SHBG

Oznaczenie stężenia białka wiążącego hormony płciowe – SHBG (ang. sex hormone binding globulin) w surowicy krwi  wykonywane jest  w celu oceny biodostępnych androgenów (testosteronu). Ponieważ wahania stężenia białek wiążących, w tym  SHBG, wpływają na poziom testosteronu w krążeniu, poziom SHBG określany jest również jako dodatkowa wielkość przy oznaczeniach TT i rzadziej innych hormonów np. estradiolu i testosteronu. SHBG produkowana jest głównie w wątrobie. U kobiet w wieku rozrodczym stężenie SHBG w krążeniu jest dwukrotnie wyższe niż u mężczyzn, ze względu na wyższy stosunek estrogenów do androgenów, u dzieci niezależnie od płci  jest na porównywalnym poziomie. U kobiet SHBG jest dodatkowo produkowana miejscowo przez endometrium, jajowody, gruczoł piersiowy, a u mężczyzn przez gruczoł krokowym. SHBG wiąże i transportuje endogenne estrogeny i androgeny, chroniąc hormony przed inaktywacją. Wykazuje silne powinowactwo wiązania testosteronu i 5 dihydrotestosteronu (DHT), słabsze powinowactwo do estradiolu i słabe do androstendionu i dehydroepiandrosteronu (DHEA). Posiada wprawdzie niewiele miejsc wiążących hormony  w porównaniu do albuminy, lecz ze względu na trwałość połączenia, hormony związane z SHBG uważa się za niedostępne (nieaktywne) biologicznie, gdyż tylko niektóre tkanki posiadają receptor błonowy dla kompleksu białko-hormon.  Przykładowo SHBG związane z DHT aktywuje receptory błonowe w komórkach prostaty. Obniżenie stężenia SHBG wiążę się z hyperandrogenizmem (hirsutyzm i wirylizacja) i zespołem policystycznych jajników u kobiet  oraz ze zmianami metabolicznymi (otyłość, zaburzenia gospodarki lipidowej). Wzrost stężenia wiąże się z hypogonadyzmem i niedoborem androgenów u mężczyzn, nadczynnością tarczycy, chorobami wątroby, marskością wątroby, anoreksją, ze specyficzną dietą i długotrwałym stresem. 

Przeciwciała heterofilne, HAMA. 

Przyczyny wzrostu stężenia: hipogonadyzm i niedobór androgenów u mężczyzn, nadczynność tarczycy, choroby wątroby: zapalenie i marskość, anoreksja, przewlekły stres i wysiłek fizyczny, ciąża, estrogeny (doustna antykoncepcja), leki przeciwpadaczkowe, dieta ubogotłuszczowa i wysokowęglowodanowa, starzenie.

Przyczyny obniżenia stężenia: zespół policystycznych jajników (PCOS), otyłość, choroby wątroby i nerek, niedoczynność tarczycy, androgeny i substancje androgennoanabolinczne, insulina, glikokortykoidy, hormon wzrostu, zespół Cushinga.