26 stycznia 2023 - Przeczytasz w 5 min

Choroby weneryczne – poznaj 8 najczęściej występujących

Spis treści:

Choroba weneryczna – co to jest?
Choroby weneryczne – drogi zakażenia
Jakie są najczęstsze choroby weneryczne i ich objawy?
Choroby weneryczne – jak im zapobiegać?

Choroby weneryczne, czyli, mówiąc poprawnie, choroby przenoszone drogą płciową, są grupą zakażeń, do których może dojść w trakcie stosunku seksualnego. Ich objawy są różnorodne – od dokuczliwych, ale niegroźnych objawów miejscowych w okolicy zewnętrznych narządów płciowych, po groźne dla życia symptomy neurologiczne. Niektóre zakażenia mogą prowadzić do śmierci chorego. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są najczęstsze choroby przenoszone drogą płciową, jakie objawy wywołują i jak można zapobiegać ich wystąpieniu.

Choroba weneryczna – co to jest?

Choroby weneryczne to przestarzała nazwa schorzeń zakaźnych, w których do transmisji patogenu odpowiedzialnego za wystąpienie objawów dochodzi na drodze kontaktów seksualnych. Od lat stosuje się w odniesieniu do nich nazwę choroby przenoszone drogą płciową (ang. sexually transmitted infections).

Choroby przenoszone drogą płciową stanowią istotny problem epidemiologiczny na całym świecie, któremu można zapobiegać poprzez właściwą edukację seksualną i dostęp do barierowych środków antykoncepcyjnych. Do najczęściej występujących schorzeń przenoszonych drogą płciową należą zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego, chlamydioza, rzeżączka, kiła, opryszczka narządów płciowych i zakażenie HIV. Dotyczą one szczególnie osób pomiędzy 15. a 50. rokiem życia, ale bywają diagnozowane u pacjentów w każdym wieku, także u niemowląt. Nieleczone mogą prowadzić do niepłodności, rozwoju raka, a w skrajnych wypadkach nawet do śmierci chorego. Uważa się, że na choroby przenoszone drogą płciową są szczególnie narażone osoby z wywiadem przebytych podobnych zakażeń, utrzymujące kontakty seksualne bez użycia barierowych środków antykoncepcyjnych z wieloma partnerami, po przebytym ataku na tle seksualnym, nadużywające alkoholu oraz zażywające narkotyki. Udowodniono, iż zabieg obrzezania zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób przenoszonych drogą płciową u mężczyzn nawet o 50–60%.

Choroby weneryczne – drogi zakażenia

Pacjenci często zastanawiają się, czy można zarazić się chorobą weneryczną bez stosunku seksualnego. O ile najczęstszą drogą zakażenia w przypadku chorób przenoszonych drogą płciową są różnego rodzaju kontakty seksualne (waginalne, analne, oralne), o tyle, w zależności od czynnika etiologicznego, może do niego dojść również na inne sposoby. Transmisja czynnika chorobotwórczego może również nastąpić m.in. podczas porodu drogami natury, karmienia piersią czy stosowania niesterylnych igieł przez osoby uzależnione od narkotyków. W przypadku chlamydiozy możliwe jest zakażenie pośrednio, poprzez przedmioty, na których obecna jest bakteria Chlamydia trachomatis.

Jakie są najczęstsze choroby weneryczne i ich objawy?

Część zakażeń będących przyczyną chorób przenoszonych drogą płciową jest wyleczalna (np. chlamydioza, rzeżączka, rzęsistkowica), inne wymagają terapii, ale nie jest możliwe wyeliminowanie czynnika etiologicznego (zakażenie HIV, HPV, wirusem opryszczki – HSV). Poniżej przedstawiamy pokrótce najczęściej występujące choroby weneryczne.

Wrzód miękki

Wrzód miękki jest schorzeniem, za którego wystąpienie odpowiada Gram-ujemna bakteria Haemophilus ducreyi. Objawia się obecnością pojedynczego wrzodu lub mnogich bolesnych owrzodzeń w okolicy prącia u mężczyzn lub warg sromowych u kobiet, ale zmiany mogą być także stwierdzone w obrębie moszny, pochwy czy odbytu. Nieleczony wrzód istotnie zwiększa ryzyko zakażenia HIV. Wymaga leczenia antybiotykami obojga partnerów.

Chlamydioza

Chlamydioza jest wywołana infekcją Gram-ujemną bakterią Chlamydia trachomatis i jest prawdopodobnie najczęstszą wyleczalną chorobą przenoszoną drogą płciową. Zakażenie u mężczyzn powoduje zwykle zapalenie cewki moczowej (przebiegające z wyciekiem z cewki i objawami dyzurycznymi), a u kobiet może powodować zapalenie narządów miednicy mniejszej i być powodem niepłodności.

Opryszczka narządów płciowych

Czynnikiem etiologicznym odpowiadającym za wystąpienie tego schorzenia jest wirus opryszczki zwykłej, najczęściej HSV-2, rzadziej HSV-1. Przed pojawieniem się wykwitów w miejscu zakażenia (pęcherzyków, nadżerek) chorzy mogą odczuwać miejscowe pieczenie lub ból. Infekcji mogą towarzyszyć objawy ogólne – gorączka, bóle mięśni i stawów lub powiększenie węzłów chłonnych. Po pewnym czasie wykwity goją się i nie pozostawiają blizn, ale może dojść do ponownego wysiewu zmian (często pod wpływem stresu, infekcji czy zmęczenia).

Rzeżączka

Rzeżączka to choroba wywoływana przez dwoinkę rzeżączki Neisseria gonorrhoeae i jest, po chlamydiozie, drugą najczęściej występującą chorobą przenoszoną drogą płciową. U mężczyzn jest przyczyną zapalenia cewki moczowej, u kobiet zaś może spowodować zapalenie kanału szyjki macicy z obecnością upławów i bólu podbrzusza. Zakażenie dziecka podczas porodu przez chorą matkę jest przyczyną rzeżączkowego zapalenia spojówek. Badaniu i ewentualnemu leczeniu antybiotykami powinien poddać się również partner osoby zakażonej.

Rzęsistkowica

Rzęsistkowica to schorzenie spowodowane zarażeniem pierwotniakiem – rzęsistkiem pochwowym Trichomonas vaginalis. U części kobiet infekcja przebiega bezobjawowo, u innych obecne mogą być żółtozielone upławy o nieprzyjemnym, charakterystycznym zapachu. U mężczyzn może być przyczyną zapalenia cewki moczowej. Podobnie jak w przypadku chlamydiozy nieleczona rzęsistkowica może prowadzić do niepłodności u kobiet.

Zakażenie HIV

Zakażenie ludzkim wirusem nabytego niedoboru odporności (HIV) prowadzi (po około 4 tygodniach od infekcji) do wystąpienia ostrej choroby retrowirusowej przebiegiem przypominającej grypę. Po ustąpieniu objawów nosiciel zwykle nie odczuwa żadnych niepokojących symptomów nawet przez wiele lat. W tym czasie zmniejszeniu ulega liczba komórek odpornościowych, co prowadzi nieuchronnie do rozwoju zespołu nabytego niedoboru odporności (AIDS). Istnieje aktualnie wiele leków, które mają na celu spowolnienie przebiegu choroby i zmniejszenie zakaźności chorego, wciąż jednak nie ma skutecznej terapii umożliwiającej całkowite wyleczenie.

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) może być przyczyną wystąpienia kłykcin kończystych (najczęściej HPV typu 6 i 11) lub nowotworów złośliwych (m.in. HPV typu 16 i 18). Od niedawna dostępne jest szczepienie ochronne przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, ale nie jest ono na chwilę obecną objęte refundacją.

Kiła

Kiła wywołana jest przez krętka bladego Treponema pallidum. W pierwszym okresie choroby pojawia się niebolesne owrzodzenie w miejscu wniknięcia bakterii do organizmu. Nieleczone zakażenie może prowadzić do zajęcia procesem chorobowym m.in. skóry, błon śluzowych, układu nerwowego, a nawet serca. Kiła wymaga leczenia antybiotykami, często podawanymi pozajelitowo.

Do innych chorób przenoszonych drogą płciową należą również wirusowe zapalenia wątroby typu B i C, prowadzące do ostrego zapalenia narządu, które u części pacjentów przechodzi w postać przewlekłą.

Choroby weneryczne – jak im zapobiegać?

Podstawą zapobiegania chorobom przenoszonym drogą płciową jest odpowiednia edukacja, która powinna być zapewniona wszystkim osobom jeszcze przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Warto rozważyć szczepienia ochronne przeciwko HPV czy wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Stosunek płciowy powinien odbywać się z użyciem prezerwatywy przez cały czas jego trwania. Należy również unikać kontaktów seksualnych z przypadkowymi osobami, prostytutkami, ograniczyć ilość spożywanego alkoholu oraz zrezygnować ze stosowania narkotyków.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia:

Garcia M., Leslie S., Wray A., Sexually Transmitted Infections, „StatPearls” 2022, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560808/.
Wagenlehner F. i in., The Presentation, Diagnosis, and Treatment of Sexually Transmitted Infections, „Deutsches Arzteblatt International” 2016, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4746407/.
Marrazzo J., Cates W., Interventions to Prevent Sexually Transmitted Infections, Including HIV Infection, „Clinical Infectious Diseases” 2011, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3213401/.

Podobne artykuły

18 marca 2019

Wirusowe zapalenie wątroby… nie jedno ma imię.

Mówiąc o chorym: „Ma żółtaczkę zakaźną”, często nie zdajemy sobie sprawy jak nieprecyzyjnie opisujemy jego dolegliwości. Uzus językowy sugeruje, że chodzi o wirusowe zapalenie wątroby; wiedza epidemio

27 grudnia 2021

Kiła – przyczyny, objawy i diagnostyka

Kiła, inaczej syphilis, to choroba wywołana przez bakterię, krętka bladego (Treponema pallidum). Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą płciową. Nieleczona kiła prowadzi do poważnych konsekwencji dl

16 października 2017

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) – objawy, drogi zakażenia, badania

Rak szyjki macicy należy do nowotworów złośliwych, a rozwija się z nabłonka pokrywającego szyjkę lub kanał szyjki macicy. Pod względem częstości, zajmuje niechlubne 7 miejsce wśród najczęstszych nowo

03 stycznia 2022

Test na HIV – na czym polega i kiedy należy go wykonać?

Na świecie żyje blisko 37 milionów osób zakażonych wirusem HIV. Badania pokazują, że z roku na rok cyklicznie wzrasta liczba nosicielstwa, a około 30% zakażeń w Polsce pozostaje niewykrytych. W ogran

14 lipca 2022

Rzeżączka – objawy, przyczyny zakażenia, leczenie

Rzeżączka to jedna z częściej występujących chorób wenerycznych, czyli zakażeń przenoszonych na drodze kontaktów seksualnych. W przypadku zakażenia patogenem odpowiedzialnym za rozwój rzeżączki możli

29 maja 2020

Chlamydia – objawy, diagnostyka i leczenie

Chlamydiozy to grupa chorób zakaźnych wywołanych przez bytujące wewnątrzkomórkowo bakterie z rzędu Chlamydiales. Chlamydie wywołują u człowieka zapalenia dolnych i górnych dróg oddechowych, ornitozę,

Powiązane pakiety

Infekcje intymne - HPV 14 genotypów wysokiego ryzyka onkogennego dla kobiet

Badanie wykrywa obecność DNA 14 genotypów o wysokim ryzyku onkogennym (16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 i 68) wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) w badanej próbce. Materiałem do badania jest wymaz z szyjki macicy, pobierany samodzielnie w warunkach domowych, za pomocą specjalnego zestawu, co dodatkowo zwiększa komfort pacjentki. Zakażenia wirusem HPV należą do najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Spośród kilkuset istniejących typów wirusa, większość wywołuje niegroźne, samoistnie ustępujące infekcje lub obecność tzw. kłykcin kończystych. Jednak kilkanaście z nich, wykazuje działanie wysoko onkogenne, czyli zwiększające ryzyko powstawania zmian nowotworowych. Wirusy HPV typu 16 i 18, które są najczęściej wykrywane u polskich pacjentek, odpowiadają za około 70% z wszystkich przypadków raka szyjki macicy. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, każda kobieta po 30 r. ż., oprócz standardowego badania cytologicznego, powinna wykonywać badania genetyczne w kierunku zakażenia HPV, minimum raz na 3 lata. Choć zidentyfikowanie obecności wirusa nie jest jednoznaczne z chorobą i nie skutkuje natychmiastowym wdrożeniem terapii, to dzięki wiedzy o nosicielstwie wirusa, kobiety zyskują czas na zaplanowanie odpowiedniej profilaktyki, a w przypadku wystąpienia pierwszych objawów choroby - na wprowadzenie odpowiedniego leczenia, zwiększającego ich szanse na pełny powrót do zdrowia. Badanie jest rekomendowane przede wszystkim: dla wszystkich zdrowych kobiet, jako badanie przesiewowe, obok cytologii szyjki macicy, pozwalające na określenie obecności lub braku wysoko onkogennych genotypów wirusa HPV w celu identyfikacji kobiet należących do grupy podwyższonego ryzyka rozwoju raka szyjki macicy lub obecności dysplazji wysokiego stopnia jako uzupełniające badanie przesiewowe dla pacjentek z rozpoznaniem cytologicznym ASC-US (atypowe komórki nabłonka płaskiego o nieokreślonym znaczeniu, ang. atypical squamous cells of undetermined significance), w celu doprecyzowania potrzeby skierowania na kolposkopię dla kobiet chorujących na nawracające, trudne do zdiagnozowania stany zapalne dróg moczowo-płciowych dla wszystkich kobiet aktywnych seksualnie. Więcej informacji o zakupie badań wysyłkowych jest dostępnych tutaj.

Sprawdź

e-PAKIET INTYMNY

Pakiet intymny jest zestawem badań umożliwiających diagnostykę najbardziej rozpowszechnionych w naszym społeczeństwie chorób przenoszonych drogą płciową. Proponowane badania wykonywane są w próbce krwi pobranej od badanego i mają charakter badań serologicznych tzn. określających obecność przeciwciał swoistych dla drobnoustrojów wywołujących choroby intymne lub obecność antygenów takich drobnoustrojów. W diagnostyce chorób intymnych istotne jest podobieństwo objawów klinicznych niektórych z nich i ich łączny przebieg w tzw. koinfekcjach przy konieczności zastosowania odmiennych strategii leczenia. Wirusy zapalenia wątroby typu B i C, odpowiednio HBV i HCV, są w istotnym procencie zakażeń przenoszone drogą płciową. Zapalenia wątroby obu typów (odpowiednio WZW B - wirusowe zapalenie wątroby typu B i WZW C) prowadzą do powikłań, w konsekwencji marskości wątroby i raka wątroby. W dużym procencie przypadków aktywna forma zapalenia przechodzi w stan bezobjawowego zapalenia lub nosicielstwa wirusa. Antygen powierzchniowy HBV - HBs stanowi podstawowy marker zakażenia wirusem HBV, przeciwciała swoiste dla antygenów HCV w klasie IgM i IgG pozwalają na stwierdzenie zakażenia HCV, stają się wykrywalne średnio 8-9 tyg. po zakażeniu. Badania w kierunku zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności, ang. HIV, czynnikiem etiologicznym zespołu nabytego niedoboru odporności, ang. AIDS, są zalecane wszystkim pacjentom poradni chorób przenoszonych drogą płciową. Przesiewowy test immunoenzymatyczny: HIV Ag/Ab (Combo), wykazujący równocześnie obecność przeciwciał swoistych dla antygenów HIV i antygenu wirusa: p24 jest szczególnie polecany ze względu na skrócenie tzw. okienka serologicznego w zakażeniu HIV. Oznaczenie przeciwciał w klasie IgG i IgM swoistych w stosunku do antygenów krętka kiły, T. pallidum jest testem przesiewowym w diagnostyce kiły. Choroba ta powraca jako istotny problem epidemiologiczny. Chlamydia trachomatis jest najczęstszym bakteryjnym patogenem przenoszonym drogą płciową, wymagającym szczególnej uwagi, gdyż 70% zakażeń przebiega bezobjawowo lub z objawami łagodnymi, natomiast powikłania zakażenia mogą być bardzo poważne. Oba typu wirusów opryszczki (HSV 1 i 2 ) mogą atakować śluzówki narządów płciowych, są przenoszone drogą płciową i powodują uciążliwe objawy doraźnie i konsekwencje w przyszłości. Obecność swoistych dla nich przeciwciał IgG świadczy o zakażeniu wirusem w przeszłości, a wzrasta w trakcie reaktywacji wirusa. IgM są obecne w przebiegu ostrego zakażenia pierwotnego. Czas oczekiwania na wyniki e-pakietu w większości laboratoriów wynosi do 7 dni roboczych.* *Czas prezentowany jest w dniach roboczych i może ulec zmianie ze względu na uwarunkowania laboratoryjne i nie stanowi zobowiązania do realizacji usługi w tym czasie. Informację o przewidywanym czasie wykonania wszystkich badań objętych pakietem, zależnie od wybranego punktu pobrań, można sprawdzić na podstronach poszczególnych badań, wybierając placówkę realizacji lub kontaktując się z infolinią.

Tagi