Ból lewego jajnika - co może oznaczać?

Występowanie bólu w okolicach lewego jajnika stanowi złożone wyzwanie diagnostyczne, które może mieć różnorodne podłoże medyczne. Ten niepokojący objaw wymaga szczegółowego zrozumienia i analizy, ponieważ jego przyczyny mogą obejmować szeroki zakres schorzeń od łagodnych do całkiem poważnych. W artykule tym poddamy bóle jajników analizie, omawiając potencjalne źródła oraz towarzyszące im objawy, aby pomóc czytelniczkom zdobyć głębszą wiedzę na temat możliwych implikacji tego dolegliwego stanu.

Ból jajników – ogólna charakterystyka

Jajniki są parzystymi narządami o kształcie owalnym i spłaszczonym, ulokowanymi w obszarze miednicy mniejszej, przypominającymi migdały. Ich wymiary mieszczą się zazwyczaj w zakresie od 2,5 do 5 cm na 1,5 do 3 cm. Znajdują się one poza otrzewną, umieszczone na tylnej powierzchni więzadła szerokiego macicy, przy bocznej ścianie miednicy mniejszej.

W związku z tym, gdzie dokładnie występuje ból jajnika? Ból lewego jajnika odczuwany jest po lewej stronie podbrzusza, natomiast dolegliwości związane z prawym jajnikiem wyczuwalne są po stronie prawej. Dość często zdarza się jednak, że dyskomfort występuje jednocześnie po obu stronach. Charakter bólu może oscylować pomiędzy uczuciem tępego ucisku a przeszywającym kłuciem, a także może mieć cechy bólu rozpierającego.

Co istotne, objawy bólowe związane z jajnikami mogą pojawiać się w różnych momentach cyklu menstruacyjnego – nie tylko w trakcie miesiączki, ale również podczas fazy owulacyjnej. Towarzyszącym objawom zalicza się również problemy z wypróżnianiem, biegunki, bolesne oddawanie moczu, wymioty oraz uczucie nudności. Warto zaznaczyć, że dodatkowo możliwe jest wystąpienie brązowej wydzieliny oraz zmian w wydzielinie pochwy.

Ból lewego jajnika – różnicowanie

Lokalizacja bólu jajnika, zależna od strony, na której występują dolegliwości, może ułatwić proces diagnostyki różnicowej. Bywa, że pacjentki opisują ból w okolicy lewego jajnika, który w istocie wynika z stanu zapalnego jelit. W takich sytuacjach dolegliwości bólowe często towarzyszą przewlekłym biegunkom lub zaparciom, występowaniu krwi w kale, owrzodzeniom w okolicach odbytu, osłabieniu oraz niezamierzonej utracie masy ciała.

Ból prawego jajnika powinien być zróżnicowany z zapaleniem wyrostka robaczkowego, który znajduje się po prawej dolnej stronie biodra, a także z zapaleniem jelita cienkiego lub grubego. Charakterystyczną cechą zapalenia wyrostka jest przede wszystkim ból, który na początku odczuwany jest w całej jamie brzusznej. Następnie, z biegiem czasu, przemieszcza się w stronę prawej dolnej strony biodra.

Ból jajnika po lewej stronie warto rozważyć w kontekście różnicowania z zespołem jelita drażliwego, zapaleniem uchyłków esicy lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.

Ból lewego jajnika – przyczyny

Warianty przyczyn bólu jajnika są wielorakie i uzależnione głównie od rodzaju bólu oraz innych towarzyszących symptomów. Czasem ból jajnika stanowi naturalną odpowiedź organizmu, która nie powinna budzić obaw. Podłoże tych dolegliwości może wynikać zarówno z procesów fizjologicznych, jak i być spowodowane schorzeniami specyficznymi dla układu rozrodczego kobiet.

Fizjologiczne aspekty bólu jajnika

• Owulacja: Ból w połowie cyklu menstruacyjnego, po jednej stronie podbrzusza, jest spowodowany pęknięciem pęcherzyka Graafa i uwolnieniem komórki jajowej z jajnika. To zjawisko spotykane u wielu kobiet i nie wymaga niepokojów. U kobiet jajeczkowanie zazwyczaj zachodzi na przemian pomiędzy jajnikami, dlatego w danym miesiącu ból może dotyczyć lewego jajnika, a w kolejnym prawego – choć nie zawsze to się sprawdza. Czasem w jednym cyklu może dojść do uwolnienia komórek jajowych zarówno z lewego, jak i prawego jajnika, co skutkuje bólem po obu stronach. Zwykle trwa on 2-3 dni, a złagodzenie można osiągnąć poprzez ciepłą kąpiel oraz środki przeciwbólowe.
• Pozycja podczas stosunku seksualnego: Niekiedy ból jajnika pojawia się na skutek nieodpowiedniej pozycji podczas aktywności seksualnej. Pewne pozycje mogą spowodować zwiększony nacisk na narządy miednicy mniejszej, co może powodować dyskomfort u kobiet.
• PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) – to powszechna dolegliwość dotykająca wiele kobiet, powiązana z dynamicznymi zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie przed menstruacją. Wśród dominujących objawów PMS znajdują się ból jajników, uczucie zmęczenia oraz wahania nastroju.
• Stres – pojawienie się bólu jajnika może być związane z doświadczanym stresem, szczególnie w przypadku lęku przed aktywnością seksualną (w takich sytuacjach warto skonsultować się z seksuologiem).

Ból związany z procesami fizjologicznymi zazwyczaj ustępuje samoistnie i nie powinien budzić zbyt wielkich obaw. Inaczej sprawa się ma, gdy bólom jajnika towarzyszą dodatkowe objawy, takie jak nudności czy zmiany w wydzielinie z pochwy. W takich sytuacjach ważne jest, aby nie lekceważyć tego problemu.

Niefizjologiczne aspekty bólu jajnika – bóle jajnika związane z chorobami specyficznymi dla kobiet:

• Zespół policystycznych jajników, znany jako PCOS – schorzenie, w którym w jajnikach powstaje wiele drobnych torbieli. Towarzyszą temu istotne zaburzenia hormonalne, które mogą objawiać się wzrostem owłosienia typowego dla mężczyzn, trądzikiem, nadmiernym wydzielaniem łoju oraz nieprawidłowościami w cyklu menstruacyjnym i problemami z płodnością.
• Powiększenie lub pęknięcie torbieli jajnika – charakterystycznym sygnałem torbieli jest ból jajników pojawiający się po stosunku seksualnym.
• Zapalenie przydatków obejmujące zarówno jajnik, jak i jajowód (czyli bakteryjne zapalenie jajników i jajowodów) – objawia się charakterystycznym, skurczowym bólem po obu stronach podbrzusza, który może promieniować nawet w kierunku pachwin i ud, któremu towarzyszy wysoka gorączka, nudności i wymioty.
• Ciąża pozamaciczna, czyli implantacja zapłodnionej komórki jajowej w jajniku lub jajowodzie, zamiast w błonie śluzowej macicy.
• Endometrioza – to schorzenie rozwija się powoli i często przebiega bezobjawowo, nierzadko diagnozowana u kobiet mających trudności z zajściem w ciążę i skarżących się na ból podczas kontaktów seksualnych. W przypadku endometriozy może pojawiać się intensywny ból jajników po stosunku, który może trwać nawet przez kilka godzin. Dodatkowo, endometrioza objawia się również poprzez wyjątkowo bolesne i obfite miesiączki.
• Nowotwór jajnika – niestety rak jajnika często rozwija się bezobjawowo przez długi okres. Jest wykrywany dopiero wtedy, gdy pojawiają się intensywne bóle w okolicach podbrzusza, związane z rozprzestrzenianiem się guza poza obszar jajnika.
• Skręt jajnika – charakteryzuje się nagłym, narastającym bólem, który promieniuje do pleców. Dodatkowo mogą występować nudności i wymioty, a niekiedy może nawet dojść do utraty przytomności.
• Nadżerka szyjki macicy – charakteryzuje się obecnością plamień po stosunku, uczuciem kłucia w okolicy jajnika oraz krwawieniami między okresami menstruacyjnymi. Nadżerka najczęściej rozwija się w wyniku uszkodzeń mechanicznych lub stanów zapalnych pochwy i szyjki macicy.

Ból jajników czasami może być objawem ciąży. Jest to zjawisko normalne jedynie we wczesnych fazach ciąży, jednak w późniejszym okresie może wskazywać na odklejenie się łożyska. W takiej sytuacji konieczne jest natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem. Ponadto, ból jajnika może również sygnalizować problemy związane z zapaleniem dróg moczowych oraz pęcherza.

Ból lewego jajnika – diagnoza i postępowanie

W diagnostyce bólu jajników ginekolog może zlecić szereg badań, które pozwolą ustalić przyczynę objawów. Przeprowadzane są podstawowe badania ginekologiczne wraz z USG dopochwowym i USG jamy brzusznej, badania z krwi i moczu, test ciążowy. W przypadku podejrzenia konkretnych chorób rozszerza się diagnostykę w określonym kierunku.

W sytuacji intensywnego bólu jajnika, ważne jest skonsultowanie się z ginekologiem, który oceni stan zdrowia pacjentki i podejmie decyzję co do konieczności dalszych działań, takich jak ewentualne skierowanie na oddział szpitalny w celu pilnej lub planowanej operacji. W przypadku kobiet z rozpoznanym zapaleniem przydatków, niezbędne jest wprowadzenie terapii antybiotykowej oraz wstrzymanie się od aktywności seksualnej na czas trwania leczenia.

Ból lewego jajnika przed okresem

Ból w okolicach jajników przed nadejściem okresu jest zjawiskiem fizjologicznym. Już w trakcie owulacji kobiety mogą doświadczać bólu w prawym lub lewym jajniku.

Dyskomfort w okolicach jajnika (lub jajników) przed nadejściem miesiączki zazwyczaj występuje około tygodnia przed okresem i może być dodatkowo związany z zespołem napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Bolesność jajników przed okresem, a po owulacji często sygnalizuje pękniecie pęcherzyka oraz nadchodzący zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS), który może dotyczyć nawet 40% kobiet w wieku rozrodczym. Gdy pęcherzyk Graafa uwolni się z lewego jajnika, a jednocześnie kobieta doświadcza PMS, możliwe jest odczuwanie bólu lewego jajnika oraz wzdęcie brzucha. W przypadku, gdy uwolnienie miało miejsce z prawego jajnika, ból będzie z pewnością odczuwalny po prawej stronie.

Ból lewego jajnika po okresie

Ból lewego jajnika po okresie, szczególnie jeśli pojawia się tuż po ustaniu krwawienia w fazie folikularnej, może wskazywać na istnienie poważniejszych problemów ginekologicznych.

Rozlany lub też kłujący ból, pojawiający się po zakończeniu menstruacji, może być sygnałem rozwijającej się endometriozy, torbieli lub zapalenia przydatków. To ostatnie schorzenie przeważnie dotyka kobiety aktywne seksualnie, ponieważ bakterie, takie jak chlamydia czy dwoinka rzeżączki, przenoszone są drogą płciową i często przyczyniają się do jego wystąpienia. W takich przypadkach ból jajnika może promieniować na nogę, obejmując udo lub biodro.

Podsumowując, ból lewego jajnika może być spowodowany różnorodnymi przyczynami, w tym procesami fizjologicznymi takimi jak owulacja czy zespołem napięcia przedmiesiączkowego. Jednakże, gdy towarzyszą mu inne objawy, jak nietypowe wydzieliny czy silne dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia poważniejszych schorzeń. Warto pamiętać, że dokładna diagnoza wymaga indywidualnej oceny lekarza oraz badań diagnostycznych, które pomogą ustalić źródło problemu i dostosować odpowiednie postępowanie terapeutyczne.

Mgr Agnieszka Nowak

Bibliografia:

1. Pelvic Inflammatory Disease. Jennings L.K., Krywko D.M. (2022) [w:] StatPearls, dostępny online: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/.
2. Pathogenesis of Endometriosis: The Origin of Pain and Subfertility.Gruber TM, Mechsner S. Cells. 2021 Jun 3; 10(6):1381. doi: 10.3390/cells10061381.
3. Dysmenorrhea, Endometriosis and Chronic Pelvic Pain in Adolescents. Sachedina A, Todd N. J Clin Res Pediatr Endocrinol. 2020 Feb 6; 12(Suppl 1): 7-17.
4. Pelvic Inflammatory Disease: Diagnosis, Management, and Prevention. Curry A, Williams T, Penny ML. Am Fam Physician. 2019 Sep 15;100(6): 357-364
5. „Stany nagłe. Położnictwo i ginekologia”, Romuald Dębski, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2012.