Kłykciny kończyste – co warto wiedzieć?

Kłykciny kończyste inaczej nazywane brodawkami płciowymi lub brodawkami wenerycznymi są łagodnymi zmianami skórnymi wywoływanymi przez wirusa HPV (human papillomavirus), głównie typ 6 i 11. Do zakażenia wirusem HPV dochodzi najczęściej przez kontakty seksualne (genitalne, oralne oraz analne). Dowiedz się czym są kłykciny kończyste i jak postępować w razie ich rozpoznania?

Kłykciny kończyste

Kłykciny kończyste występują głównie w okolicy narządów płciowych, lecz mogą pojawiać się na błonach śluzowych jamy ustnej, gardła, krtani oraz w okolicy odbytu. Ocenia się, że kłykciny kończyste można stwierdzić u około 1% osób aktywnych seksualnie i stanowią ono jedno z najczęstszych rozpoznań stawianych przez lekarzy ginekologów i wenerologów. Zakażeniu ulegają głównie osoby młode, aktywne seksualnie. Średni wiek chorych waha się od 20 do 39 lat. Okres inkubacji wirusa HPV, czyli okres od momentu zakażenia do pojawienia się brodawek płciowych bywa zmienny i wynosi średnio od 3 do 6 miesięcy. Stwierdza się, że jest krótszy u kobiet (około 2,9 miesiąca) niż u mężczyzn (około 11 miesięcy). Zakażenia wirusem HPV są bardzo rozpowszechnione w krajach rozwiniętych, również w Polsce. Należy pamiętać, iż HPV jest wirusem wysoko zakaźnym i transmisja między partnerami może nastąpić nawet przy braku widocznych brodawek.

Kłykciny kończyste – objawy

Kłykciny kończyste to miękkie grudki i brodawki skórne o średnicy od 1 do 5 mm o białawym lub różowym zabarwieniu. Kłykciny o większych rozmiarach przyjmują barwę brunatną. Kłykciny kończyste są zwykle uszypułowane, posiadają brodawkowatą, kalafiorowatą powierzchnię. Są zwykle bezobjawowe, jednak w niektórych przypadkach mogą powodować świąd, pieczenie, ból w trakcie stosunku, krwawienie lub wysięk z okolicy objętej chorobą.

Kłykciny kończyste u mężczyzn

Kłykciny kończyste u mężczyzn występują głównie na penisie: brzegu żołędzi, okolicy wędzidełka i napletka (również na jego wewnętrznej blaszce). Rzadziej pojawiają się w ujściu cewki moczowej, na skórze moszny czy w pachwinach. Czasem wykwity na trzonie prącia mogą być płaskie.

Kłykciny kończyste u kobiet

Kłykciny kończyste u kobiet są umiejscowione najczęściej na wargach sromowych, w okolicy łechtaczki oraz w obrębie krocza. Nierzadko stwierdza się kłykciny w pochwie, w okolicy ujścia cewki moczowej oraz na szyjce macicy. Szczególnie duże, szybko rozwijające się, przerosłe brodawki mogą występować u kobiet w ciąży oraz w przebiegu immunosupresji (leczenia obniżającego odporność organizmu). Na szyjce macicy, brodawki występują w postaci tzw. kłykcin płaskich jako białoróżowe ogniska pogrubiałego nabłonka w okolicy ujścia zewnętrznego szyjki macicy. Wykazano, że u 50% kobiet z kłykcinami kończystymi zewnętrznych narządów płciowych współistnieją kłykciny szyjki macicy. U każdej kobiety, u której stwierdza się zmiany wywołane przez wirusy HPV na zewnętrznych narządach płciowych (lub jeśli partner kobiety ma tego typu zmiany), należy zbadać szyjkę macicy (cytologia ginekologiczna). Obecnie przyjmuje się, że badanie wirusologiczne (wykrywanie DNA HPV z wyszczególnieniem na typy onkogenne i nieonkogenne) ma znaczenie uzupełniające i musi być interpretowane razem z wynikami innych badań. W przypadku typowych kłykcin kończystych badanie wirusologiczne nie jest wskazane.

Kłykciny przy odbycie

Kłykciny kończyste przy odbycie występują częściej u mężczyzn niż u kobiet. W przypadku kontaktów analnych brodawki mogą lokalizować się w kanale odbytu (lub głębiej), gdzie można je wykryć za pomocą badania rektoskopowego (z wykorzystaniem wziernika).

Kłykciny kończyste – czy można współżyć?

Współżycie przy występowaniu kłykcin kończystych powinno zostać ograniczone. Podczas stosunku dochodzi do powstania mikrourazów w okolicy nabłonka narządów płciowych, które są wrotami dla zakażenia wirusem HPV- co może spowodować zwiększenie ilości kłykcin kończystych sromu, pochwy i prącia. Zaleca się odczekanie z aktywnością seksualną do całkowitego wyleczenia zmian. Pacjenci z kłykcinami kończystymi podejmujący aktywność seksualną, do momentu pełnego wyleczenia powinni stosować prezerwatywy- pomimo iż nie dają one pełnej ochrony przed infekcją wirusem to zmniejszają ryzyko zakażenia i przeniesienia wirusa HPV (oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową).

Kłykciny kończyste – leczenie

Leczenie kłykcin kończystych to długotrwały proces obejmujący metody stosowane przez samego pacjenta oraz procedury stosowane przez lekarza. Leczenie odbywa się u specjalisty dermatologa wenerologa, a w przypadku kobiet jest prowadzone we współpracy z ginekologiem. Kłykciny kończyste mają tendencję do nawrotów, które występują niezależnie od wybranej metody leczenia. Odpowiednią metodę wybiera się w zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz od rodzaju miejsca występowania zmian.

Leczenie kłykcin kończystych o niskim stopniu zaawansowania polega głównie na stosowaniu żeli, maści, kremów oraz środków cytostatycznych przez samego pacjenta.

Kłykciny kończyste – usuwanie

Kłykciny kończyste o większych rozmiarach, w bardziej zaawansowanym stopniu oraz zlokalizowane w kanale odbytu wymagają zazwyczaj zabiegowego, chirurgicznego usunięcia. Wśród metod zabiegowych usuwania kłykcin kończystych możliwe jest zastosowanie elektrokoagulacji, krioterapii, a także laseroterapii CO2. Przy braku leczenia kłykciny kończyste zazwyczaj się powiększają, co prowadzi do powikłań takich jak krwawienia, nadkażenia lub nawet przemiana nowotworowa, dlatego przy podejrzeniu u siebie występowania kłykcin kończystych należy zawsze skonsultować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Położnictwo i Ginekologia tom 2. Bręborowicz G. PZWL 2008.
2. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Jabłońska S, Majewski S. PZWL 2005