Zespół Tietza – objawy, przyczyny, rozpoznawanie 

Zespół Tietza (ang. Tietze syndrome) lub zespół połączenia chrzęstno-żebrowego, znany również jako zapalenie chrząstki żebrowej, to schorzenie charakteryzujące się bolesnym zapaleniem chrząstek łączących górne żebra z mostkiem (najczęściej drugie i trzecie). Ta rzadka, ale zazwyczaj łagodna choroba może powodować ostry lub tępy ból w klatce piersiowej, który bywa często mylony z zawałem serca. Sprawdź, w jaki sposób diagnozuje się zespół Tietza i jakie są jego przyczyny. Zespół Tietza powoduje ból, tkliwość i obrzęk w pobliżu zaatakowanych stawów chrzęstno-żebrowych, tzn. w miejscu styku żeber i mostka. Zwykle dotyczy górnych żeber, tzn. bliższych ramion: na ogół drugiego lub trzeciego żebra. Zespół Tietzego jest bardzo podobny do zapalenia chrząstek żebrowych (łac. costochondritis), innego rodzaju podrażnienia stawu chrzęstno-żebrowego. Costochondritis objawia się bólem po lewej stronie klatki piersiowej promieniującym na resztę  klatki piersiowej, lecz, w odróżnieniu od zespołu Tietza, nie powoduje obrzęku. Zwykle dotyka żeber niższych: od drugiego do piątego.

Co to jest zapalenie kostno-chrzęstne?

Zespół Tietza, znany również jako zapalenie chrząstki żebrowej, to schorzenie charakteryzujące się bolesnym zapaleniem chrząstek łączących górne żebra z mostkiem. Mimo że jest to stosunkowo rzadkie schorzenie, jego dokładna przyczyna nie zawsze jest jasna. Do czynników ryzyka związanych z zespołem Tietza należą:

1. Urazy klatki piersiowej, takie jak uderzenia, wypadki samochodowe, a nawet intensywne ćwiczenia mogą prowadzić do zapalenia chrząstki żebrowej. Uraz może bezpośrednio uszkodzić chrząstkę lub stawy żebrowo-mostkowe, co prowadzi do stanu zapalnego.
2. Nadmierne obciążenie – powtarzające się ruchy lub aktywności prowadzące do przeciążenia klatki piersiowej, takie jak podnoszenie ciężarów, intensywne ćwiczenia (np. wioślarstwo, golf) lub nawet długotrwały kaszel, mogą wywołać zespół Tietza. Nadmierne obciążenie powoduje mikrourazy w chrząstce, co prowadzi do zapalenia.
3. Choroby układu odpornościowego – chociaż bezpośrednie powiązanie z chorobami autoimmunologicznymi nie zawsze jest jasne, niektórzy specjaliści uważają, że zapalenie chrząstki żebrowej może być związane z nieprawidłową odpowiedzią immunologiczną, podobnie jak w przypadku innych stanów zapalnych dotykających tkanki łączne.
4. W niektórych przypadkach infekcje wirusowe lub bakteryjne przyczyniają się do rozwoju zespołu Tietza. Infekcje, szczególnie te atakujące układ oddechowy, mogą prowadzić do stanu zapalnego w obszarze klatki piersiowej.
5. Istnieje teoria, że w rozwoju zespołu Tietza pewną rolę odgrywają predyspozycje genetyczne. Choć konkretne geny nie zostały jeszcze zidentyfikowane, rodzinne przypadki choroby sugerują genetyczne podłoże.

Zespół Tietza – objawy

Zespół Tietza ma złożony obraz kliniczny. Na liście objawów znajdują się m.in.:

• Ból w okolicy klatki piersiowej, szczególnie w miejscu, gdzie żebra łączą się z mostkiem. Ból może być ostry, tępy lub piekący, zwykle koncentruje się na jednym obszarze, często po lewej stronie klatki piersiowej, co przypomina objawy zawału serca lub inne poważne problemy kardiologiczne. Ból może promieniować do ramion, szyi czy pleców, zwiększając dyskomfort i powodując poczucie niepokoju. Często nasila się podczas głębokiego oddychania, kaszlu, kichania lub wykonywania ruchów, które angażują klatkę piersiową, takich jak zginanie się czy podnoszenie rąk.
• Obrzęk i zaczerwienienie – występuje zazwyczaj w miejscu, gdzie dochodzi do zapalenia chrząstki. Obszar ten może być obrzmiały, ciepły i zaczerwieniony.
• Wrażliwość na dotyk – dotknięcie lub nacisk na zajęty chorobą obszar może znacznie zaostrzyć ból, czyniąc bardzo bolesnymi nawet proste czynności, np. opieranie się na klatce piersiowej.
• Trudności w oddychaniu – w niektórych przypadkach ból jest na tyle silny, że wpływa na głębokość oddechu, co prowadzi do płytkiego oddychania.

Zespół Tietza, choć potrafi być niepokojący z powodu bólu w klatce piersiowej, zazwyczaj jest stanem samoograniczającym się i nie prowadzi do długotrwałych problemów zdrowotnych.

Zobacz także: Atopowe zapalenie skóry – przyczyny, objawy, diagnostyka.

Zespół Tietza – jak go zdiagnozować?

Diagnozowanie zespołu Tietza może być wyzwaniem, ponieważ jego objawy często przypominają inne schorzenia, w tym choroby serca, zapalenie płuc i inne problemy związane z klatką piersiową. Prawidłowa diagnoza wymaga dokładnego wywiadu medycznego. Lekarz bada historię choroby, pyta o naturę i lokalizację bólu, czas jego trwania, czynniki łagodzące i nasilające, a także o towarzyszące objawy, takie jak obrzęk, zaczerwienienie czy gorączka. Ważne jest także ustalenie, czy pacjent cierpi na jakiekolwiek inne schorzenia, takie jak łuszczyca, które mogą wspierać rozpoznanie zespołu Tietza.

Następnie przeprowadzane jest badanie fizykalne, podczas którego lekarz zwraca szczególną uwagę na obszar klatki piersiowej. Sprawdza, czy występuje lokalny obrzęk, zaczerwienienie czy wrażliwość w obszarze mostka i w miejscach przyczepu żebrowych. Ból wywołany naciskiem na te obszary jest typowym znakiem zespołu Tietza.

W razie potrzeby pacjent kierowany jest na badania obrazowe. RTG klatki piersiowej może być wykonane, aby wykluczyć inne przyczyny bólu, takie jak złamania żebrowe, zapalenie płuc czy inne patologie płuc. Rezonans magnetyczny, choć rzadziej stosowany, bywa pomocny w ocenie stanu tkanek miękkich i w wykryciu stanów zapalnych w chrząstkach. USG wykorzystywane jest do oceny stanu zapalnego w chrząstkach i w okolicach stawów.

Chociaż nie ma specyficznych testów krwi mogących potwierdzić zespół Tietza, przydatne okazują się badania wskazujące na stany zapalne i infekcyjne lub różnicujące z dolegliwościami związanymi z epizodami sercowymi. Można przeprowadzić ogólne badania, takie jak OB (odczyn Biernackiego) czy CRP (białko C-reaktywne), które ocenią ogólny stan zapalny w organizmie lub pomiar markerów sercowych (w trybie cito). W diagnostyce zespołu Tietza cennych informacji dostarczy e-Pakiet kostny.

Ważne jest, aby wykluczyć poważniejsze przyczyny bólu w klatce piersiowej, takie jak zawał serca, zapalenie osierdzia czy inne choroby sercowo-naczyniowe, które mogą wymagać natychmiastowej interwencji medycznej.

Olga Dąbska