona) nosi nazwę bilirubiny pośredniej, w odróżnieniu od bilirubiny związanej, noszącej nazwę bilirubiny bezpośredniej.  Podwyższony poziom bilirubiny, nazywany jest hiperbilirubinemią i może być objawem  chorób o różnej etiologii. W fizjologicznych warunkach stosunek bilirubiny wolnej do związanej wynosi 2:1. Wzrost stężenia bilirubiny całkowitej w surowicy jest laboratoryjną manifestacją obserwowanej klinicznie żółtaczki o różnym nasileniu i różnej etiologii. Stężenie bilirubiny wolnej  wzrasta w przypadkach będących wynikiem nasilonej hemolizy wewnątrznaczyniowej (niedokrwistości hemolityczne), cholestazy, a także w zaburzeniach procesu estryfikacji.  Stężenie bilirubiny związanej  zwiększa się w przypadku wirusowego lub toksycznego uszkodzenia wątroby oraz cholestazy  wewnątrz  i zewnątrzwątrobowej różnego pochodzenia.

Wysokie stężenia bilirubiny obserwuje się u noworodków w pierwszych dniach życia. Jest to tzw. żółtaczka noworodków.