Wyciek z ucha - przyczyny. Co mówi nam rodzaj wydzieliny?

Ucho to narząd, który odpowiada za odbieranie dźwięków z otoczenia oraz prawidłowe utrzymanie równowagi. Jak każdy organ naszego ciała może ulegać uszkodzeniom i infekcjom. Jednym z objawów, jaki może nas niepokoić, może być wydzielina z ucha. Co oznacza wyciek z ucha i czy zawsze jest groźny?

Woskowina – prawidłowa wydzielina z ucha

Ucho ludzkie składa się z trzech części. Składają się na nie:

• ucho zewnętrzne – małżowina uszna oraz przewód słuchowy zewnętrzny, zamknięty błoną bębenkową, która przenosi fale dźwiękowe do ucha środkowego;

• ucho środkowe – jama bębenkowa wypełniona powietrzem wraz z kosteczkami słuchowymi oraz trąbka słuchowa (Eustachiusza), łącząca ucho z gardłem;

• ucho wewnętrzne – wypełnione płynem, znajdują się tu właściwe receptory słuchu i równowagi, odbierające bodźce docierające z ucha środkowego.

W skórze ucha zewnętrznego znajdują się gruczoły wydzielające woskowinę (woszczek). Substancja ta pełni rolę oczyszczającą i nawilżającą, chroni również ucho przed przedostaniem się organizmów chorobotwórczych. Woskowina, widoczna zwykle jako żółta wydzielina z ucha, jest jedyną wydzieliną, jaką można zaobserwować w zdrowym uchu.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/artykuly/zapalenie-ucha-srodkowego-jak-je-rozpoznac-przyczyny-i-objawy/

Ilość wydzielanej woskowiny, jej kolor (od bladożółtego do brązowego) oraz konsystencja mogą się różnić u różnych osób. Należy pamiętać, że zwiększona ilość woskowiny w uchu nie jest żadną nieprawidłowością i jedyne czego wymaga, to odpowiednia higiena.

Niekiedy rzadka i jasna woskowina w zwiększonej ilości może być mylona z patologicznym wyciekiem i powodować niepokój. Warto wówczas dokładniej przyjrzeć się substancji wydobywającej się z ucha – szczególnie, gdy wyciekowi towarzyszy ból lub gorączka.

Zapalenie ucha – wydzielina

Woskowina jest fizjologiczną wydzieliną gruczołów znajdujących się w przewodzie słuchowym. Wyciekiem natomiast określa się wydzielinę o charakterze patologicznym, która świadczy najczęściej o stanie zapalnym występującym w uchu środkowym lub zewnętrznym.

Rodzaj wydzieliny z ucha może wskazywać na charakter infekcji. Często towarzyszy jej kłucie w uchu i podwyższona temperatura. Wyciek może mieć charakter ropny, surowiczy bądź śluzowy.

• Brązowa wydzielina z ucha – może oznaczać starą, nagromadzoną woskowinę, której naturalna barwa może przybierać ciemniejsze odcienie

• Przezroczysta wydzielina z ucha – podobnie jak wodnisty katar, zwykle oznacza początek stanu zapalnego, może też pojawiać się w przypadku alergii; w przypadku silnych urazów przezroczysty płyn wydobywający się z ucha może być płynem mózgowo-rdzeniowych i oznaczać uszkodzenie opon mózgowych.

• Ropna wydzielina z ucha – ropny, mętny charakter wydzieliny jest typowy dla infekcji bakteryjnych ucha środkowego lub zewnętrznego.

• Krwista wydzielina z ucha – krew w uchu zwykle pochodzi z urazów mechanicznych, może też towarzyszyć infekcjom z uszkodzeniem błony bębenkowej – wówczas krew jest zmieszana z ropą.

• Zielona wydzielina z ucha – może oznaczać zakażenie grzybicze, podobnie jak czarny kolor wydzieliny.

Najczęstsze przyczyny wycieku z ucha

Wyciek z ucha o różnym charakterze zazwyczaj jest wynikiem infekcji lub urazu:

• Uraz mechaniczny – najczęściej to niewielkie zadrapanie skóry przewodu słuchowego, któremu towarzyszy niewielka ilość krwi. W przypadku uszkodzenia błony bębenkowej może dojść do nadkażenia rany i rozwoju stanu zapalnego.

W przypadku silnych urazów głowy może dojść do pęknięcia kości podstawy czaszki i uszkodzenia opon mózgowych, czego skutkiem może być wyciek z ucha płynu mózgowo-rdzeniowego w postaci przezroczystego płynu.

• Zapalenie ucha zewnętrznego – najczęściej rozwija się w wyniku bakteryjnego zainfekowania rany w skórze lub po kąpieli w zbiornikach wodnych. Wydzielina początkowo jest rzadka, z czasem staje się gęsta i ropna. Towarzyszy jej ból ucha (nasilający się przy ruchach żuchwy), obrzęk, często też zaczerwienienie i świąd. Przy zakażeniu grzybiczym wydzielina z ucha ma nieprzyjemny zapach, kolor żółty, zielony, biały lub szary, a w uchu odczuwalne jest wrażenie stałej wilgoci.

• Zapalenie ucha środkowego – infekcja rozwija się w jamie bębenkowej, która normalnie wypełniona jest powietrzem. Gromadzenie się płynu o charakterze zapalnym w uchu środkowym powoduje silny ból i uczucie pełności w uchu aż do momentu perforacji błony bębenkowej, wówczas dochodzi do wycieku ropnej wydzieliny, a ból mija.

Ostre zapalenie ucha środkowego występuje częściej u dzieci niż u dorosłych. Zazwyczaj rozwija się w wyniku przeniesienia infekcji z nosa lub gardła. Infekcję bakteryjną leczy się antybiotykiem, a uszkodzona błona bębenkowa goi się samoistnie.

W przypadku, gdy zapalenie ucha środkowego często powraca, a w błonie bębenkowej utrzymuje się perforacja, mówi się o przewlekłym zapaleniu ucha. Wydzielina z ucha może mieć charakter ropny lub surowiczy; ból zwykle nie występuje, ale pojawia się niedosłuch.

Rzadziej zdarza się, że krwista wydzielina z ucha jest wynikiem pęknięcia czyraka w przewodzie słuchowym lub obecności guza nowotworowego.

Utrzymująca się wydzielina z ucha bez potwierdzonej infekcji może wskazywać na alergie, cukrzycę lub deficyty odporności.

Wyciek z ucha u dziecka – co może oznaczać?

Dzieci są szczególnymi pacjentami – z niewykształconym jeszcze układem odpornościowym, podatne na infekcje, nie są w stanie odpowiednio zakomunikować odczuwanych dolegliwości. Wyciek z ucha u dziecka może budzić słuszny niepokój rodziców. O czym należy pamiętać?

• Dzieci często wkładają do uszu różnego rodzaju drobne przedmioty, dlatego często krew w uchu dziecka może oznaczać zadrapanie skóry przewodu słuchowego.

• Drobne rany skóry są wrotami zakażeń, dlatego u dzieci łatwo dochodzi do infekcji ucha zewnętrznego, które objawiają się wyciekiem z ucha – początkowo przezroczystym, późnej ropnym lub nawet krwisto-ropnym.

• U małych dzieci dosyć często dochodzi do zapalenia ucha środkowego związanego z niedrożnością trąbki słuchowej (np. w wyniku przerostu migdałków).

• Wyciek z ucha wodnisty u niemowlaka lub starszego dziecka może mieć podłoże alergiczne (również związane z astmą oskrzelową).

• Inne czynniki zwiększające ryzyko zapalenia ucha środkowego u dzieci to m.in. krzywa przegroda nosowa, przewlekłe zapalenie zatok czy refluks żołądkowo-jelitowy.

Co zrobić, gdy pojawia się wyciek z ucha?

Każda wydzielina z ucha, która budzi niepokój, powinna skłonić nas do wizyty u lekarza. Lekarz rodzinny lub pediatra to lekarze pierwszego kontaktu – mogą wykonać badanie otoskopowe, czyli ocenić wygląd ucha. Specjalistyczne badanie ucha i wydzieliny oraz badanie słuchu wykona laryngolog.

Należy pamiętać, że wyciek z ucha przy leczeniu antybiotykiem jest naturalnym procesem leczenia i ustępuje po 2-4 dniach. Ważne jest, by chorego ucha dodatkowo nie podrażniać oraz dokładnie je osuszać po myciu.

Jak dbać o higienę uszu?

O uszy należy dbać, by nie dopuścić do rozwoju infekcji. Najważniejsze zalecenia dotyczące higieny uszu dotyczą oczyszczania ich z woskowiny – odradza się używanie patyczków, które mogą dodatkowo wciskać ją głębiej do przewodu słuchowego, a przy tym zranić skórę. Zaleca się stosowanie kropli zmiękczających woszczek, który następnie łatwiej wypływa z ucha. Ważne jest również unikanie wilgoci w uchu – po kąpieli konieczne jest usunięcie wody z ucha oraz osuszenie za pomocą ręcznika, by nie tworzyć warunków sprzyjających infekcjom.