Azotyny w moczu - co oznaczają?

Azotyny są związkami chemicznymi, które wykrywane są w badaniu ogólnym moczu za pomocą testów paskowych. W przypadku ich obecności w próbce moczu, na polu testowym dedykowanym azotynom zachodzi barwna reakcja chemiczna. W jakich okolicznościach wykrywane są azotyny w moczu i o czym świadczy ich obecność?

Azotyny w moczu – co to znaczy?

Azotyny to związki chemiczne powstające z przemiany azotanów, które w organizmie człowieka pochodzą z metabolizmu produktów białkowych. Azotany do azotynów przekształcane są w moczu za pośrednictwem reduktazy, czyli enzymu bakterii Gram ujemnych. Zdrowy i prawidłowo funkcjonujący układ moczowy, fizjologicznie pozbawiony jest obecności flory bakteryjnej, więc w moczu nie występuje reduktaza. Stąd wniosek, że obecność azotynów w moczu świadczy o bakteryjnym zakażeniu układu moczowego, jednak tylko pewną grupą bakterii.

Przyczyny obecności azotyn w moczu

Reduktaza jest enzymem bakterii Gram ujemnych. Wśród tych, które najczęściej odpowiedzialne są za obecność azotynów w moczu i zakażenie układu moczowego wymienia się pałeczkę okrężnicy (Esherichia coli), Proteus mirabilis i Klebsiella spp. Inne bakterie będące przyczyną zakażenia układu moczowego, czyli Enterococcus spp. i Staphylococcus saprophyticus są bakteriami Gram dodatnimi. Nie posiadają enzymu reduktazy, dlatego też nawet w przypadku kolonizacji układu moczowego i jego zakażenia nie będą produkowały azotynów.

Azotyny w moczu – objawy

Ponieważ azotyny w moczu świadczą o zakażeniu układu moczowego, ich obecności mogą towarzyszyć charakterystyczne objawy. Dolegliwości związane z zakażeniem dróg moczowych odczuwane są kilka dni, oraz wiążą się z koniecznością ograniczenia codziennej i zawodowej aktywności. Pacjenci z zakażeniem układu moczowego odczuwają trudności i dyskomfort w trakcie oddawania moczu. Charakterystyczny jest częstomocz i nykturia, czyli oddawanie moczu również w nocy. Pacjentom zdarza się mimowolne popuszczanie moczu, skarżą się na ból, głównie w okolicy nadłonowej. Częściej u dzieci niż u dorosłych, zakażeniu układu moczowego towarzyszy gorączka. Na podstawie obecności azotynów w moczu możliwe jest wstępne zdiagnozowanie schorzenia. Ostateczne potwierdzenie infekcji układu moczowego wymaga wykazania obecności drobnoustrojów w drogach moczowych. Diagnozę potwierdza się badaniem bakteriologicznym moczu, a właściwe leczenie ustala na podstawie wykonanego antybiogramu.

Niekiedy azotynom i obecności bakterii w moczu nie towarzyszą żadne objawy. Zjawisko takie nosi nazwę bakteriomoczu bezobjawowego i obserwowane jest głównie u kobiet. Częstość jego występowania wzrasta wraz z wiekiem, jest częstą przypadłością ciężarnych, kobiet z cukrzycą, rozpoznawany jest u sporego odsetka osób z cewnikiem. W większości przypadków czynnikiem etiologicznym izolowanym z moczu jest pałeczka okrężnicy (Esherichia coli).

Azotyny w moczu w ciąży

Obecność azotynów w moczu u kobiet w ciąży niezależnie od towarzyszących objawów lub ich braku jest zawsze zjawiskiem niepokojącym. Świadczy o kolonizacji układu moczowego przez bakterie chorobotwórcze, co jest sytuacją stwarzającą ryzyko poważnych ciążowych powikłań. U kobiet w ciąży bakteriuria bezobjawowa występuje dwukrotnie częściej niż bakteriuria objawowa i dotyczy odpowiednio 10% i 5% ciężarnych. Każdy z rodzajów bakteriurii w ciąży wymaga bezwarunkowo podjęcia leczenia, ze względu na zwiększone ryzyko osłabienia worka owodniowego, wystąpienia porodu przedwczesnego i urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową. Badanie ogólne moczu jest badaniem obowiązkowym dla kobiet ciężarnych, zlecanym przez lekarza ginekologa przynajmniej raz w miesiącu. Tak częste monitorowanie kobiety ciężarnej pozwala na zdiagnozowanie bakteriurii, także bezobjawowej na każdym etapie ciąży. Umożliwia to lekarzowi wprowadzenie skutecznej antybiotykoterapii, która w przypadku ciężarnych znacząco zwiększa szanse na urodzenie zdrowego dziecka we właściwym terminie.