13 kwietnia 2020 - Przeczytasz w 4 min

Uczulenie na drzewa – podstawy diagnozy. Z poradnika alergika

Alergia na pyłki drzew, obok alergii na pyłki traw, to jedna z najczęstszych przyczyn tzw. pyłkowicy. Powodem występowania alergii są białka lub inne składniki alergenne pyłku, które wywołują u osób podatnych wzmożoną reakcję układu odpornościowego. Uczulenie na drzewa zaczyna się już w lutym i może trwać do końca października. Informacje dla alergików – co teraz pyli i jak ograniczać objawy alergii?

uczulenie na drzewa

Co pyli w kwietniu, a co w innych miesiącach? Typowe objawy, które mogą świadczyć o alergii

Niektóre objawy alergii na pyłki drzew mogą być mylone z pierwszymi objawami przeziębienia lub grypy. Najczęściej występujące to obrzęk śluzówki nosa, wodnisty, przezroczysty katar, łzawienie i swędzenie oczu, kaszel, problemy z koncentracją, wzmożona senność i osłabienie. Jeśli alergii wziewnej towarzyszy alergia pokarmowa, mogą pojawić się także objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak biegunka, ból brzucha, a także ból głowy, nudności i wymioty.

Statystyki pokazują, że około 50% Polaków boryka się z objawami różnych alergii. Alergia na drzewa to jedna z najpopularniejszych przyczyn przykrych i utrudniających codzienne funkcjonowanie dolegliwości, która w dodatku nie daje jednoznacznych objawów i może o sobie dawać znać przez ponad pół roku. Często są one mylone z przewlekłym nieżytem nosa, chorobami zatok lub atopowym zapaleniem skóry.

Informacje dla alergików – co teraz pyli – są niezwykle istotne w przypadku występowania chorób współistniejących układu oddechowego, takich jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowiscydoza, a także przy ostrym zapaleniu płuc lub oskrzeli, oraz w przypadku osób w podeszłym wieku. Na kalendarz pyleń powinny zwracać uwagę szczególnie Ci, którzy zawodowo jeżdżą samochodem – większość leków ograniczających objawy alergii osłabia koncentrację i opóźnia reakcje chorego na drodze.

Badania dla alergików 

Jakie testy laboratoryjne można wykonać, by potwierdzić alergię i wskazać jej przyczynę? Najłatwiejszy do wykonania i przy tym mocny diagnostycznie  jest test z krwi, który polega na wykryciu w organizmie pacjenta specyficznych dla alergenów przeciwciał klasy IgE, które w połączeniu z obecnością określonych objawów wskazują na przyczynę alergii. Badanie wykonuje się na niewielkiej próbce krwi. Można wykonać badanie kompleksowe pozwalające na jednoczesną identyfikację IgE specyficznych dla panelu uczulających substancji, tych obecnych w powietrzu – tzw. alergenów wziewnych: pyłków roślinnych, zarodników pleśni, naskórków zwierząt itd. i tych obecnych w pożywieniu, tzw. alergenów pokarmowych odpowiedzialnych za alergie pokarmowe.

Jest to o tyle istotne, że dzięki istnieniu podobieństw pomiędzy niektórymi alergenami oddechowymi i pokarmowymi może dochodzić do niespodziewanych reakcji alergicznych. U niektórych osób uczulonych na pyłek brzozy, reakcje alergiczne mogą występować po zjedzeniu owoców, np. jabłek lub jarzyn (np. selera). W jednym badaniu można potwierdzić lub wykluczyć obecność przeciwciał IgE na kilkadziesiąt alergenów.

Kiedy pyli brzoza, a kiedy dąb? Najczęstsze alergeny

Oprócz wiedzy, co pyli w kwietniu, maju lub sierpniu, ważna jest znajomość najbardziej uczulających pyłków drzew. Choć wiele osób podejrzewa, że sezon na pylenie drzew  rozpoczyna się w marcu, już w styczniu w powietrzu pojawiają się pyłki leszczyny – gdy na drzewach pojawiają się charakterystyczne, podłużne kwiatostany. W lutym pojawiają się także pyłki olchy. W marcu do wspomnianych drzew dołączają cis, topola i wierzba. Szczególnie problematyczny jest cis, którego pyłki zawierają toksynę mocno podrażniającą błony śluzowe nosa i gardła.

Kwiecień przynosi zazwyczaj największe zaostrzenie objawów alergii. To czas, kiedy pyli brzoza, a jej pyłki mogą głęboko wnikać do nosa i powodować trudności z oddychaniem. To, jak długo pyli brzoza, zależy od liczby ciepłych dni i warunków pogodowych, jednak przykre działania alergenów wzmaga w tym samym czasie pylenie jesionu oraz zarodników grzybów.

W maju kwitnie dąb i sosna, a reakcję na pyłki wzmagają pylące trawy, w lipcu dołącza lipa, która może wywoływać pokrzywkę i wzmagać zapalenie spojówek. Dopiero wrzesień przynosi nieco ulgi alergikom, gdyż ze względu na obniżenie temperatury, częstsze deszcze i zakończenie kwitnienia większości traw i drzew, czynników wywołujących reakcję alergiczną jest zdecydowanie mniej. Koniec roku to czas, gdy objawy pojawiają się u osób uczulonych na grzyby i pleśnie, jednak objawy są zazwyczaj o wiele mniej uporczywe, niż gdy alergię wywołują pyłki traw lub drzew.

Dla alergików niezwykle ważna jest wiedza o tym, kiedy pyli brzoza, olcha czy lipa, sprawdzenie reakcji organizmu na obecność w powietrzu pyłków określonych roślin poprzez wykonanie testów i wychwytywanie określonych objawów. W ograniczeniu dolegliwości pomaga mniejsza liczba spacerów i rzadsze opuszczanie domu w okresie intensywnego pylenia, spłukiwanie ciała i włosów pod prysznicem po powrocie do domu, wraz ze zmianą ubrania, przepłukiwanie oczu oraz nawilżanie śluzówki nosa.

Jeśli objawy są wyjątkowo przykre i utrudniają codzienne funkcjonowanie, konieczne może być okresowe stosowanie preparatów antyhistaminowych, leków wziewnych lub inhalacji. Warto także obserwować swój organizm i natychmiastowo reagować na pierwsze objawy – w ten sposób można je ograniczyć do minimum i niezależnie od pory roku, prowadzić normalne codzienne życie bez wyrzeczeń.

Bibliografia:

  1. Anna Jareczek, Kalendarz pylenia drzew i roślin dla alergików. Co teraz pyli?, https://higieniczny.pl/kalendarz-pylenia-drzew-i-roslin-dla-alergikow-co-teraz-pyli.html
  2. Grażyna Durska, Drzewa bezpieczne dla alergików, Medycyna Praktyczna – Portal dla Pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/107329,drzewa-bezpieczne-dla-alergikow
  3. Piotr Rapiejko, Uczulenie na pyłki drzew w czasie ciepłej zimy, , Medycyna Praktyczna – Portal dla Pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/65121,uczulenie-na-pylki-drzew-w-czasie-cieplej-zimy
Powiązane pakiety

e-PAKIET ALERGICZNY ODDECHOWY
Kiedy warto wykonywać badania składające się na Pakiet oddechowy Pakiet składa się z trzech badań istotnych w diagnostyce laboratoryjnej alergii w ogóle uwzględnieniem specyfiki alergii na alergeny wziewne, wykonywanych w próbce krwi żylnej,  dobranych tak, by: wskazywały na predyspozycji badanego do atopii czyli alergii zależnej od IgE; potwierdzały alergiczne podłoże typowych objawów alergii wziewnej: sezonowej lub całorocznej; wskazywały alergeny wziewne powodujące uczulenie manifestujące się jako alergia oddechowa: umożliwiały rozpoznanie alergii oddechowej w przypadkach objawów nietypowych lub jak się może wydawać związanych z alergią na alergeny pokarmowe. Wskazaniami do wykonania Pakietu alergicznego oddechowego mogą być: Typowe objawy sezonowej alergii oddechowej (alergii na alergeny wziewne), pojedyncze lub współistniejące, obejmujące: ostry nieżyt, świąd i zaczerwienienie nosa i gardła; łzawienie i świąd oczu; kaszel, duszności i świszczący oddech, objawy typowe dla astmy nasilające się sezonowo; Całoroczne objawy alergii oddechowej, wykazujące na ogół mniejsze nasilenie z wahaniami zależnymi, przykładowo, od sezonu grzewczego, rodzaju podłogi w pomieszczeniu, kontaktu ze zwierzętami (wykładzina dywanowa, powierzchnie zmywalne etc.); Współistniejące z powyższymi objawy ze strony przewodu pokarmowego, jak: mdłości, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia czy biegunka oraz objawy skórne: pokrzywka czy rumień; Objawy w postaci mrowienia i obrzęku w jamie ustnej, opuchlizny warg, języka, gardła lub krtani tuż po kontakcie z pokarmem świadczą o alergii określanej jako zespół oddechowo-pokarmowy; Objawy wstrząsu anafilaktycznego, uogólnionej reakcji powodującej spadek ciśnienia, utratę przytomności, zapaść w wyniku kontaktu z alergenami wziewnymi.   Jakie szczególne korzyści wiążą się z wykonaniem pakietu - Zlecenie i wykonanie pakietu nie wymagają uprzedniego kontaktu z placówką alergologiczną. - Realizacja badań z inicjatywy pacjenta jeszcze przed kontaktem z lekarzem, ułatwi specjaliście prowadzenie wywiadu z chorym, może nawet umożliwić trafne rozpoznanie źródła alergii na pierwszej wizycie. - W przeciwieństwie od ambulatoryjnych testów alergologicznych, (na przykład prowokacji czy też testu skórnego), wiążących się niekiedy z dyskomfortem pacjenta, jedyną uciążliwością podczas realizacji badania jest pobranie próbki krwi żylnej. - Pakiet można zrealizować w dowolnym punkcie pobrań Diagnostyki na teranie całego kraju.     Pamiętaj przed pobraniem; Badanie nie wymaga przygotowania, jednak, ze względu na morfologię krwi uwzględnioną w pakiecie, do badania należy przystąpić na czczo.     Pakiet dedykowany jest dla: Pakiet dedykowany jest dla osób dorosłych, a także dzieci dzieci, będących w trakcie diagnostyki alergii lub planujących jej rozpoczęcie: Bez względu na sezon, w przypadku alergii odpowiednich dla danego okresu (np. kwitnienia traw); Bez względu na wady skóry lub choroby; Bez względu na intensywność objawów alergicznych; Bez względu na przyjmowane leki przeciwzapalne, antyhistaminowe i steroidowe.   O zasadności wykonania testu u dzieci poniżej 1 roku życia powinien wypowiedzieć się lekarz. Na ogół laboratoryjna diagnostyka w kierunku alergii na alergeny wziewne wdrażana jest później niż diagnostyka alergii pokarmowej. Wykonywanie testu u dzieci trzyletnich jest dość powszechne.     Czym są choroby o podłożu alergicznym Alergia jest niepożądaną – „przestrzeloną”, odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny, substancje obojętne dla osób o prawidłowym układzie odpornościowym. Potocznie za alergeny uważa się struktury czy twory wywołujące uczulenie, bez względu na złożoność ich budowy i charakter chemiczny. Alergenami określane są więc: pyłek brzozy, roztocza kurzu domowego, mleko, mąką czy aspiryna.   Ze względu pragmatycznych, tradycyjnie alergeny systematyzowano w zależności od drogi wnikania do organizmu i dzielone na alergeny pokarmowe i oddechowe (wziewne) oraz jady owadów i leki/związki chemiczne. Do alergenów oddechowych zalicza się : pyłki roślin wiatropylnych, zarodniki pleśni, sierść i naskórki zwierząt domowych (psów, kotów etc.) i zwierząt  przemysłowych (koni, krów, owiec etc.), roztocza i owady domowe (ich odchody i wydzieliny) oraz związki chemiczne i cząstki mechaniczne obecne w środowisku domowym i zawodowym. Substancje zaleczane do alergenów pokarmowych (mąka, otręby etc.) w warunkach przemysłowych zaliczane traktowane są jako alergeny wziewne lub przemysłowe jako źródło chorób zawodowych. Do alergenów pokarmowych zalicza się: alergeny pochodzenia roślinnego: owoce, warzywa, orzechy i nasiona (w tym zboża i ich przetwory) oraz pochodzenia zwierzęcego: mleko, jaja, mięso oraz owoce morza.   Alergeny pokarmowe i oddechowe należy niekiedy rozpatrywać łącznie ze względu na podobieństwa ich  składu, a także na możliwość wnikania tego samego alergenu do organizmu różnymi drogami, co powoduje zupełnie inne rodzaje objawów i konsekwencje uczulenia.   Alergia, czyli uczulenie objawiające się klinicznie (objawowe), poprzedzona jest fazą uczulenia bezobjawowego, polegającego na produkcji przez układ odpornościowy wyspecjalizowanych białek –  przeciwciał klasy IgE swoiście reagujących z uczulającym alergenem. Kolejne kontakty powstałych sIgE i macierzystego alergenu uruchamiają mechanizm doprowadzający do widocznych i odczuwalnych objawów uczulenia, czyli alergii.   Objawy manifestują się w krótkim, niekiedy bardzo krótkim (kilka minut) czasie od kontaktu z alergenem, stąd alergia zależna od IgE określana jest jako nadwrażliwość natychmiastowa. Reakcja alergiczna pojawia się, gdy poziom sIgE przekracza stężenie graniczne, a jej natężenie na ogół wzrasta wraz ze wzrostem stężenia sIgE. Zdolność do nadmiernej produkcji sIgE pod wpływem substancji obojętnych dla osób zdrowych nazywana jest atopią. Z osób atopowych rekrutują się osoby dotknięte alergią. Atopia jest skłonnością o charakterze dziedzicznym, stąd pytanie o przypadki alergii w rodzinie są stałym elementem wywiadu lekarskiego w kierunku chorób o podłoży alergicznym.     Jakie badania wchodzą w skład pakietu Pakiet składa się z trzech badań laboratoryjnych, z których: panel alergenów oddechowych identyfikujący antygenowo-specyficzne IgE (sIgE) ma charakter badania ściśle diagnostycznego, wskazując alergeny odpowiadające z uczulenie objawiające się klinicznie i bezobjawowe; morfologia krwi pełni rolę pomocniczą, wzmacniając rozpoznanie, natomiast pomiar IgE całkowitej dodatkowo pozwala na doprecyzowanie interpretacji klinicznej w przypadkach niskich lub bardzo wysokich stężeń IgE swoistych dla alergenów w panelu.   Morfologia krwi a alergia Morfologia wskazuje na ryzyko alergii, choć parametry sugerujące taki wniosek, nie są specyficzne dla alergii. O alergii (np. na pyłki) świadczyć może wzrost liczby eozynofilii czyli granulocytów kwasochłonnych - zwłaszcza, gdy równocześnie współistnieje spadek liczby neutrofili zwanych, granulocytami obojętnochłonnymi. Jednakże, trzeba pamiętać, że wzrost eozynofilii towarzyszy także chorobom pasożytniczym oraz łuszczycy. Przesłanką o alergii może być również obniżenie hemoglobiny (HGB), jak również obniżona liczba płytek krwi (PLT), określanych mianem trombocytów.   Stężenie całkowitej IgE (IgE całkowite) Stężenie IgE całkowitej (IgE total,) czyli wszystkich cząsteczek IgE bez względu na specyficzność, wskazuje na ryzyko atopii i jest parametrem pomocniczym dla oceny ryzyka alergii, które rośnie u osób ze stężeniem przekraczającym 100 U/ml, u których wykluczono choroby pasożytnicze. W ostatnich latach znaczenie znajomości stężenia całkowitej IgE uznawane jest za ważne dla prawidłowej interpretacji profilu IgE swoistych.  Stwierdzenie ekstremalnie wysokich lub niskich stężeń IgE całkowitej (wyrażających się, odpowiednio: w kU/ml lub  U/ml) u osób z objawami alergii  sugeruje zasadność wyliczania stosunku stężenia sIgE do stężenia IgE całkowitej (sIgE/IgE). Wykazano, że w takich sytuacjach wielkość liczbowa stosunku sIgE/IgE jest diagnostycznie silniejsza niż wartości stężenia sIgE analizowane w oderwaniu.   Panel oddechowy (20 alergenów). Panel oddechowy jest testem wskazującym przyczyny alergii przez identyfikację i pomiar stężenia IgE specyficznych dla zestawu wziewnych alergenów diagnostycznych w postaci tzw. ekstraktów źródeł alergenów. Panel wskazuje źródła uczulenia, pozwala na ustalenia profilaktyki i dostarcza  sugestii dotyczących zasadności wdrożenia diagnostyki opartej na alergenach molekularnych, w przypadku, gdy należy brać pod uwagę reaktywność krzyżową alergenów uczulających i innymi alergenami wziewnymi lub uczulającymi wziewnie. Jako dodatkowy element panel zawiera nieswoiste reszty węglowodanowe, CCD (ang. cross-reactive carbohydrate determinants). CCD są obecne  zarówno w alergenach glikoproteinowych jak i glikoproteinach niealergizujących, stąd nieme klinicznie  IgE wiążące CCD  fałszywie zawyżają pomiary istotnych klinicznie sIgE i fałszują wynik testów.  IgE anty-CCD są obecne obok specyficznych sIgE u osób cierpiących na alergię, zwłaszcza uczulonych na szereg alergenów roślinnych.     Uwaga! Jeżeli kupujesz badanie dla dziecka, zrealizuj je w punkcie przyjaznym dzieciom - sprawdź PUNKTY PRZYJAZNE DZIECIOM.

E-PAKIET ALERGICZNY ODDECHOWY z konsultacją
Pakiet składa się z badań laboratoryjnych wykonywanych in vitro (w próbce krwi), dostarczających przesłanek o istnieniu alergii (Morfologia i IgE całkowite) i  wskazujących alergeny oddechowe (wziewne) będące przyczyną alergii. W odróżnieniu od testów skórnych, jedynym zagrożeniem dla pacjenta jest dyskomfort pobrania próbki krwi. Zlecenie i wykonanie badań nie wymaga kontaktu ze specjalistycznym gabinetem alergologicznym. Podstawę pato-mechanizmu alergii stanowią specyficzne przeciwciała IgE (s-IgE) indukowane przez substancje uczulające - alergeny. s-IgE rozpoznają i wiążą „macierzyste” alergeny, uruchamiając kaskadę reakcji uczuleniowej. Alergeny oddechowe (wziewne) przedostają się do organizmu wraz z wdychanym powietrzem. Fizycznie są elementami pyłku roślin nasiennych, zarodników pleśni lub zrzucanymi fragmentami skóry i sierści zwierząt oraz wydalin owadów i pajęczaków. Każdy z tych tworów zawiera szereg alergenów o różnym potencjale uczulającym (immunogenności). Na wstępnym etapie diagnostyki alergii oddechowej stosowane są ekstrakty zawierające reprezentatywne dla danego tworu alergeny. Badanie morfologii krwi dostarcza nieswoistych przesłanek o alergii. Są nimi wzrost liczby granulocytów: bazofili i eozynofilii; obniżenie stężenia hemoglobiny i obniżona liczebność płytek. Kolejną przesłanką o alergii jest wysokie stężenie całkowitej IgE (wszystkich cząsteczek IgE bez względu na specyficzność, IgE total). Ryzyko alergii  u badanego wzrasta, gdy IgE total przekracza 100 U/ml. Badanie s-IgE uwzględnia 20 alergenów najczęściej wywołujących alergię oddechową oraz wspólny składnik wielu alergenów oddechowych: CCD odpowiedzialny za tzw. reaktywność krzyżową przeciwciał. Panel alergenów uwzględniony w pakiecie ma formę tzw. immunoblotu. Podniesione stężenie IgE specyficznej dla antygenu z panelu wskazuje na ten antygen jako przyczynę reakcji alergicznej. Wyniki pozwalają na ukierunkowanie swoistej immunoterapii lub profilaktykę alergii. Panel alergenów zawiera: pyłki: tomka wonna (g1), kubkówka pospolita (g3), tymotka łąkowa (g6), żyto (g12); olcha (t2), brzoza brodawkowa (t3), leszczyna (t4), dąb (t7); ambrozja bylicolistna (w1), bylica (w6), babka lancetowata (w9); D.pteronyssinus (d1), D.farinae (d2); naskórki: psa (e2), kota (e1), konia (e3); Penicillium notatum (m1), Cladosporium herbarum (m2), Aspergilllus fumigatus (m3), Alternaria alternata (m6), CCD. Pakiet zawiera usługę konsultacji wyników badań  na czacie lub przez telefon z wykwalifikowanym konsultantem (diagnostą laboratoryjnym lub lekarzem) świadczoną w serwisie upacjenta.pl

e-PAKIET ALEX: Molekularna diagnostyka alergii IgE-zależnej
Badanie skierowane do osób zmagających się z objawami alergii, zarówno pokarmowej, jak i wziewnej. Dzięki kompleksowej ocenie 296 parametrów: IgE całkowitej oraz IgE specyficznych względem 117 ekstraktów źródeł alergenowych oraz 178 alergenów molekularnych (komponentów alergenów) pozwala na wskazanie właściwej cząstki uczulającej i możliwych reakcji krzyżowych. Analiza wyników ułatwia lekarzowi wybór optymalnej ścieżki terapeutycznej – odczulania bądź eliminacji kontaktu z danym alergenem. W przypadku alergii pokarmowych wynik badania wskazuje też, czy obróbka cieplna wystarczy do uniknięcia rozwoju reakcji uczuleniowej. Jednoczesna diagnostyka uczulenia na możliwie najszersze spektrum alergenów i ich składników molekularnych jest zgodna z najnowszymi rekomendacjami Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej (EAACI).   Uwaga! Jeżeli kupujesz badanie dla dziecka, zrealizuj je w punkcie przyjaznym dzieciom- sprawdź PUNKTY PRZYJAZNE DZIECIOM.

e-PAKIET ALEX: Molekularna diagnostyka alergii IgE-zależnej z konsultacją
Badanie skierowane do osób zmagających się z objawami alergii, zarówno pokarmowej, jak i wziewnej. Dzięki kompleksowej ocenie 296 parametrów: IgE całkowitej oraz IgE specyficznych względem 117 ekstraktów źródeł alergenowych oraz 178 alergenów molekularnych (komponentów alergenów) pozwala na wskazanie właściwej cząstki uczulającej i możliwych reakcji krzyżowych. Analiza wyników ułatwia lekarzowi wybór optymalnej ścieżki terapeutycznej – odczulania bądź eliminacji kontaktu z danym alergenem. W przypadku alergii pokarmowych wynik badania wskazuje też, czy obróbka cieplna wystarczy do uniknięcia rozwoju reakcji uczuleniowej. Jednoczesna diagnostyka uczulenia na możliwie najszersze spektrum alergenów i ich składników molekularnych jest zgodna z najnowszymi rekomendacjami Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej (EAACI). Pakiet zawiera usługę konsultacji wyników badań na czacie lub przez telefon z wykwalifikowanym konsultantem świadczoną w serwisie upacjenta.pl Na pobranie należy przynieść wypełnioną ankietę. KLIKNIJ aby pobrać ankietę.