hs Troponina T

Troponina T. Oznaczanie troponin sercowych (cTn), w tym troponiny T (cTnT), jest aktualnie złotym standardem wykrywania martwicy mięśnia sercowego o różnym stopniu rozległości i zaawansowania, której główną przyczynę stanowią ostre zespoły wieńcowe, z ich najcięższą  postacią: zawałem  mięśnia sercowego. Martwica powodowana jest  w tym przypadku niedokrwieniem  fragmentów tkanki mięśniowej serca. W przypadku niewielkich ogniskowych zmian martwiczych stężenie troponin stanowi jedyną metodę diagnostyczną. W przypadku ostrych zespołów wieńcowych (ACS) bez uniesienia odcinka ST, dynamika zmian poziomu troponiny pozwala na odróżnienie  zawału od niestabilnej choroby wieńcowej (dławicy niestabilnej). Wzrost poziomu cTnT w krwi obwodowej zachodzi w skutek uszkodzenia funkcji błon lub rozpadu komórek mięśnia sercowego (kardiomiocytów) w obrębie tworzącej się martwicy. W przypadku zawału, wyraźny wzrost poziomu  cTnT następuje w ciągu pierwszych kilku godzinach od wystąpieniu objawów (3-4 godzin)  i utrzymuje się przez 9 - 10 dni.  Nadaje to cTnT status obu,  wczesnego i późnego markera zawału. Poza ostrym zawałem, do chorób serca, w których stwierdzany jest wzrost cTnT  należą: niestabilna i stabilna choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna) ostre zapalenie mięśnia sercowego, niewydolność serca, mikrozawał, chroniczna niewydolność serca, przerost lewej komory, subkliniczne postaci chorób serca. Inne choroby w których następuje wysoki  wzrost cTnT to m.in.: zatorowość płucna, ostra niewydolność lub dysfunkcja nerek, wylew podpajęcznynówkowy, posocznica, rozlegle oparzenia. cTnT jest drobnocząsteczkową, swoistą dla serca izoformą troponiny, jednakże jest stwierdzana również w krwi pewnego procenta chorych na choroby mięśni szkieletowych. Występuje w małej ilości w cytoplazmie kardiomiocytów, reszta związana jest z aparatem kurczliwym komórek. W początkowej fazie  epizodu niedokrwiennego lub innych stanach fizjologicznych (np. gwałtowny wysiłek)  i patologicznych (niedotlenienie),  pojawianie się  śladowych ilości cTnT  w krwi obwodowej spowodowane jest upośledzeniem przepuszczalności błony komórkowej  kardiomiocytu. Gwałtowny wzrost cTnT następuje w wyniku rozpadu aparatu kurczliwego komórek w procesie tworzenia się  martwicy mięśnia – w niedokrwieniu, zapaleniu, uszkodzeniu mechanicznym. Wprowadzenie ultraczułych testów cTnT, wykrywające jej śladowe ilości cTnI spowodowało konieczność redefinicji ostrych zespołów wieńcowych  (w tym zawału serca bez uniesienia odcinka ST)  określanych w oparciu o poziom tego markera. Wg. nowych zaleceń  w diagnozie i monitorowaniu  leczenia  zawału istotna jest wielkość przyrostu lub spadku stężenia cTnT  w okresie kilku godzin  od wystąpienia objawów (najczęściej bólu stenokardialnego) przy czym zastosowana metoda oznaczenia powinna  charakteryzować się współczynnikiem zmienności ? 10%  dla stężenia 99-percentyla populacji ludzi zdrowych (warunek zawarty w definicji testu ultraczułego). Analiza oznaczeń  powtórzonych w odstępie 2-3 godzin pozwala na różnicowanie postaci choroby niedokrwiennej i rozpoznanie ostrych epizodów wieńcowych z bardzo wysoką czułością i swoistością diagnostyczną.

Przyczyny wzrostu stężenia: Ostre zespoły wieńcowe: zawał serca z uniesieniem i bez uniesienia odcinka ST; niestabilna choroba wieńcowa;  choroby zapalne, np. zapalenie mięśnia sercowego lub zajęcie miokardium w przebiegu zapalenia wsierdzia/osierdzia; zespół balotującego koniuszka; posocznica; zatorowość płucna; ciężkie nadciśnienie płucne;  tachy- lub bradyarytmie , przełom nadciśnieniowy; przewlekła lub ostra dysfunkcja nerek; ostre schorzenia neurologiczne, w tym udar mózgu lub krwotok podpajęczynówkowy; rozwarstwienie aorty, wada aortalna lub kardiomiopatia przerostowa; choroby z naciekaniem miokardium: np. amyloidoza, hemochromatoza, sarkoidoza, twardzina; niedoczynność tarczycy; toksyczne działanie leków, np. adriamycyna, 5-fluorouracil, herceptyna, jady węży; oparzenia, o ile zajmują 30% powierzchni ciała; rabdomioliza.

Brak.

Badanie poziomu troponin sercowych we krwi przeprowadzane jest w celu wykrycia martwicy mięśnia sercowego, co jest szczególnie istotne  dla szybkiego potwierdzenie lub wykluczenia zawału serca. Ze względu na możliwe, poważne powikłania zawału mięśnia sercowego niezwykle istotne jest wczesne postawienie rozpoznania oraz wdrożenie właściwego leczenia. Na czym polega badanie troponiny sercowej T, kiedy należy wykonać badanie troponiny, jakie mogą być objawy zawału oraz co może oznaczać wysoka troponina T w surowicy?

Badanie poziomu troponiny sercowej T we krwi to test laboratoryjny, który wykorzystywany jest w celu wykrywania uszkodzeń serca, powstających najczęściej, ale nie tylko, na skutek zawału, czyli krytycznego niedokrwienia tkanki mięśnia sercowego. Troponiny to grupa białek, które uczestniczą w regulowaniu skurczów mięśniowych – zarówno w mięśniu sercowym, jak i w mięśniach szkieletowych. W prawidłowych warunkach znajdują się jedynie we wnętrzu komórek, a ich poziomy we krwi utrzymują się na niezwykle niskich, zazwyczaj nieoznaczalnych poziomach. Wyróżnia się trzy białka zaliczane do grupy troponin. Są to:

• Troponina C,
• Troponina I,
• Troponina T.

W przypadku podejrzenia zawału mięśnia sercowego oznaczane jest we krwi stężenie troponiny T lub troponiny I. Te formy troponin są najbardziej swoiste dla uszkodzeń kardiomiocytów i z tego powodu są  nazywane troponinami sercowymi. Do wzrostu poziomu troponin we krwi po powstaniu martwicy części mięśnia sercowego dochodzi zazwyczaj w przeciągu od 3 do 6 godzin. Podwyższone stężenie omawianego białka we krwi utrzymuje się przez ok. 10 dni – w zależności od rozległości zawału czas ten może wynosić od jednego do trzech tygodni.

Oznaczenie poziomu troponiny sercowej T we krwi najczęściej przeprowadzane jest jako jedno z pierwszych badań diagnostycznych po wystąpieniu dolegliwości wskazujących na zawał mięśnia sercowego.

Zawał mięśnia sercowego to zjawisko patologiczne, w przebiegu którego dochodzi do niedokrwienia części mięśnia sercowego oraz powstania niedotlenienia tkanek tego narządu. Na skutek braku dopływu krwi tętniczej mięsień sercowy nie otrzymuje wystarczająco tlenu, co prowadzi do rozwoju martwicy tkanki mięśniowej. Zawał serca w wielu przypadkach jest powikłaniem długotrwałej choroby niedokrwiennej serca, która rozwija się w przebiegu miażdżycy zlokalizowanej w naczyniach wieńcowych. Są to drobne tętnice odpowiedzialne za zaopatrywanie tkanek mięśnia sercowego w tlen oraz składniki odżywcze.

Miażdżyca to przewlekła choroba naczyń krwionośnych, która charakteryzuje się powstawaniem blaszek miażdżycowych zmniejszających światło naczynia. Do rozwoju miażdżycy dochodzi na skutek długotrwałych zaburzeń lipidowych, które prowadzą do odkładania się związków tłuszczowych w śródbłonku naczyń oraz występowania związanych z tym przewlekłych procesów zapalnych. Na skutek zmniejszenia światła naczynia tętniczego dochodzi do zaburzeń przepływu krwi przez naczynie, a co za tym idzie – do zaburzeń ukrwienia tkanek zaopatrywanych przez daną tętnicę. W zależności od lokalizacji zmian może to prowadzić do w różnych objawów oraz powikłań, z których najgroźniejsze są zawał mięśnia sercowego oraz udar niedokrwienny mózgu.

Miażdżyca przez długi czas może rozwijać się w sposób bezobjawowy. W wielu przypadkach pierwszym objawem miażdżycy jest krytyczne niedokrwienie mięśnia sercowego – stąd też bardzo istotną rolę odgrywa odpowiednia profilaktyka. Dzięki wczesnemu wykryciu nieprawidłowości predysponujących do rozwoju miażdżycy możliwe jest wdrożenie właściwego leczenia oraz skuteczne zapobieganie występowaniu związanych z nią chorób serca. Główne czynniki ryzyka miażdżycy to m.in.:

• Hiperlipidemia, czyli zbyt wysokie stężenia związków tłuszczowych we krwi,
• Przewlekłe nadciśnienie tętnicze,
• Długotrwała cukrzyca,
• Palenie papierosów oraz innych wyrobów tytoniowych,
• Otyłość oraz nadwaga,
• Niski stopień aktywności fizycznej,
• Narażenie na przewlekły stres,
• Określone zaburzenia hormonalne,
• Nieprawidłowe nawyki dietetyczne.

Badanie troponiny T w surowicy krwi powinno zostać przeprowadzone w przypadku objawów mogących wskazywać na zawał serca. Należy podkreślić, że w przypadku pojawienia się typowych dolegliwości związanych z zwałem mięśnia sercowego należy niezwłocznie uzyskać pomoc lekarską, by zapobiec nagłemu zatrzymaniu krążenia (NZK), w konekwencji zgonowi.

Charakterystyczne dolegliwości, które najczęściej pojawiają się w przypadku krytycznego niedokrwienia mięśnia sercowego to m.in.:

• Nagły, silny ból zlokalizowany za mostkiem – charakter bólu zazwyczaj opisywany jest jako duszący, gniotący, rozlany. Może on promieniować do okolicy szyi, żuchwy oraz lewego ramienia.
• Silne, nagłe uczucie duszności,
• Uczucie silnego lęku, paniki,
• Bladość powłok skórnych,
• Spadek ciśnienia tętniczego krwi,
• Tachykardia, czyli wzrost częstotliwości pracy serca,
• Nudności, wymioty,
• Zawroty głowy,
• Utrata przytomności.

Dokładny stopień nasilenia objawów oraz ich charakter mogą być dość zróżnicowane. Są one przede wszystkim zależne od tego, jak duży obszar mięśnia sercowego uległ martwicy. W celu różnicowania zawału konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań diagnostycznych oraz laboratoryjnych. Poza oznaczeniem poziomu troponiny sercowej T lekarz może zlecić wykonanie badań takich jak m.in. gazometria krwi tętniczej, oznaczenie poziomu poszczególnych jonów we krwi, pełna morfologia oraz przeprowadzić badanie EKG, czyli elektrokardiografię. W zależności od tego, jaki rodzaj zawału występuje u danego pacjenta oraz od wyników poszczególnych badań, dalsze postępowanie może obejmować przeprowadzenie koronarografii. Jest to procedura medyczna, która z wykorzystaniem metod radiologii inwazyjnej pozwala na uwidocznienie naczyń wieńcowych oraz wykrycie ewentualnej lokalizacji materiału zatorowego, a następnie udrożnienie światła naczynia oraz przywrócenie perfuzji mięśnia sercowego.

W celu interpretacji wyników badania troponiny sercowej T należy zestawić otrzymane wartości z zakresem referencyjnym, który umieszczany jest na dokumentacji wydawanej pacjentowi. Jest to niezwykle istotne, gdyż interpretacja wyniku zależy do czułości testu. Wprowadzenie testów ultraczułych (hs – ang. high sensitivity) wpłynęło na klasyfikację ostrych epizodów sercowych (ACS) na:  zawał mięśnia sercowego bez uniesienia odcinka ST (ang. NSTEMI);  zawał mięśnia sercowego z uniesieniem odcinka ST (ang STEMI) i niestabilna dławica piersiowa (ang. UA), stąd wyniki muszą być każdorazowo odniesione do stanu klinicznego pacjenta co wymaga bezwarunkowo kontaktu  z lekarzem.

Wzrost wartości troponiny sercowej T we krwi wskazuje na uszkodzenie mięśnia sercowego. W celu różnicowania przyczyn uszkodzenia konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań diagnostycznych. Nie w każdym przypadku podniesione wartości troponiny w surowicy będą wynikały z zwału mięśnia sercowego, mimo, że stężenie, a niekiedy sama obecność troponiny we krwi, traktowana jest jako biochemiczny marker zawału  Do wzrostu stężenia tego białka we krwi może dochodzić także w przebiegu chorób takich jak m.in.:

• Zapalenie mięśnia sercowego,
• Zapalenie osierdzia,
• Zapalenie wsierdzia,
• Posocznica,
• Nadciśnienie płucne,
• Zatorowość płucna,
• Nasilone arytmie pracy serca,
• Przełom nadciśnieniowy,
• Rozwarstwienie aorty,
• Kardiomiopatia przerostowa,
• Wady budowy dużych naczyń krwionośnych.