Cukrzyca to choroba metaboliczna, spowodowana nieprawidłowym wydzielaniem insuliny przez trzustkę, objawiająca się przede wszystkim zwiększonym stężeniem glukozy we krwi. Wśród najczęściej diagnozowanych typów cukrzycy wymienia się cukrzycę typu 1, występującą częściej u dzieci i osób młodych oraz cukrzycę typu 2, częstą przypadłość osób starszych.
Sprawdź: e-Pakiet Badań w kierunku ryzyka cukrzycy.
Badania z kategorii „cukrzyca” obejmują testy diagnostyczne, które umożliwiają wykrycie choroby oraz kontrolę skuteczności leczenia.
Za rozwój cukrzycy typu pierwszego odpowiedzialne są przeciwciała niszczące miąższ trzustki (reakcja autoimmunologiczna).
Cukrzyca typu drugiego rozwija się głównie w wyniku długotrwałych, szkodliwych nawyków żywieniowych i braku aktywności fizycznej, które prowadzą do pojawienia się otyłości. Niezależnie od typu cukrzycy jej pierwsze objawy zazwyczaj są dość podobne i mogą obejmować dolegliwości takie jak:
- Zwiększone pragnienie (polidypsja)
- Zwiększone oddawanie moczu (poliuria)
- Szybki spadek masy ciała
- Przewlekłe zmęczenie i senność
- Nudności, wymioty
- Bóle brzucha
- Zaburzenia widzenia
- Pogorszenie koncentracji, spadek uwagi
Objawy cukrzycy wynikają głównie z nieprawidłowo wysokiego stężenia glukozy we krwi (hiperglikemia), przy jednoczesnym braku możliwości wykorzystania jej przez organizm.
Podstawowym badaniem stosowanym w diagnostyce cukrzycy jest pomiar glikemii (stężenia glukozy we krwi) na czczo, a jego wynik nie powinien być wyższy niż 99mg/dl. W przypadku przekroczenia tej wartości lekarz może zlecić pacjentowi wykonanie OGTT, czyli doustnego testu obciążenia glukozą. Badanie to polega na spożyciu w kontrolowanych warunkach określonej ilości glukozy, a następnie na wykonaniu pomiaru glikemii po dwóch godzinach. Na podstawie wyników tego badania lekarz może rozpoznać nieprawidłową tolerancję glukozy (tzw. „stan przedcukrzycowy”) lub cukrzycę.
W celu dokładnego określenia przyczyn cukrzycy u danego pacjenta lekarz może zlecić dodatkowe testy, obejmujące diagnostykę przeciwciał lub pomiar stężenia insuliny we krwi. Insulina jest podstawowym hormonem odpowiedzialnym za regulację gospodarki węglowodanowej organizmu. W przebiegu cukrzycy typu pierwszego występują jej zbyt niskie poziomy lub całkowity brak, co powoduje rozwój hiperglikemii i objawów chorobowych. W przypadku cukrzycy typu drugiego stężenie insuliny we krwi zazwyczaj utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie, jednak komórki docelowe są niewrażliwe na jej działanie, co także skutkuje wzrostem poziomów glukozy. Kolejnym badaniem, użytecznym w diagnozowaniu przyczyn cukrzycy jest pomiar stężenia peptydu C.
Nieleczona cukrzyca wiąże się ze znaczącym ryzykiem licznych komplikacji zdrowotnych. Między innymi, zwiększa ona ryzyko rozwoju miażdżycy. Jest to choroba, w przebiegu której dochodzi do odkładania się w ścianach naczyń krwionośnych blaszek miażdżycowych. W zaawansowanej postaci miażdżycy może dojść do pęknięcia tychże blaszek, co może doprowadzić do rozwoju zawału serca lub udaru mózgu. Z tego powodu w przebiegu cukrzycy istotne jest kontrolowanie poziomów tłuszczów, jako że nieprawidłowe stężenia związków lipidowych we krwi także niekorzystnie wpływają na stan zdrowia układu krwionośnego i dodatkowo zwiększają ryzyko rozwoju niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych. W tym celu należy regularnie przeprowadzać badanie lipidogramu z krwi, czyli ocenę stężeń cholesterolu, lipoprotein HDL oraz LDL, a także stężenia trójglicerydów.
