Holter EKG – co to za badanie, kiedy je wykonać oraz jak się do niego przygotować?

Monitorowanie EKG metodą Holtera (potocznie holter, badanie holtera) to rodzaj monitorowania pracy serca, które rejestruje aktywność elektryczną mięśnia sercowego bez przerwy przez 24 lub 48 godzin. Jeśli pacjent doświadcza uczucia nieregularnego bicia serca lub „kołatania serca”, a krótkotrwałe EKG w gabinecie lekarza niczego nie wykryło, kardiomonitor typu holter może pomóc w zdiagnozowaniu problemu.

Holter EKG – jak wygląda?

EKG holter polega na podłączeniu małego, przenośnego urządzenia rejestrującego i zapisującego rytm serca. Służy do wykrywania lub określania ryzyka wystąpienia arytmii, czyli nieregularnego bicia serca. Jeśli tradycyjny elektrokardiogram (EKG) nie dostarcza wystarczających szczegółów na temat stanu serca, można wykonać EKG typu holter.

Holter EKG – co to jest?

Monitor holtera to urządzenie do noszenia przez pacjenta – rodzaj ambulatoryjnego elektrokardiogramu, który rejestruje rytm i aktywność serca, dając lekarzowi pełen obraz akcji serca osoby badanej w trakcie 24 lub 48 godzin. Monitor holtera jest dość mały, mniej więcej wielkości telefonu komórkowego, ma zasilanie bateryjne, wyposażony jest w druciki i elektrody (małe plastry), które przykleja się do skóry.

Monitor holtera rejestruje aktywność elektryczną serca przez 24 lub 48 godzin. Nosząc go, należy kontynuować wykonywanie codziennych czynności. Monitor holtera zawdzięcza swoją nazwę Normanowi J. Holterowi, fizykowi, który stworzył go w latach pięćdziesiątych XX wieku.

Założenie holtera – kto tego potrzebuje?

Monitorowanie serca za pomocą holtera, może być konieczne, jeśli u pacjenta występują:

• Objawy nieregularnego bicia serca, zwanego także arytmią,
• Omdlenia bez innej, uchwytnej przyczyny,
• Choroba serca zwiększająca ryzyko wystąpienia arytmii (nieregularnego bicia serca).

Zazwyczaj przed monitorowaniem serca metodą holtera, wykonywany jest klasyczny elektrokardiogram (EKG), czyli bardzo szybkie (kilkuminutowe) i bezbolesne badanie, które również wykorzystuje czujniki przyklejone do klatki piersiowej, zwane elektrodami. Monitor holtera, dzięki dłuższemu czasowi noszenia może pomóc wykryć nieregularne bicie serca, jeśli nie wystąpiło ono podczas wykonywania klasycznego badania EKG.

Czy EKG metodą Holtera jest bezpieczne?

Noszenie monitora holtera nie wiąże się z żadnym znaczącym ryzykiem. Niektóre osoby odczuwają niewielki dyskomfort lub podrażnienie skóry w miejscu umieszczenia czujników.

Inne urządzenia elektryczne nie powinny wpływać na odczyt EKG holtera, jednak niektóre mogą zakłócać sygnał z elektrod do monitora. Podczas monitorowania akcji serca za pomocą holtera powinno się unikać korzystania z następujących urządzeń:

• Koce podgrzewane elektrycznie,
• Elektryczne maszynki do golenia i elektryczne szczoteczki do zębów,
• Magnesy,
• Wykrywacze metalu,
• Kuchenki mikrofalowe.

Z tego samego powodu telefony komórkowe i przenośne odtwarzacze muzyczne powinno się trzymać w odległości około 15 cm od urządzenia monitorującego typu holter.

Jak się przygotować do założenia EKG metodą Holtera?

Badanie EKG metodą Holtera nie wymaga specjalnego przygotowania. Wyjątek stanowią osoby z rozrusznikiem serca, które przed badaniem muszą dostarczyć paszport urządzenia, z jego aktualnymi parametrami.

Przed założeniem elektrod i monitora należy wykąpać się i pamiętać, aby nie używać tłustych balsamów i kremów do ciała na obszarze klatki piersiowej. Dodatkowo, mężczyźni mogą pozbyć się owłosienia na klatce piersiowej, co ułatwi przymocowanie elektrod. Należy pamiętać, że podczas samego badania przez 24 godziny nie można się myć, gdyż urządzenie nie jest wodoodporne.

Na klatce piersiowej umieszczane są samoprzylepne plastry z czujnikami, zwane elektrodami. Czujniki te wykrywają bicie serca i są mniej więcej wielkości monety 5 złotowej. Przewody przymocowane do elektrod łączą się z urządzeniem rejestrującym monitora holtera. Urządzenie jest wielkości małego pudełeczka. Po dopasowaniu monitora holtera i otrzymaniu instrukcji dotyczących jego noszenia, można wrócić do codziennych zajęć.

Jak przebiega monitorowanie serca metodą Holtera?

Monitor holtera jest zwykle noszony od 1 do 2 dni. W tym czasie urządzenie rejestruje wszystkie uderzenia serca. Monitorowanie metodą Holtera jest bezbolesne. Elektrody i przewody można schować pod ubraniem. Urządzenie nosi się na pasku lub przyczepia do paska. Podczas rejestracji akcji serca nie wolno odłączać monitora holtera. Należy go nosić przez cały okres wyznaczony przez lekarza, nawet podczas snu. Woda może uszkodzić monitor holtera, dlatego podczas rejestracji akcji serca nie wolno pływać, brać prysznica oraz kąpieli. Jeśli pacjent dostał bezprzewodowy monitor holtera, wcześniej zostanie pouczony, jak odłączyć i ponownie podłączyć czujniki oraz monitor, aby móc wziąć prysznic lub kąpiel.

Nosząc monitor holtera, można wykonywać większość codziennych czynności. Podczas wizyty, na której otrzymuje się monitor holtera, otrzymuje się również formularz, w którym można zapisywać swoją aktywność i wszelkie objawy dotyczące nierównej akcji serca. Szczególnie ważne jest, aby zwrócić uwagę czy i kiedy występuje którykolwiek z następujących objawów:

• Kołatanie, łomotanie, trzepotanie lub przerywane bicie serca,
• Duszność,
• Ból w klatce piersiowej,
• Zawroty głowy, osłabienie.

Dodatkowo, warto zapisywać dokładnie o której godzinie i jakie czynności są wykonywane w ciągu dnia np. spacer, odpoczynek, sen, ruch.

Po zakończeniu okresu monitorowania urządzenie zostaje zwracane do gabinetu, w którym holter był zakładany. Dane z monitora holtera mogą być porównane z notatkami pacjenta odnośnie do wykonywanych w ciągu badania czynności. Pomaga to lekarzowi kardiologowi w postawieniu dokładnej diagnozy, lecz nie jest obligatoryjne.

Po badaniu i dostarczeniu monitora holtera, lekarz przegląda wyniki badania i omawia je z pacjentem na kolejnej wizycie. Informacje z badania monitorem holtera mogą wykazać, czy pacjent cierpi na chorobę serca i czy ma dobrze dobrane leki kardiologiczne.

Po badaniu lekarz może dodatkowo zlecić:

• Więcej badań kardiologicznych,
• Zmianę farmakoterapii,
• Kwalifikację do implantacji rozrusznika serca,
• Zabieg kardiowersji, który pomaga sercu powrócić do stałego rytmu,
• Ablację (zabieg wykorzystujący gorącą lub zimną energię do wytworzenia tkanki bliznowatej) w przypadku nieprawidłowego rytmu.

Jeżeli podczas noszenia monitora nie występowało nieregularne bicie serca, konieczne może być użycie bezprzewodowego monitora holtera lub rejestratora zdarzeń. Urządzenia te można nosić dłużej niż standardowy monitor holtera. Rejestratory zdarzeń są podobne do monitorów holtera i zazwyczaj wymagają naciśnięcia przycisku, gdy pacjent odczuwa objawy. Istnieje kilka różnych typów rejestratorów zdarzeń.

Czy są czynności, których powinno się unikać podczas noszenia monitora holtera?

Podczas noszenia kardiomonitora nie należy:

• Kąpać się, brać prysznica lub pływać,
• Robić badania wykorzystujące promieniowanie i pole magnetyczne,
• Zbliżać się do obszaru wysokiego napięcia lub wykrywacza metalu.

Holter EKG – wynik

Okres oczekiwania na wynik w lecznictwie otwartym zależy od organizacji miejsca, w którym holter był zlecony. Na ogół określany jest termin opisu i odbioru wyniku. Niekiedy przeanalizowany wynik przekazywany jest bezpośrednio do lekarza zlecającego. Monitor pracy serca typu holtera może wykazać zaburzenia rytmu serca (arytmię), takie jak:

• Migotanie przedsionków,
• Spowolnienie akcji serca, rzadkoskurcz (bradykardię),
• Częstoskurcz (tachykardię),
• Niespecyficzne zaburzenia przewodnictwa.

Jeśli lekarz zaleca badanie za pomocą monitora holtera, warto zapytać:

• Z jakich przyczyn wykonywane jest badanie?
• Kiedy dostępne będą wyniki badania metodą Holtera?
• Jakie zabiegi lub inne badania mogą być potrzebne po badaniu holtera?

Nieprawidłowości w holterze jakie mogą pojawić się w trakcie badania i być odnotowane w opisie:

• Artefakty w holterze: określenie „liczne artefakty” to profesjonalne określenie na nieprawidłową rejestrację rytmu serca. Niekiedy jest to wina nieodpowiednio rozmieszczonych elektrod lub samodzielnego manipulowania urządzeniem przez pacjenta. W takich przypadkach najczęściej zaleca się wykonanie badania holterem EKG jeszcze raz. Pojedyncze artefakty zazwyczaj nie stanowią powodu do powtarzania całego badania.
• Wydawanie dźwięków „Pikanie”, przez monitor w trakcie badania – najczęściej związane ze zmianą programu pracy monitora, rejestrowaniem zapisu lub rozładowującą się baterią urządzenia. Jeśli sygnał dźwiękowy nie jest pojedynczy, tylko stały, należy skontaktować się z placówką medyczną z jakiej był on wydany.

Lek. med. Katarzyna Lizak