Choroba Baastrupa – czym jest? Charakterystyka choroby kręgosłupa

Choroba Baastrupa to jedna z częstszych przyczyn bólu kręgosłupa. Charakteryzuje się ona powstaniem stawu rzekomego między kręgami. Pierwszy jej opis pochodzi z 1933 r. Dokonał go Christian Ingerslev Baastrup, którego nazwisku choroba zawdzięcza swoją nazwę. Sprawdź, jakie są przyczyny choroby Baastrupa oraz dowiedz się, na podstawie jakich badań lekarz stawia jej rozpoznanie.

Choroba Baastrupa – co to jest?

Choroba Baastrupa inaczej określana jest jako artroza międzykolczysta. Należy ona do entezopatii. Oznacza to, że jest zmianą przeciążeniowo-zwyrodnieniową przyczepu więzadeł międzykolcowych. To miejsce mocowania torebek stawowych, więzadeł, ścięgien do kości. Eksperci szacują, że ta postać choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa dotyczy około 8% populacji. Częstość występowania choroby Baastrupa jest niezależna od płci. Specjaliści zwracają jednak uwagę na wzrost jej rozpowszechnienia u osób w powyżej 70 lat.

Przeczytaj także: Dyskopatia lędźwiowa – przyczyny, objawy i leczenie choroby kręgosłupa

Jakie są przyczyny choroby Baastrupa?

Do powstania choroby Baastrupa prowadzi wzmożona ruchomość kręgosłupa. Za możliwą przyczynę rozwoju tego zaburzenia eksperci uważają również zbyt długie wyrostki kolczyste kręgów. To podstawowe elementy budujące kręgosłup. Rozwojowi choroby Baastrupa sprzyja nadmierna lordoza lędźwiowa, czyli nadmierne wygięcie kręgosłupa do przodu. Do jej powstania może dojść w wyniku gruźlicy kręgosłupa, nadmiernej masy ciała, wrodzonego zwichnięcia biodra. W każdym z przedstawionych przypadków wzrasta ryzyko wzajemnego ocierania się o siebie wyrostków kolczystych. Konsekwencją tego są dolegliwości bólowe. Specjaliści zwracają uwagę na częste przypadki współwystępowania choroby Baastrupa z innymi zmianami, m.in. ze spondylozą (zanikiem krążków międzykręgowych), z kręgozmykiem (przemieszczeniem się kręgów względem siebie), tworzeniem się osteofitów (narośli kostnych), przepukliną krążków międzykręgowych.

Poznaj najczęstsze przyczyny bólu pleców.

Objawy choroby Baastrupa

Głównym objawem choroby Baastrupa jest ból kręgosłupa. Nasilenie dolegliwości może być różne. Przy intensywnych zmianach zwyrodnieniowych ból może być tak silny, że utrudnia codzienne funkcjonowanie. Eksperci zwracają uwagę, że w odróżnieniu od wielu przypadłości kręgosłupa, w chorobie Baastrupa ból nie promieniuje. To oznacza, że nie odczuwa się go nigdzie indziej tylko w zajętej przez chorobę części ciała. Poza tym, nie obserwuje się objawów neurologicznych, typu: osłabienie siły mięśniowej czy zaburzenia czucia. Ból jest bardziej dotkliwy podczas prostowania się i wyginania pleców do tyłu, a staje się mniej dokuczliwy przy pochylaniu się. Ciągły kontakt wyrostków kolczystych o siebie sprawia, że dochodzi do wytworzenia zmian zwyrodnieniowych. Te z kolei powodują powstanie stawu rzekomego. Wraz z zaawansowaniem choroby Baastrupa pojawia się tkliwość palpacyjna więzadeł i wyrostków. Dochodzi do bolesnego przerostu tułowia i zwiększenia lordozy lędźwiowej. Chory staje się z czasem mniej sprawny ruchowo i wymaga pomocy. Schorzenie to może rozwijać się w dowolnym odcinku kręgosłupa. Najczęściej jednak stwierdzane jest w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa, a patologiczne zmiany dotyczą przeważnie poziomu L4–L5.

Przeczytaj także: Ból pleców pod łopatkami – co oznacza?

Na czym polega rozpoznawanie choroby Baastrupa?

Ból kręgosłupa to jedna z częstszych przypadłości, z jaką pacjenci zgłaszają się po poradę do lekarza rodzinnego. Ten na podstawie wstępnego rozpoznania może wystawić skierowanie do odpowiedniego specjalisty. Wszystko zależy od podejrzewanej przyczyny dolegliwości. W przypadku choroby Baastrupa pacjent kierowany jest do ortopedy. Diagnostyka obejmuje w pierwszej kolejności szczegółowo przeprowadzony wywiad medyczny. Lekarz pyta przede wszystkim o doświadczane dolegliwości (ich rodzaj, czas trwania, częstotliwość, czynniki łagodzące i nasilające), historię zdrowia, prowadzony styl życia, przyjmowane leki, wykonywaną pracę. Następnie przechodzi do badania przedmiotowego, w tym do badania neurologicznego. Przeprowadza test, w którym prosi pacjenta, aby wykonał skłon tułowia w przód, a następnie wrócił do pozycji wyjściowej. Na chorobę Baastrupa wskazuje mniejszy ból w czasie skłonu tułowia w przód, co związane jest z oddalaniem się od siebie wyrostków kolczystych. Przy powrocie do pozycji wyjściowej wyrostki kolczyste zbliżają się do siebie i zaczynają się ocierać, co powoduje ból. Specjalista wystawi rutynowo skierowanie na podstawowe badania laboratoryjne, takie jak: morfologia krwi, glukoza, OB, aby ocenić ogólny stan zdrowia oraz badania bardziej specjalistyczne obejmujące, przykładowo, markery obrotu kostnego, tarczycy etc.

Informacji kluczowych w diagnostyce choroby Baastrupa dostarczą badania obrazowe. W obrazie radiologicznym widoczne są odczyny sklerotyczne w obrębie stykających się ze sobą wyrostków kolczystych. Na zdjęciu rentgenowskim kręgosłupa zaobserwować można typowy dla choroby Baastrupa objaw kissing spines, czyli tzw. całujących się wyrostków kolczystych. Stąd też dla określenia choroby Baastrupa zwyczajowo stosowana jest nazwa „choroba całujących się wyrostków kolczystych”. W razie niepewności diagnostycznej pacjent kierowany jest na dodatkowe badania – tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny – które pozwalają dokładnie ocenić wszystkie struktury kręgosłupa. Tomografia komputerowa lepiej uwidacznia zmiany zwyrodnieniowe wywołane chorobą. Za to rezonans magnetyczny obszary zwyrodnienia w obrębie tkanek miękkich kręgosłupa.

Diagnostyka różnicowa choroby Baastrupa

Z uwagi na zbliżony obraz kliniczny choroba Baastrupa powinna być różnicowana z takimi jednostkami chorobowymi, jak:

• spondyloartroza – zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa,
• stenoza kanału kręgowego,
• spondyloza – zespół zwyrodnień w obrębie odcinka lędźwiowego kręgosłupa, obejmujących zarówno struktury kostne, jak i krążki międzykręgowe,
• przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego.

A: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian