Tyreoglobulina

Badanie polega na oznaczeniu stężenia tyreoglobuliny (Tg) we krwi. Tg jest produkowana w warunkach fizjologicznych przez komórki gruczołowe tarczycy jako prekursor tyroksyny i innych jodotyronin (T3, T4, rT3). Odpowiednio czułymi metodami Tg wykrywana jest w surowicy u większości zdrowych ludzi. Stężenie Tg w surowicy zależy głównie od trzech czynników: (i) masy tkanki tarczycy wydzielającej Tg, (ii) stopnia uszkodzenia tkanki wydzielniczej (zapalenie/uszkodzenie mechaniczne),(iii) stopnia stymulacji receptora TSH.   

Podstawowym zastosowaniem klinicznym badania jest ocena skuteczności leczenia chirurgicznego zróżnicowanego raka tarczycy (DTC), możliwa u chorych na nowotwory zdolne do wydzielania Tg ( dwie trzecie wszystkich DTC) po stymulacji przez TSH. W takich przypadkach, już w pierwszych tygodniach po zabiegu, przedoperacyjny poziom Tg spada dwukrotnie w przedziałach 2-4 dni (tzn. połowicznych czas zaniku Tg wnosi 2-4 dni). Dynamika zmian poziomu Tg w okresie 6-8 tygodni po operacji jest wskaźnikiem stopnia doszczętności zabiegu. W przypadku utrzymywania prawidłowego poziomu TSH u badanego (przez substytucję syntetycznymi hormonami tarczycy - levothyroksyną (LT4), liotyronina LT3) poziom wykrywanej Tg jest proporcjonalny do masy pozostawionej tkanki prawidłowej i nieusuniętej  tkanki nowotworowej. Czułość diagnostyczna pomiaru Tg w przypadku leczonego chirurgicznie DCT, który wydziela TSH, jest tym wyższa, im wyższy był przedoperacyjny  poziom Tg i mniejszy rozmiar nowotworu. Należy pamiętać, by oznaczenie poziomu przedoperacyjnego Tg było dokonywane co najmniej dwa tygodnie po wykonaniu punkcji cienkoigłowej tarczycy. Po radykalnym zabiegu,  stymulacja wysokimi stężeniami TSH umożliwia wykrycie bardzo niewielkiej ilości przetrwałych komórek wydzielających Tg. Badania stężenia Tg są miarodajne jedynie u osób, u których wykluczono uprzednio obecność przeciwciał anty-Tg. Przeciwciała anty-Tg w badanej próbce, zależnie od metody oznaczania Tg,  zaniżają lub zawyżają wynik Tg. W seryjnych oznaczeniach Tg  wykonywanych dla wykrycia wznowy nowotworu, wyniki fałszywie ujemne mogą spowodować przeoczenie momentu pojawienia się wznowy DTC. Oznaczenie stężenia Tg stosowane jest również w diagnostyce  chorób nienowotworowych i stanów klinicznych, jak:

• nadmiar hormonów egzogennych (thyreotoxicosis factitia)  -  tyreotoksykoza wywołana  preparatami tarczycy lub hormonami tarczycowymi, bez podwyższonej Tg
• ustalenie etiologii wrodzonej niedoczynności tarczycy u niemowląt,  wykrytej w badaniu przesiewowym noworodków
• ocena aktywności zapalenia tarczycy, podostrego zapalenia oraz podostrego indukowanego amiodaronem. 

Przyczyny wzrostu stężenia: Nienormalnie duża masa tarczycy, nadmierna stymulacja tarczycy (egzogennym TSH); uszkodzenie tarczycy w wyniku zabiegów chirurgicznych, punkcji cienkoigłowej, badania scyntygraficznego z zastosowaniem I131 ; zróżnicowany rak tarczycy (DTC); podostre stany zapalne tarczycy, rak tarczycy, rak pęcherzykowaty tarczycy, rak brodawkowaty tarczycy, gruczolak tarczycy, choroba Hashimoto, choroba Gravesa i Basedowa, podostre zapalenie tarczycy lub zapalenie tarczycy indukowane amiodaronem.

Przeciwciała anty-Tg, przeciwciała heterofilne, HAMA;   biopsja cienkoigłowa wykonana w okresie krótszym niż 2 tygodnie  przed oznaczeniem (zawyżenie  wyniku oznaczenia), scyntygrafia z zastosowaniem I131 .