Ból pleców pod łopatkami – co oznacza? Przyczyny, objawy, sposób na ból

Leczenie każdego bólu powinno być ukierunkowane na jego przyczynę, jest to możliwe jedynie wówczas, gdy postrzega się ból w jego prawdziwej roli – jako zwiastuna nieprawidłowości, a nie jako dolegliwość, samą w sobie. Z czego wynika ból pleców pod łopatkami i jakie są sposoby na radzenie sobie z tym bólem?

Ból pod łopatkami – co oznacza?

Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu sformułowało definicję, określając ból jako: emocjonalne i zmysłowe przykre odczucie, które związane jest z istniejącym lub powstającym uszkodzeniem tkanek.

Ból pod łopatkami stanowi dość częsty problem i może dotknąć każdego. Co oznacza ból pleców pod łopatkami? Może on być następstwem chorób kręgosłupa, wad postawy lub przeciążenia. Dotyka osoby, które wykonują swoją pracę w pozycji siedzącej, stojącej oraz pochylonej lekko ku przodowi. Pozycje wymuszone wykonywaną pracą stanowią zagrożenie wystąpienia dolegliwości w odcinku piersiowym, bólu mięśni i tkanek na wysokości łopatek.

Bólowi pod łopatką może towarzyszyć uczucie drętwienia, mrowienia skóry i osłabienie siły mięśniowej. Czasem ból promieniuje do ramienia, żeber i kręgosłupa oraz do potylicy. Może być odczuwany jako kłucie pod łopatką lub ból przeszywający, a nasila się przy głębokim oddechu, kaszlu i kichaniu. Dolegliwościom towarzyszy wzmożone napięcie mięśni pleców.

Gdy długie godziny spędzone przy biurku powodują, że mięśnie są przykurczone, niedokrwione i niedotlenione. Powstają wówczas niewielkie, wyczuwalne palcami zgrubienia, tzw. mięśniowo-powięziowe punkty spustowe. Są one bolesne, ponieważ na skutek niedotlenienia w przykurczu, dochodzi do wytworzenia dużych ilości kwasu mlekowego, podrażniającego okoliczne tkanki.

Ból pod łopatkami może też mieć swoją przyczynę w schorzeniach, dotykających narządy wewnętrzne oraz w dolegliwościach na tle nerwicowym.

Charakter bólu pod łopatkami

Ból między łopatkami może być:

• niestały lub miejscowy,
• piekący lub tępy, ćmiący,
• może też delikatnie pulsować,
• nasilający się podczas wykonywania pewnych czynności lub głębokiego oddechu,
• kłujący, przeszywający,
• rozlany na wysokości odcinka piersiowego.

Ból pleców pod łopatkami – przyczyny

Wśród przyczyn, które mogą być źródłem bólu pleców pod łopatkami wyróżnia się:

• Wady postawy: skolioza (skrzywienie kręgosłupa w odcinku piersiowym), kifoza – (naturalne wygięcie kręgosłupa do tyłu) – najczęściej wywołują ból pod łopatką z lewej strony;
• Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) – choroba o podłożu autoimmunologicznym, która powoduje sztywność oraz ból. W stadium zaawansowanym, może powodować trudności w oddychaniu;
• Zmiany zwyrodnieniowe piersiowego odcinka kręgosłupa, spondyloza – choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, dotykająca wszystkich elementów budowy kręgosłupa, od krążków po więzadła. Zmiany zwyrodnieniowe mogą podrażniać struktury nerwowe, co skutkuje pojawieniem się bólu i ograniczeniem ruchomości;
• Dyskopatia szyjnego oraz piersiowego odcinka kręgosłupa – wysunięcie krążka znajdującego się między kręgami;
• Choroby stawu okolicy barkowej – zwichnięcia, zapalenia sąsiadujących tkanek, urazy mechaniczne;
• Problemy związane z układem oddechowym, zapalenie opłucnej, nowotwory płuc;
• Problemy kardiologiczne;
• Neuralgia międzyżebrowa – nerwoból związany z uszkodzeniem nerwów międzyżebrowych;
• Choroby o podłożu psychosomatycznym – uzależnienia, stany lękowe, depresja, nerwica;
• Kamica żółciowa;
• Nieprawidłowa, wymuszona postawa podczas pracy, a także
• U kobiet oczekujących dziecka – przeciążenie odcinka piersiowego wywołane szybkim wzrostem masy gruczołu piersiowego.

Ból pod łopatka a wady postawy

Boczne skrzywienie kręgosłupa – skolioza, powoduje zauważalne zmiany w wyglądzie pleców – wcięcie w talii jest wyraźnie nierówne, nierówno są także rozstawione łopatki, a jedno z bioder nadmiernie wysuwa się do boku. Ból pleców ma charakter chroniczny, a rozwój choroby grozi powstaniem zmian zwyrodnieniowych.

Ból oprócz wad postawy, towarzyszy często zespołowi skrzyżowania górnego. Najczęściej w takich przypadkach ból pod łopatką ma charakter mięśniowo-powięziowy i wynika z obecności punktów spustowych, które tworzą się na skutek zachwiania równowagi pomiędzy mięśniami sterującymi łopatką.

Zespół skrzyżowania górnego tworzy określony obraz sylwetki chorego:

• mocno wysunięta do przodu głowa i odcinek szyjny kręgosłupa;
• „wdowi garb”, mocne zaokrąglenie pleców – pogłębienie kifozy odcinka piersiowego;
• stan zamknięcia klatki piersiowej, łopatki mocno wysunięte do przodu, jak w reakcji na zimno;
• wzmożone napięcie mięśni karku i szyi z równoczesną wiotkością mięśni brzucha i obręczy biodrowej.

Ból pod łopatką a problemy kardiologiczne

Bóle w okolicach łopatek, podobnie jak bóle w klatce piersiowej, mogą towarzyszyć nerwicy i stanom lękowym. Pacjenci cierpiący z powodu stanów nerwicowych, zgłaszają się do lekarza z dolegliwościami przypominającymi zawał. Skarżą się na ból serca, duszności i silny ból pod lewą łopatką.

Ból pod lewą łopatką może pojawiać się w przebiegu chorób serca, takich jak zawał mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia i tętniak rozwarstwiający aorty. Ból lokalizuje się najczęściej w obrębie klatki piersiowej, ale może promieniować i pojawiać się także ból pod łopatką. W przypadku tętniaka rozwarstwiającego aorty częściej pojawia się ból między łopatkami niż ból pod łopatką. Jeśli bólowi pod lewą łopatką towarzyszą: nieregularne bicie serca, osłabienie i niepokój – należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Ból pod łopatką a neuralgia międzyżebrowa

Główną przyczyną neuralgii międzyżebrowej jest naciągnięcie korzonków nerwowych, przez nieprawidłową postawę ciała, np. pochyloną pozycją podczas pracy. Inne przyczyny, to uszkodzenie nerwów wskutek guzkowatego zapalenia tętnic czy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), a także:

• dieta uboga w witaminy grupy B;
• ucisk na nerwy wywołany obrzękami lub zmianami nowotworowymi;
• zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie;
• cukrzyca;
• mocznica;
• półpasiec;
• uszkodzenie nerwów na skutek nadmiernego spożywania alkoholu lub niektórych leków;
• osteoporoza.

W przebiegu neuralgii międzyżebrowej pacjent może odczuwać kłucie pod łopatką, ból pod łopatką o charakterze piekącym, szarpiącym lub rwącym, który występuje w obszarze określonych nerwów międzyżebrowych. Typowy jest ból pod łopatką podczas wdechu.

Kłucie pod łopatką nasila się podczas wysiłku fizycznego, pochylania tułowia w przód oraz w czasie długotrwałego przebywania w tej samej pozycji. Bólowi towarzyszyć mogą parestezje, czyli odczucia mrowienia lub drętwienia rąk. Pojawia się ból pod łopatką i drętwienie ręki. Rzadziej dochodzi do upośledzenia czucia w obrębie kończyn górnych.

Sposoby na ból pod łopatką

Jeżeli ból pod łopatką utrzymuje się dłużej niż kilka dni lub jeżeli nawraca, należy zasięgnąć porady lekarza, który wdroży odpowiednią diagnostykę i dobierze program leczenia, w czym pomocne będą dodatkowe badania, np. RTG, USG lub rezonans magnetyczny. Gdy pojawi się nieprzyjemny ból pod łopatkami, nie wolno zażywać leków przeciwbólowych bez konsultacji z lekarzem, dłużej niż przez 3 dni.

Ból pleców pod łopatką można leczyć, w zależności od przyczyny dolegliwości, metodami:

• z zakresu fizjoterapii – terapia punktów spustowych, rozciąganie i wzmacnianie odpowiednich mięśni, aktywne rozluźnianie mięśni, kinesiotaping, pole magnetyczne, laser, krioterapia, reedukacja napięcia sylwetki;
• farmakologicznymi, ukierunkowanymi na przyczynę, np. leczenie nerwicy, depresji;
• zastrzykami z leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych;
• leczenia operacyjnego, np. usunięcie guza, korekta poważnych wad postawy.

Nie wolno lekceważyć bólu pleców przez kilka tygodni czy miesięcy, ponieważ uszkodzone tkanki ulegną zbliznowaceniu, co może skończyć się trwałą dysfunkcją określonego obszaru mięśni, albo całej kończyny.

Autor: Dr n. med. Iwona Radecka

Bibliografia:

1. Fizjoterapia w leczeniu mięśniowo-powięziowych punktów spustowych, J. Jutrzenka-Jesion, M. Chochowska, D. Hojan-Jezierska, Hygeia Public Health 2018; 53(4): 340-347;
2. Terapia punktów spustowych. Praktyczny podręcznik. C. Davies, A. Davies, www.wydawnictwovital.pl; wyd. I, Białystok 2015;
3. Mięśniowo-powięziowe punkty spustowe – przegląd uwzględniający dowody naukowe, J. Dommerholt, C. Bron, J. Franssen, Rehabilitacja Medyczna 2006; 10(4): 39-56.
4. http://www.rehatrainers.pl/zespol-skrzyzowania-gornego/
5. https://fizjoterapeuty.pl/fizjoterapia/neuralgia-miedzyzebrowa.html