Krosty na języku – co je powoduje i w jaki sposób je leczyć?

Krosty na języku są terminem potocznym dla powiększonej, objętej stanem zapalnym brodawki językowej albo grudki (białej lub czerwonej) powstałej w efekcie różnego rodzaju czynników. Są one zjawiskiem powszechnym – pojedyncza zmiana, która ustępuje w ciągu kilku dni, zwykle nie jest powodem do niepokoju. Liczne krosty, lub takie, które nie znikają, powinny skłonić do wizyty u lekarza. Jakie są przyczyny ich powstawania?

Krosty na języku – czy to choroba?

Wygląd języka dostarcza wielu cennych informacji na temat kondycji organizmu. Zmiany w jego kolorze, wielkości, strukturze oraz pojawiające się plamy czy grudki mogą ułatwić lekarzowi zdiagnozowanie wielu chorób.

Krosty na języku nie są schorzeniem, a objawem świadczącym o rozwoju różnych infekcji: bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych, a nawet chorób ogólnoustrojowych.

W znalezieniu przyczyny krost na języku konieczna jest szczegółowa diagnostyka, obejmująca:

• wywiad z pacjentem na temat ogólnego stanu zdrowia oraz objawów towarzyszących,
• badanie przedmiotowe,
• specjalistyczne badania zlecone przez lekarza.

Krosty na języku występują u osób w każdym wieku, niezależnie od płci. Mogą pojawić się na całej powierzchni języka lub jako pojedyncza zmiana, np. na jego czubku. Mają postać niewielkich grudek, najczęściej koloru białego lub czerwonego. Często sprawiają ból, utrudniający jedzenie i picie.

Białe krosty na języku

Biały nalot i krosty na języku najczęściej są objawem zakażenia jamy ustnej grzybem z rodziny Candidia. W tym wypadku zmiany pojawiają się głównie na grzbiecie języka, jednak niejednokrotnie u chorego obserwuje się białe krosty pod językiem; dodatkowo zmiany mogą występować na policzkach i powierzchni dziąseł. Najczęściej spotykaną formą grzybicy jamy ustnej jest kandydoza rzekomobłoniasta – po usunięciu białych lub żółtych nalotów z błoń śluzowych, podłoże pozostaje czerwone, nierzadko krwawi. Leczenie polega na stosowaniu miejscowych i/lub doustnych środków antygrzybiczych.

Białe krosty na języku mogą również świadczyć o rozwoju anginy bakteryjnej – wówczas chory skarży się na gorączkę powyżej 38 stopni Celsjusza, silny ból gardła oraz problemy z połykaniem. Lekarz diagnozuje u pacjenta powiększenie węzłów chłonnych oraz charakterystyczny nalot na migdałkach i języku. Leczenie anginy bakteryjnej (> 90% przypadków anginy u dzieci) opiera się na antybiotykoterapii.

Czerwone krosty na języku

Czerwone krosty na języku są jednym z charakterystycznych objawów ostrej choroby zakaźnej, jaką jest szkarlatyna (płonica). Początkowo na języku pojawia się biały nalot, który z czasem ustępuje. Język staje się czerwony (tzw. język malinowy lub truskawkowy), a na jego powierzchni można zauważyć niewielkie krostki/wybroczyny – są to mocno zaczerwienione i obrzęknięte brodawki językowe. Płonicy towarzyszy dodatkowo charakterystyczna wysypka, która stopniowo obejmuje większą część ciała (nie pojawia się na skórze wokół ust). Widoczne są też czerwone linie w fałdach skóry pachwin, pod pachami, kolanami i łokciami (tzw. linie Pastii). Po kilku dniach rozpoczyna się proces łuszczenia skóry pach, pachwin oraz palców rąk i stóp. Chory cierpi na gorączkę powyżej 38 stopni Celsjusza. Szkarlatyna jest chorobą o podłożu bakteryjnym (te same rodzaje paciorkowców wywołują również anginę).

Czerwone krosty na języku mogą również zwiastować wirusowe schorzenie, zwane chorobą bostońską (potocznie: bostonka) – dotyka ona głównie dzieci oraz osoby starsze o upośledzonej odporności. Oprócz pęcherzykowatych zmian na języku, podniebieniu i tylnej części gardła, pojawia się również gorączka. W kolejnym etapie choroby, na skórze dłoni i stóp występuje grudkowo-pęcherzykowata, swędząca wysypka. Zmiany ustępują samoistnie w ciągu kilku dni.

Czerwone krosty na języku oraz innych regionach jamy ustnej mogą świadczyć również o rozwoju innych chorób wirusowych, takich jak np. opryszczka (opryszczkowe zapalenie jamy ustnej). Jest ona wynikiem infekcji HSV (łac. herpes simplex virus, prawidłowo HHV –  Human Herpesvirus) głównie typu 1, zdecydowanie rzadziej typu 2.

Krosta na języku – co może jeszcze oznaczać?

Tak naprawdę nie ma chyba możliwości wymienienia wszystkich przyczyn pojawienia się krost na języku. Oprócz wyżej wspomnianych schorzeń, do powstania krost/grudek na języku mogą przyczynić się również między innymi:

• drobne infekcje bakteryjne, będące efektem zjedzenia brudnego pożywienia (np. owoce, warzywa) czy wkładania do ust nieumytych rąk;
• niedostateczna higiena jamy ustnej,
• urazy języka np. poprzez przygryzienie czy źle dobraną protezę,
• spożywanie ostrych i gorących potraw,
• reakcja alergiczna na składniki pożywienia,
• niedobory witamin z grupy B, żelaza, kwasu foliowego,
• stres,
• cukrzyca,
• kserostomia (uczucie suchości w jamie ustnej),
• kiła,
• zmiany hormonalne,
• stany zapalne ślinianek,
• niektóre choroby autoimmunologiczne (np. Zespół Sjögrena),
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• wrodzone lub nabyte niedobory odporności,
• stosowanie używek: palenie tytoniu, picie alkoholu,
• schorzenia jelit: wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna,
• choroby nowotworowe.

Krosty na języku u dzieci

Na powstawanie krost na języku w sposób szczególny narażone są małe dzieci. Mają one tendencję do wkładania brudnych rąk, zabawek czy innych zanieczyszczonych przedmiotów do buzi, co sprzyja infekcjom bakteryjnym. Niedostatecznie wykształcony układ odpornościowy oraz przebywanie w dużych skupiskach ludzi (żłobki, przedszkola, szkoły) sprzyja również licznym zakażeniom wirusowym, które mogą doprowadzić do powstania bolesnych zmian na języku (np. choroba bostońska). Pleśniawki, białe naloty w jamie ustnej przypominające zsiadłe mleko, którym towarzyszą krostki na języku, pojawiają się również częściej u małych dzieci i są one objawem zakażenia grzybiczego.

Sprawdź badanie: https://diag.pl/sklep/badania/kwas-foliowy/

Bolące krosty na języku – domowe sposoby

Większość pojedynczych zmian ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni – boląca krosta na czubku języka lub innej jego części zwykle nie wymaga leczenia farmakologicznego. Nieznikające samoistnie lub nawracające zmiany wewnątrz jamy ustnej, a także te, którym towarzyszą niepokojące dodatkowe objawy (np. gorączka, problemy z układem pokarmowym, wysypki skórne, niezamierzony spadek masy ciała), powinny być natomiast skonsultowane z lekarzem. Po przeprowadzonym procesie diagnostycznym, specjalista wdraża odpowiednie leczenie.

Nie ma domowych sposobów na leczenie krost na języku, które pojawiają się np. na skutek zakażenia grzybiczego czy anginy. W takim przypadku konieczne jest podjęcie specjalistycznej terapii, którą chory może wspierać, między innymi poprzez utrzymanie bezwzględnej higieny jamy ustnej. Pomocne mogą być płukanki przygotowane na bazie naparów ziołowych np. z szałwii czy rumianku, które mają działanie antybakteryjne. Warto zadbać o właściwą (bogatą w minerały i witaminy, a ubogą w cukry i niezdrowe tłuszcze) dietę.

Sprawdź pakiet badań: https://diag.pl/sklep/pakiety/e-pakiet-badan-hormonalnych-dla-kobiet/

Krosty na języku – profilaktyka

Aby ograniczyć ryzyko pojawienia się krost na języku, w pierwszej kolejności trzeba dbać o higienę jamy ustnej. Bardzo ważne jest regularne szczotkowanie zębów oraz używanie odpowiednich płukanek do ust o działaniu antyseptycznym. Nie można zapominać o czyszczeniu przestrzeni między zębami przy pomocy nici dentystycznych – tu gromadzą się resztki jedzenia, co sprzyja rozwojowi infekcji bakteryjnych w jamie ustnej. Należy zadbać również o właściwą higienę języka – jest on siedliskiem wielu patogenów, dlatego tak ważne jest jego regularne oczyszczanie przy pomocy specjalnej skrobaczki.

Warto także pamiętać o dokładnym myciu rąk przed każdym posiłkiem i zjadaniu produktów czystych. Warto powstrzymywać się od dotykania ust i jamy ustnej brudnymi rękoma oraz spożywania żywności gorącej.

Aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się krost na języku trzeba wspierać odporność organizmu: unikać stresu, postawić na dietę bogatą w witaminy i minerały, wysypiać się. W przypadku zaburzeń hormonalnych czy alergii pokarmowych, należy podjąć stosowne leczenie. Nie wolno zapomnieć również o regularnym odwiedzaniu stomatologia, który zdiagnozuje nie tylko stan uzębienia i dziąseł, ale również kondycję całej jamy ustnej. U osób noszących protezy zębowe specjalista sprawdzi, czy nie drażnią one śluzówki policzków, dziąseł oraz języka.