Wirus RSV - przyczyny, objawy, leczenie zakażenia RSV
Dowiedz się więcej
Jak rozpoznać bronchit? Jakie są objawy? Jakie badania wykonać?
Spis treści:
Bronchit, czyli zapalenie oskrzeli, jest jedną z częściej występujących chorób dróg oddechowych i może mieć charakter ostry lub przewlekły. Najczęstszą przyczyną bronchitu jest zakażenie wirusowe, ale schorzenie może być również wywołane przez inne czynniki – bakterie, alergeny, dym tytoniowy czy pył. Sprawdź, jakie objawy mogą sugerować zapalenie oskrzeli i jak można je rozpoznać.
Co to jest bronchit?
Bronchit jest stosowaną potocznie nazwą zapalenia oskrzeli, wywodzącą się od łacińskiego słowa bronchitis. Wyróżnia się dwa rodzaje bronchitu – ostre oraz przewlekłe zapalenie oskrzeli.
Ostre zapalenie oskrzeli
Jest jedną z częstszych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarza, dotykającą co roku 5% osób dorosłych. Ostre zapalenie oskrzeli jest w większości przypadków spowodowane infekcją wirusową – szacuje się, że wirusy (m.in. RSV, wirusy grypy, paragrypy, rynowirusy) są odpowiedzialne za 95% przypadków choroby. Do rzadszych przyczyn ostrego bronchitu należą zakażenia bakteryjne (przede wszystkim Streptococcus pneumoniae i Staphylococcus aureus), a także narażenie na alergeny, pyły, dym i inne substancje drażniące. Szczyt zachorowań obserwuje się zwykle w okresie jesienno-zimowym. Na ostre zapalenie oskrzeli bardziej podatne są osoby palące papierosy lub narażone na dym tytoniowy, mieszkające w okolicy z dużym zapyleniem i zanieczyszczeniem powietrza oraz chorujące na astmę.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli
Przewlekły bronchit jest rodzajem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc – to długotrwały produktywny kaszel trwający co najmniej 3 miesiące w ciągu 2 lat. Do najczęstszych przyczyn przewlekłego zapalenia oskrzeli należy narażenie na dym tytoniowy (zarówno u osób palących czynnie, jak i biernie), rzadziej na inne czynniki drażniące – smog, pył, toksyny chemiczne. Czynnikiem ryzyka zachorowania są także astma, mukowiscydoza, choroba refluksowa przełyku i nawracające ostre zapalenie oskrzeli. Przewlekłe zapalenie oskrzeli dotyczy 3–7% osób dorosłych i 74% chorych z rozpoznaną przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.
Bronchit – objawy u dorosłych i dzieci
Ostry bronchit objawia się najczęściej osłabieniem, kaszlem, trudnością z oddychaniem oraz słyszalnym podczas oddychania świstem. Kaszel ma zwykle charakter mokry, a odkrztuszana wydzielina ma najczęściej kolor przezroczysty lub żółty. Utrzymuje się on nawet do 4 tygodni, ale średnio trwa około 18 dni. Często towarzyszą mu inne objawy zakażenia dróg oddechowych – wodnisty katar, ból gardła i gorączka lub stan podgorączkowy.
Przewlekły bronchit powoduje u chorych przede wszystkim mokry kaszel, bez innych objawów mogących świadczyć o toczącej się infekcji. Odkrztuszana wydzielina może mieć barwę przezroczystą, żółtą, zieloną, a nawet być podbarwiona krwią. Chorobie mogą towarzyszyć również dolegliwości bólowe. Gdzie boli przy zapaleniu oskrzeli? Pacjenci zgłaszają najczęściej bóle w klatce piersiowej oraz ból mięśni brzucha, spowodowany nawracającymi napadami kaszlu. Pamiętaj, że ból w klatce piersiowej zawsze należy skonsultować z lekarzem w celu wykluczenia groźnych dla życia przyczyn jego wystąpienia, np. zawału mięśnia sercowego.
Jak rozpoznać bronchit?
Rozpoznanie bronchitu opiera się w głównej mierze na wywiadzie i badaniu przedmiotowym. U pacjenta z ostrym zapaleniem oskrzeli stwierdza się często świsty podczas osłuchiwania klatki piersiowej, może wystąpić również tachykardia (przyspieszona czynność serca), a u osób z gorączką – objawy odwodnienia (np. suchość śluzówek). Zmian osłuchowych zwykle nie obserwuje się u chorych na przewlekłe zapalenie oskrzeli, a diagnozę stawia się na podstawie typowego wywiadu i wykluczeniu innych schorzeń.
W razie wątpliwości co do rozpoznania lekarz skieruje Ciebie lub Twoje dziecko na badania krwi i ewentualnie RTG klatki piersiowej. Najczęściej wykonuje się morfologię krwi oraz badanie poziomu CRP – na podstawie ich wyników specjalista będzie mógł określić prawdopodobieństwo obecności zakażenia bakteryjnego, które wymaga leczenia antybiotykiem.
Co pomaga na bronchitis? Leczenie zapalenia oskrzeli
Zastanawiasz się, czy zapalenie oskrzeli samo przejdzie? Wirusowe zapalenie oskrzeli jest chorobą o samoograniczającym przebiegu i zwykle wymaga jedynie leczenia objawowego – przeciwgorączkowego, odpowiedniego nawodnienia i picia gorącej herbaty z miodem. W razie silnego, suchego kaszlu można stosować leki przeciwkaszlowe. Rutynowo stosowanymi lekami u pacjentów ze słyszalnymi świstami nad klatką piersiową są wziewne beta-mimetyki, a u osób z wywiadem astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc także sterydy. Antybiotyki nie są zalecane do stosowania u osób z ostrym zapaleniem oskrzeli, chyba że istnieje silne podejrzenie zakażenia bakteryjnego (np. pałeczką krztuśca).
Przewlekłe zapalenie oskrzeli ma na celu zmniejszenie dolegliwości i zahamowanie progresji choroby. Wszystkim pacjentom należy również zalecić zaprzestanie palenia tytoniu. Najczęściej stosuje się leki wziewne rozszerzające oskrzela (beta-mimetyki i leki antycholinergiczne) oraz działające przeciwzapalnie (glikokortykosteroidy). Nie stosuje się rutynowo antybiotykoterapii.
Autor: lek. Agnieszka Żędzian
Bibliografia
- A. Singh, A. Avula, E. Zahn, Acute Bronchitis, „StatPearls”, 2023, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448067/.
- A. Widysanto, G. Mathew, Chronic Bronchitis, „StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482437/.
