Czy kaszel w ciąży może być objawem poważniejszej choroby?

Kaszel w ciąży najczęściej jest wynikiem przeziębienia. Mimo że to powszechna choroba i w celu jej pozbycia się można używać różnych środków, to ciąża jest stanem znacznie ograniczającym możliwości lecznicze. Inne podłoża kaszlu w ciąży, zwłaszcza ciężkie schorzenia, należą do rzadkości.

Kaszel to odruch obronny organizmu, którego zadaniem jest oczyszczenie dróg oddechowych z ciał obcych lub nagromadzonej wydzieliny. Kaszel w ciąży może wskazywać na zakażenie, ale niekiedy mogą za nim stać przewlekłe schorzenia. Sprawdź możliwe przyczyny kaszlu w ciąży. Dowiedz się, w jaki sposób łagodzić tę uciążliwą dolegliwość.

Jakie mogą być przyczyny kaszlu w ciąży? Przeziębienie

Kaszel w ciąży nie powinien być bagatelizowany. Wszelkie zaburzenia w stanie zdrowia przyszłej matki mogą mieć negatywny wpływ na przebieg ciąży i dziecko. Dlatego też pojawienie się kaszlu jest w tej sytuacji wskazaniem do konsultacji lekarskiej. Przyczyny występowania tej dolegliwości w ciąży mogą być rozmaite. Niemniej zazwyczaj stanowi ona objaw przeziębienia. To wirusowa choroba zakaźna górnych dróg oddechowych, którą najczęściej wywołują rinowirusy, rzadziej koronawirus, wirusy paragrypy, wirus RSV czy adenowirus. Sam kaszel nie stanowi zagrożenia dla dziecka, niebezpieczeństwo związane jest natomiast z towarzyszącą przeziębieniu gorączką. We wczesnej ciąży może ona działać teratogennie, wywołać poród przedwczesny, a nawet wewnątrzmaciczne obumarcie płodu. Dodatkowo możliwa jest transmisja wirusa na dziecko, przy czym dotyczy to około 10%, a powikłania infekcji u płodów i noworodków są sporadyczne.

Kaszel w ciąży – co jeszcze może go powodować?

Wśród innych możliwych przyczyn kaszlu w ciąży wymienia się:

• refluks żołądkowo-jelitowy,
• zapalenie zatok,
• zapalenie gardła, krtani lub oskrzeli.

Objaw ten towarzyszyć może również szeregowi innych schorzeń, które zdecydowanie rzadziej rozwijają się zarówno w ogóle populacji, jak i wśród ciężarnych, typu astma, zapalenie płuc, gruźlica czy przewlekła obturacyjna choroba płuc. Kaszel może występować także jako objaw chorób przewlekłych, obecnych jeszcze przed ciążą. Trzeba jednak podkreślić, że podobnie jak w przypadku kaszlu towarzyszącego przeziębieniu, tak i w przebiegu tych schorzeń, mimo że objaw osłabia ciężarną, to nie ma wpływu na dziecko. Stany te wymagają jednak szybkiego i ukierunkowanego leczenia przyczynowego.

Dlaczego kaszel w ciąży jest bardziej uporczywy?

Kaszel w ciąży może być bardziej uporczywy niż w innych okolicznościach. Wiąże się to ze zmianą warunków anatomicznych przyszłej matki. Macica wraz z rozwojem ciąży staje się coraz większa, a tym samym unosi kopułę przepony, czyli głównego mięśnia oddechowego. Poza tym dochodzi do zwiększenia wymiaru poprzecznego klatki piersiowej, a to utrudnia usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych. Wszystko to sprawia, że odruch oddechowy u kobiet w ciąży staje się mniej skuteczny. Warto wspomnieć przy okazji o zmianach wskaźników wentylacji w ciąży, a tym samym zmniejszeniu ilości pobieranego powietrza i tlenu dostarczanego do organizmu. Zachodzące wtedy zmiany hormonalne powodują obrzęk błony śluzowej wyścielającej drogi oddechowe. Towarzyszące temu nadmierna produkcja śluzu i przekrwienie błony śluzowej zaburzają drożność dróg oddechowych i nasilają kaszel u kobiet w ciąży.

Co stosować na kaszel w ciąży?

Leczenie kaszlu w ciąży, podobnie jak wielu innych dolegliwości, jest mocno ograniczone. Przyszła mama nie powinna przyjmować części leków, które są powszechnie stosowane na przeziębienie, z uwagi na ich działanie teratogenne. Oznacza to, że zawarte w nich substancje działają toksycznie na zarodek lub płód i mogą powodować zaburzenia rozwoju, wystąpienie wad czy przedwczesne urodzenie. Przyszłej mamie zaleca się, aby każdy „sposób na kaszel” omówiła z lekarzem, ponieważ wiele, także naturalnych, metod może okazać się szkodliwe. Na przykład bezpieczne są soki z malin i z czarnej porzeczki, ale herbatki malinowe z liści mogą wyzwolić czynność skurczową i doprowadzić do przedwczesnego porodu.

Uporczywy kaszel w ciąży można zwalczać tabletkami do ssania lub aerozolami. Ważne, aby w ich składzie nie znajdowały się ziele tymianku i podbiału. Istnieje ryzyko, że rośliny te wywołają skurcze macicy. Należy unikać także leków na kaszel zawierających kodeinę. Za bezpieczny i skuteczny sposób na kaszel w ciąży uważa się płukanie gardła wodą z sokiem z cytryny i z miodem. Na suchy kaszel w ciąży polecane są syrop z cebuli czy syrop majerankowy. Innym znanym remedium jest kleik z siemienia lnianego. Na kaszel mokry w ciąży wskazany jest syrop goździkowy, o ile przyszła mama nie ma problemów z krzepnięciem krwi. Inne znane rozwiązanie to picie syropu z buraka. Na rynku farmaceutycznym można spotkać wiele gotowych syropów na kaszel, które są bezpieczne dla przyszłych mam.

Na uporczywy kaszel w ciąży sprawdzą się takie metody jak:

• nawadnianie – ułatwi odkrztuszanie i usuwanie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Podstawowe zapotrzebowanie na płyny wynosi 30 ml wody na 1 kg masy ciała. Polecane są niegazowana woda mineralna oraz herbatki z dodatkiem cytryny, imbiru i naturalnego miodu. Aby zwiększyć odporność na infekcje, warto pić herbatkę z suszu z jeżówki, która przyspiesza także leczenie przeziębienia i łagodzi kaszel;
• nawilżanie powietrza – suche powietrze podrażnia gardło i sprzyja gęstnieniu plwociny, przez co utrudnia jej odkrztuszanie. Poziom wilgotności w pomieszczeniach zamkniętych powinien wynosić 40–60%. Zaleca się wietrzenie pokoi i stosowanie nawilżaczy powietrza;
• inhalacje – przy kaszlu suchym poleca się roztwór soli fizjologicznej i roztwór soli z dodatkiem kwasu hialuronowego lub ektoiny, a przy kaszlu mokrym wskazane jest stosowanie roztworu soli hipertonicznej lub olejków eterycznych, np. jodłowego lub sosnowego. Inne znane olejki na kaszel mokry – eukaliptusowy i tymiankowy – są w ciąży przeciwwskazane.

Bibliografia

1. L. Jonczak, Uporczywy kaszel u kobiety w ciąży, „Medycyna po Dyplomie” 2016, nr 6. Online: https://podyplomie.pl/medycyna/22318,uporczywy-kaszel-u-kobiety-w-ciazy [dostęp: 17.11.2022].
2. A. Łuczak, M. Nowak, E. Szałek, Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży, „Farmacja Współczesna” 2017, nr 10, s. 140–146.
3. M. Świątkowska-Freund, Przeziębiona kobieta ciężarna, „Medical Tribune. Położnictwo” 2015, nr 3. Online: https://podyplomie.pl/medical-tribune/18102,przeziebiona-kobieta-ciezarna [dostęp: 17.11.2022].