IgM

Immunoglobuliny klasy IgM są globulinami w formie pentameru (kompleksu 5 podjednostek), nie posiadającymi  podklas  (izotypów).  Ze względu na budowę bardzo silnie aktywują układ dopełniacza, natomiast posiadają niskie powinowactwo do antygenów i wykazują słabą specyficzność. Mogą być również  wielospecyficzne.  Są produkowane w początkowej fazie tzw. pierwotnej odpowiedzi na antygen (np. drobnoustrój),  co pozwala na różnicowanie stadium choroby zakaźnej (np. toksoplazmozy, różyczki, boreliozy) lub stadium choroby o innym podłożu (marskości wątroby). Do IgM należą izoaglutyniny – przeciwciała swoiste w stosunku do antygenów grupowych krwi układu AB0 (anty-A, anty-B). Budowę   IgM posiada również 85% istotnych diagnostycznie cząsteczek czynnika reumatoidalnego:  RF (ang. rheumatoid factor). Nadmierne stężenie monoklonalnych IgM (paraprotein) występuje w przypadku  zmian złośliwych (szpiczak mnogi) lub łagodnych (gammapatia monoklonalna o niezidentyfikowanym znaczeniu, MGUS ang. monoclonal gammopathy of unknown significance). W ich przebiegu  powstają tzw. paraproteiny o niezidentyfikowanej swoistości. W przypadku zmian złośliwych prowadzących do produkcji paraprotein,  wysokiemu stężeniu monoklonalnej IgM może towarzyszyć obniżenie stężenia prawidłowych globulin w klasach IgG, IgM i IgA i obecność łańcuchów lekkich, a także zespół nadlepkości krwi. Poliklonalny wzrost stężenia IgM towarzyszy pierwotnej marskości wątroby. Porównaj badanie 245.

Immunoglobuliny klasy M to wyspecjalizowane białka produkowane przez komórki układu odpornościowego. Uczestniczą one w licznych procesach zapewniających skuteczną ochronę przed różnego typu chorobami infekcyjnymi. Występowanie nieprawidłowych poziomów IgM we krwi może być przejawem  niedoboru odporności i łączyć się ze związanymi  z nim powikłaniami. Jednym z pierwszych testów laboratoryjnych, które wykonywane są w przypadku podejrzenia s niedoboru odporności jest oznaczenie całościowego poziomu immunoglobulin IgM w surowicy. Czym są immunoglobuliny klasy M, na czym polega badanie IgM, kiedy należy oznaczyć poziom IgM we krwi oraz o czym mogą świadczyć nieprawidłowe wyniki badania?

Badanie  IgM to diagnostyczny test laboratoryjny, który polega na pomiarze całkowitego stężenia immunoglobuliny M we krwi, bez różnicowania na immunoglobuliny specyficzne względem konkretnego antygenu. Badanie przeprowadzane jest w próbce krwi żylnej, pobieranej najczęściej z naczynia zlokalizowanego w dole łokciowym.

Immunoglobuliny to określenie na grupę białek produkowanych przez wyspecjalizowane komórki układu odpornościowego – pobudzone limfocyty B, czyli komórki plazmatyczne. Immunoglobuliny stanowią podstawowy element procesu humoralnej odpowiedzi odpornościowej, uruchamianej po wniknięciu patogenu do organizmu. Dzięki utrzymywaniu właściwych stężeń tych białek we krwi możliwa jest skuteczna ochrona przed licznymi patogenami odpowiedzialnymi za rozwój chorób zakaźnych.

Wyróżnia się 5 głównych klas immunoglobulin. Są to immunoglobuliny klasy G, A, D, E oraz M. Każda z tych klas pełni nieco inne funkcje, cechuje się charkterystyczną budową oraz uczestniczy w różnych procesach związanych z układem odpornościowym.

Immunoglobuliny M występują najczęściej w formie pentamerycznej. Ta klasa immunoglobulin stanowi do ok. 10% wszystkich przeciwciał obecnych we krwi. Są to pierwsze immunoglobuliny wytwarzane po kontakcie organizmu z drobnoustrojem chorobotwórczym. Po związaniu się z obcym antygenem silnie aktywują układ dopełniacza, co pozwala na skuteczne zwalczanie zakażenia na najwcześniejszych jego fazach.

Przeprowadzenie oceny całościowego stężenia immunoglobuliny M zalecane jest w diagnostyce schorzeń, które mogą prowadzić do zbyt małych lub zbyt dużych ilości tej klasy przeciwciał we krwi.

Nadmiar przeciwciał klasy IgM we krwi może świadczyć zarówno o rozwoju złośliwych chorób onkologicznych (takich jak np. szpiczak mnogi), jak i o występowaniu zmian łagodnych, jak MGUS (ang. monoclonal gammopathy of undetermined significance), czyli gammapatia monoklonalna o niezidentyfikowanym znaczeniu. W celu różnicowania przyczyn nieprawidłowych, zbyt wysokich, stężeń IgM we krwi należy wykonać dodatkowe badania laboratoryjne, których zakres każdorazowo ustalany jest indywidualnie przez lekarza prowadzącego. W określonych przypadkach może zachodzić również konieczność przeprowadzenia badań obrazowych (np. RTG, tomografii komputerowej) oraz wykonania biopsji szpiku i analizy histologicznej otrzymanego materiału. Nadmiar IgM może świadczyć także o występowaniu nasilonych stanów zapalnych, rozwoju pierwotnej marskości wątroby lub poszczególnych chorobach tkanki łącznej.

Obniżone stężenia IgM we krwi także mogą występować w przebiegu określonych chorób nowotworowych, szczególnie nowotworów układu chłonnego. Do spadku  stężenia przeciwciał tej klasy może dochodzić również w przypadku zaburzeń funkcji nerek, które prowadzą do nadmiernej utraty wielu rodzajów białek obecnych we krwi wraz z moczem, w tym immunoglobulin. Niedobory IgM mogą być także elementem złożonych zespołów genetycznych, związanych z wrodzonymi zaburzeniami funkcjonowania układu odpornościowego.

Przeprowadzenie badania stężenia całkowitego IgM we krwi zazwyczaj zlecane jest na podstawie wywiadu chorobowego, który może sugerować rozwój chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Jako  badanie dodatkowe zlecane jest po uwidocznieniu określonych nieprawidłowości w podstawowych testach laboratoryjnych. Szczególnie niepokojące objawy, mogące wskazywać na rozwój chorób przebiegających z nieprawidłowymi poziomami IgM we krwi, to m.in.:

• Uogólnione osłabienie,
• Przewlekłe zmęczenie,
• Przewlekły stan podgorączkowy,
• Niskoenergetyczne złamania kości,
• Niezamierzona utrata masy ciała,
• Nocne poty,
• Bezbolesne powiększenie węzłów chłonnych,
• Powiększenie śledziony,
• Częste, niepoddające się leczeniu infekcje.

W celu interpretacji wyników badania IgM należy zestawić otrzymane rezultaty z zakresem norm referencyjnych, które umieszczane są na dokumentacji wydawanej pacjentowi. Należy mieć na uwadze, że nie w każdym przypadku nieprawidłowe stężenia IgM we krwi będą wskazywały na rozwój chorób o charakterze onkologicznym. Do występowania nieprawidłowych wartości tych przeciwciał może dochodzić także m.in. w przebiegu chorób pasożytniczych, zaburzeń funkcji wątroby lub też na skutek przyjmowania niektórych grup leków.

W celu prawidłowej interpretacji wyników otrzymane dane należy zestawić ze stanem klinicznym pacjenta, wynikami innych testów diagnostycznych, historią choroby oraz współwystępującymi obciążeniami zdrowotnymi. W przypadku nieprawidłowych wartości przeciwciał IgM we krwi należy skonsultować się z lekarzem, który po analizie wyników badania będzie w stanie zaplanować dalsze postępowanie diagnostyczne oraz zaproponować optymalne leczenie.