Infekcje odkleszczowe

Kleszcze to niewielkie pajęczaki, które prowadzą pasożytniczy tryb życia. Odżywiają się głównie krwią zwierząt, jednak co raz częściej ich żywicielem staje się także człowiek. Krótkotrwałe ugryzienie kleszcza nie stanowi zazwyczaj większego zagrożenia dla zdrowia, jednak to trwające powyżej 24h zwiększa prawdopodobieństwo przeniesienia na człowieka wielu patogenów (bakterii, wirusów, pierwotniaków), których kleszcze są nosicielami. Do najczęściej diagnozowanych chorób odkleszczowych zalicza się boreliozę oraz kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Dzięki badaniom diagnostycznym zawartym w kategorii „infekcje odkleszczowe” możliwe jest przeprowadzenie kompleksowej diagnostyki w kierunku chorób przenoszonych przez kleszcze, która pozwoli na dobór skutecznego leczenia. Borelioza, nazywana także chorobą z Lyme, to choroba bakteryjna wywoływana przez krętki Borrelia burgdorferi. Warto pamiętać, że nie każdym przypadku ugryzienia przez kleszcza dochodzi do rozwoju zakażenia. Osobnik pożywiający się na danej osobie sam musi być wcześniej zakażony tym rodzajem bakterii chorobotwórczej – szacuje się, że jest to od 6 do 20% kleszczy występujących w Polsce. Dodatkowo szybkie usunięcie kleszcza (do 24 godzin od momentu ukąszenia) znacząco zmniejsza szanse zakażenia. W przypadku wniknięcia krętków Borrelia do organizmu organizm może samodzielnie poradzić sobie z ich neutralizacją, co skutecznie zapobiegnie rozwojowi choroby. W sytuacji, gdy dojdzie jednak do rozwoju boreliozy pacjent może doświadczać szeregu objawów, które obejmują m.in.:

• Rumień wędrujący – charakterystyczna, okrągła, czerwona zmiana skórna, która pojawia się zazwyczaj do 3 tygodni po ukąszeniu w miejscu ugryzienia kleszcza. Z czasem zmienia się jej obwód oraz dochodzi do centralnego ustępowania zmiany koloru skóry (obraz „tarczy strzelniczej”)
• Bóle głowy
• Bóle mięśni i stawów
• Gorączka o niewielkim nasileniu
• Uogólnione pogorszenie samopoczucia

W przypadku niewykrycia boreliozy na wczesnych etapach może dojść do rozwoju zaawansowanych postaci zakażenia, jak m.in. zapalenie stawów, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie nerwów czaszkowych lub też zapalenie mięśnia sercowego. Choroba może także przejść w postać przewlekłą jak np. neuroborelioza, która charakteryzuje się zbiorem niecharakterystycznych dolegliwości związanych z uszkodzeniami poszczególnych nerwów. Ze względu na niską specyficzność objawów schorzenie to często bywa niezdiagnozowane przez wiele lat, co znacząco obniża komfort życia pacjenta i może stanowić zagrożenie dla jego zdrowia. W przypadku wykrycia zakażenia krętkami Borrelia, np. poprzez wykrycie specyficznych dla tego patogenu przeciwciał we krwi pacjenta (zarówno w klasie IgG lub/i IgM) możliwe jest wdrożenie właściwej antybiotykoterapii, która skutecznie prowadzi do wyleczenia pacjenta w przeciągu kilku tygodni. Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą wywoływaną przez flawiwirusa KZM. Oznacza to, że leczenie antybiotykami nie posiada tutaj zastosowania, jako że są to substancje skuteczne jedynie w przebiegu chorób bakteryjnych. Objawy zakażenia wirusem KZM obejmują symptomy związane z rozwojem stanu zapalnego w ośrodkowym układzie nerwowym, jak m.in.:

• Bóle głowy
• Nudności
• Wymioty
• Zaburzenia orientacji
• Zaburzenia świadomości
• Drgawki

Dodatkowo na początku infekcji mogą występować uogólnione objawy grypopodobne. Na ten moment nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe kleszczowego zapalenia mózgu. Dostępna jest za to skuteczna ochrona profilaktyczna w postaci szczepionki przeciwko KZM. Dzięki zastosowaniu szczepienia ochronnego organizm w przypadku infekcji tym wirusem będzie posiadał już informacje niezbędne do aktywacji specyficznej odpowiedzi immunologicznej, która umożliwi zwalczenie infekcji przed rozwojem pełnoobjawowej choroby.