Zapalenie spojówek (ICD-10: H10) – jak rozpoznać i leczyć?

Redakcja Diagnostyki

30 maja 2022

Przeczytasz w 6 minut

Udostępnij

Spis treści:

Zapalenie spojówek – co to jest?
Zapalenie spojówek – objawy
Zapalenie spojówek – przyczyny
Jak leczyć zapalenie spojówek?
Źródła:

Zapalenie spojówek (ICD-10: H10) to powszechnie występująca choroba okulistyczna. W przebiegu tego schorzenia dochodzi do rozwoju procesu zapalnego w obrębie spojówki, która pełni funkcję ochronną dla oka. W zależności od przyczyny choroba może być całkowicie niegroźna lub też nieść za sobą istotne ryzyko rozwoju poważnych powikłań. Jakie są najczęstsze przyczyny zapalenia spojówek, jak wyglądają typowe objawy oraz co zrobić w przypadku ich wystąpienia?

Zapalenie spojówek – co to jest?

Zapalenie spojówek (ICD-10: H10) jest jednym z najczęstszych schorzeń okulistycznych. Choroba rozwija się w obrębie spojówki, czyli cienkiej błony śluzowej, która pokrywa przednią powierzchnię oka oraz wewnętrzną stronę powiek. Zapalenie spojówek może być wywoływane przez wiele czynników, zarówno infekcyjnych jak i nieinfekcyjnych. Ważne jest precyzyjne zróżnicowanie przyczyny, jako że bezpośrednio wpływa ona na przebieg choroby oraz dostępne metody leczenia.

Wyróżnia się ostre oraz przewlekłe zapalenie spojówek. W zapaleniu ostrym objawy zazwyczaj pojawiają się nagle oraz występują z dużym nasileniem. W przypadku zapalenia przewlekłego dolegliwości mogą utrzymywać się o wiele dłużej, jednak nie są aż tak dotkliwe jak w przypadku zapaleń ostrych. W przypadku silnych objawów chorobowych lub też długiego czasu ich trwania należy udać się do lekarza okulisty, jako że nieleczone zapalenie spojówek może prowadzić do rozwoju licznych powikłań, które trwale mogą wpływać na jakość wzroku.

Zapalenie spojówek – objawy

Podstawowe objawy zapalenia spojówek wynikają z rozwoju nasilonego stanu zapalnego, który toczy się w obrębie oka. W przebiegu tego schorzenia najczęściej pojawiają się następujące dolegliwości:

Zaczerwienienie oka (wynikające z przekrwienia spojówki),
Uczucie pieczenia,
Uczucie swędzenia,
Nadmierne łzawienie oka,
Nadwrażliwość na światło (światłowstręt),
Obecność patologicznej wydzieliny.

Dokładny zakres objawów oraz stopień ich nasilenia może różnić się pomiędzy poszczególnymi przypadkami. Zakres dolegliwości oraz ich charakterystyka zależne są przede wszystkim od czynnika etiologicznego, odpowiedzialnego za rozwój zapalenia spojówek u danej osoby.

Zapalenie spojówek – przyczyny

Zapalenie spojówek posiada wiele potencjalnych czynników etiologicznych. Do najczęściej występujących przyczyn zapalenia spojówek zalicza się:

Wirusy – wirusowe zapalenie spojówek może rozwinąć się zarówno samoistnie, jak i w przebiegu innej infekcji wirusowej, np. zapalenia górnych dróg oddechowych podczas przeziębienia. Charakterystyczne dla tego typu zapalenia spojówek jest nasilone uczucie świądu oka oraz nadmierne łzawienie. Zazwyczaj zapalenie rozpoczyna się w jednym oku, jednak może rozprzestrzenić się także na drugie oko. Choroba po krótkim czasie ustępuje w sposób samoistny i nie wymaga wdrażania jakiegokolwiek leczenia. Związana jest jednak ze zwiększonym ryzykiem nadkażenia spojówki (np. poprzez pocieranie oczu dłońmi), co może prowadzić do rozwoju bakteryjnego zapalenia spojówek.

Bakterie – bakteryjne zapalenie spojówek najczęściej rozpoczyna się nagle, w jednym oku. Po upływie kilku dni stan zapalny zazwyczaj obejmuje także drugie oko. W przebiegu tego typu zapalenia często występuje ropna wydzielina w oku, która może powodować sklejanie się brzegów powiek, zauważalne szczególnie nad ranem. Objawy obejmują także m.in. obrzęk powiek oraz znaczące zaczerwienienie oka. Tego typu zapalenie spojówek wymaga pilnej konsultacji lekarskiej oraz rozpoczęcia odpowiedniego leczenia, które może obejmować miejscowe stosowanie maści lub kropli z antybiotykiem.

Alergiczne zapalenie spojówek – ten rodzaj zapalenia spojówek nie jest wywoływany przez jakiekolwiek drobnoustroje chorobotwórcze. Za rozwój typowych objawów odpowiada występujące u chorego uczulenie na określoną substancję, nazywaną alergenem. Jedną z częstszych przyczyn alergicznego zapalenia spojówek są pyłki roślinne, które w największych stężeniach w powietrzu obecne są w sezonie wiosennym oraz letnim. Do powstania dolegliwości związanych z zapaleniem spojówek przyczynia się wydzielana przez komórki tuczne histamina, która prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych spojówki, jej przekrwienia, obrzęku oraz nadmiernego łzawienia.

Istnieją także rzadsze przyczyny zapalenia spojówki, jak np. infekcje grzybicze lub też zapalenie spojówki wywoływane przez narażenie na określone substancje chemiczne. Ich przebieg może być cięższy niż w przypadkach opisywanych powyżej, jednak jednostki chorobowe tego typu są względnie rzadkie w ogólnej populacji. Najczęściej ich rozwój związany jest z występowaniem określonego narażenia zawodowego lub też współwystępowania innych, ciężkich schorzeń (jak np. AIDS).

Jak leczyć zapalenie spojówek?

Aby skutecznie leczyć zapalenie spojówek należy rozpoznać jego przyczynę. Może to być trudne samodzielnie – z tego powodu, w przypadku zauważenia u siebie typowych objawów zapalenia spojówek należy zgłosić się do lekarza, który poprzez badanie przedmiotowe oraz zebranie wywiadu chorobowego będzie w stanie postawić trafną diagnozę oraz zaplanować skuteczne leczenie. Może ono obejmować m.in. stosowanie preparatów miejscowych z antybiotykiem lub też innymi substancjami leczniczymi.

W zapaleniu spojówek o łagodnym przebiegu zaleca się stosowanie nawilżających kropli do oczu, które nie zawierają substancji konserwujących. W przypadku alergicznego zapalenia spojówek ulgę mogą przynieść stosowane przez pacjenta leki przeciwhistaminowe oraz przeciwzapalne. Warto także ograniczyć sytuacje, które mogą prowadzić do nadmiernego narażenia na alergen odpowiedzialny za rozwój objawów uczulenia u danej osoby.