Laktoferyna – jaki ma wpływ na zdrowie niemowląt?

Laktoferyna to białko, które naturalnie występuje w mleku matki. Odgrywa istotną rolę w prawidłowym rozwoju dziecka od pierwszych chwil życia. Laktoferyna wspiera układ odpornościowy i prawidłowy rozwój układu pokarmowego, łagodzi objawy alergii pokarmowych, pomaga zapobiegać stanom zapalnym jelit.

Laktoferyna – co to jest?

Laktoferyna to białko, które naturalnie występuje w mleku ludzkim oraz krowim. U kobiet znajduje się również w siarze, czyli w pierwszym mleku, jakie produkują gruczoły mlekowe. Laktoferynę zawierają również inne wydzieliny ssaków – ślina, nasienie czy łzy. W języku łacińskim lacto oznacza ‘mleczny’, z kolei ferrum – ‘żelazo’. Laktoferyna, o właściwościach chelatora, wiąże żelazo, a powstały kompleks jest mniej dostępny dla bakterii, utrudniając tym samym ich rozwój.  

Na co pomaga laktoferyna?

Laktoferyna to substancja o zróżnicowanym zastosowaniu. Została poddana licznym badaniom naukowym, które wykazały jej działanie przeciwzapalne, antybakteryjne, pobudzające układ odpornościowy, antygrzybiczne, antywirusowe, przeciwutleniające, a nawet hamujące wzrost komórek nowotworowych.

Laktoferyna w mleku matki

Laktoferyna w mleku matki jest kluczowym elementem budowania silnego układu odpornościowego u noworodków. Bezpośrednio i pośrednio chroni dzieci urodzone o czasie, a także wcześniaki, przed infekcjami spowodowanymi różnego rodzaju drobnoustrojami chorobotwórczymi. Noworodek nie ma w pełni rozwiniętego układu pokarmowego. Jest to związane z mniejszą aktywnością enzymów trawiennych, bardziej alkalicznym pH żołądka, a także jeszcze dość słabą barierą jelitową, w porównaniu do  zdrowych osób dorosłych. Z tego też względu tak ważne jest, aby od pierwszych dni życia noworodek był karmiony piersią. Sztuczne mleko nie zapewnia odpowiednio wysokiego stężenia laktoferyny. Dodatkowo gotowe mieszanki są wzbogacane nieschelatowanym żelazem, które jest łatwo dostępne dla bakterii i sprzyja ich rozwojowi.

Laktoferyna a niedobory żelaza

U noworodków i małych dzieci dość często stwierdza się niedobór żelaza. Wówczas dochodzi do zaburzenia syntezy hemoglobiny, odpowiedzialnej za transport tlenu z płuc do tkanek. Laktoferyna ma znaczenie w przyswajaniu żelaza. Wykazuje bowiem zdolność uwalniania żelaza w komórkach ludzkiego organizmu, do jego wiązania jako chelator i transportu . Badania naukowe potwierdziły, że laktoferyna ma 4 razy większą moc w leczeniu anemii niż inne połącznia żelaza [1]. Pomaga ona zapobiegać niedoborom i osłabieniu organizmu, chroni przed spadkiem odporności, zapobiega anemii.

Laktoferyna a infekcje jelitowe

Laktoferyna działa antywirusowo, antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Skutecznie ogranicza namnażanie się bakterii chorobotwórczych. Wiąże wolne żelazo, przez co pozbawia drobnoustroje jego najłatwiej dostępnego źródła i ogranicza możliwości rozmnażania  (wywiera działanie bakteriostatyczne). Działanie antybakteryjne laktoferyny polega również na zmniejszaniu adhezywności bakterii, tj. zdolności do przylegania do błon komórek gospodarza i tworzenia na tkankach tzw. biofilmu bakteryjnego. Działanie przeciwwirusowe laktoferyny polega na ograniczaniu wnikania wirusów do komórek przez hamowanie kontaktu receptorów wirusa i komórki, natomiast przeciwgrzybowe na destabilizacji zewnętrznej ściany komórek grzybów.  Badania potwierdziły, że laktoferyna skutecznie łagodzi infekcje jelitowe oraz zmniejsza częstotliwość ich występowania.

Badanie: laktoferyna w kale met. ELISA

Badanie na laktoferynę w kale met. ELISA wykonuje się w diagnostyce i różnicowaniu różnego rodzaju zaburzeń pracy jelit, np.: przewlekłych infekcji, zespołu złego wchłaniania, choroby Leśniowskiego-Crohna, alergii pokarmowych, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Wskazaniem do wykonania badania jest też krwawienie z przewodu pokarmowego, niezamierzona utrata masy ciała czy bóle brzucha bez wyraźnej przyczyny. Badanie jest przydatne do ogólnej oceny stanu jelit, a także do monitorowania skuteczności leczenia ich schorzeń.

Laktoferyna a działanie przeciwnowotworowe

Laktoferynie przypisuje się działanie przeciwnowotworowe. Większość danych, które dotyczą działania białka, opiera się na badaniach in vitro, w których wykazano, że jego pochodne hamują rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych. Dodatkowo przyjmowanie laktoferyny w połączeniu ze specjalistycznymi lekami skutecznie wspiera terapię antynowotworową.

Kiedy brać laktoferynę?

Laktoferyna odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego u noworodka. Suplementacja tym białkiem może być skuteczna u dzieci z niedoborem laktoferyny, bądź z różnego rodzaju problemami związanymi z układem odpornościowym.

Połączenie laktoferyny z nukleotydami nasila efekt  działanie laktoferyny na układ odpornościowych (immunologiczny) dziecka. Nukleotydy to związki organiczne, stanowiące podstawowy element struktury kwasów nukleinowych: DNA oraz RNA. Połączenie laktoferyny i nukleotydów zwiększa immunogenność kompleksów, może zatem przynieść dodatkowo korzyści dla prawidłowego rozwoju i wspierania odporności dziecka.

Wskazania do przyjmowania laktoferyny przez dziecko:

• Niedobór laktoferyny – u dzieci z niedoborem tego białka dochodzi do osłabienia układu immunologicznego i tym samym do zwiększenia podatności na infekcje.
• Problemy z układem odpornościowym – suplementacja laktoferyny sprawdza się jako wsparcie dla układu odpornościowego dziecka i zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji.
• Zaburzenia pracy układu pokarmowego – laktoferyna ma właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne, dlatego okazuje się skuteczna w łagodzeniu różnego rodzaju problemów trawiennych u najmłodszych, np. zaburzeń wchłaniania czy zapalenia jelit.
• Niedobór żelaza – laktoferyna zapobiega niedoborom żelaza, które prowadzą do anemii.
• Niewystarczający poziom hemoglobiny we krwi.
• Infekcje wirusowe, np. grypa spowodowana przez wirus grypy – laktoferyna wykazuje działanie przeciwwirusowe, może więc być stosowana jako środek wspomagający leczenie infekcji wirusowych.

Laktoferyna dla dzieci dostępna jest w postaci wygodnych kropli doustnych. Przed rozpoczęciem suplementacji zawsze warto wcześniej zasięgnąć porady lekarza pediatry, który oceni stan zdrowia dziecka i zasadność podawania suplementu. Dodatkowo dostosuje on odpowiednią dawkę oraz upewni się, że nie ma przeciwwskazań do stosowania preparatu.

Czy laktoferyna jest bezpieczna?

Laktoferyna to naturalne białko, uznawane za w pełni bezpieczne do spożycia zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Przed rozpoczęciem suplementacji warto jednak zawsze zasięgnąć porady lekarza, zwłaszcza w przypadku alergii, w tym na mleko krowie, regularnego stosowania leków czy innych problemów zdrowotnych.

Czy laktoferyna jest skuteczna?

Laktoferyna to zdecydowanie białko multipotencjalne, co oznacza, że ma szerokie zastosowanie i różnorodne właściwości. Wykazuje zdolność wiązania żelaza, bezpośrednio i pośrednio wspiera układ odpornościowy, zwłaszcza u noworodków, działa przeciwzapalnie, przeciwwirusowo, a nawet przeciwnowotworowo. Skuteczność laktoferyny została potwierdzona naukowo. Na rynku dostępne są różnorodne suplementy diety z dodatkiem laktoferyny, które nie tylko wspierają odporność, ale również układ trawienny, a także florę bakteryjną. Laktoferyna jest uznana przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków, FDA, za bezpieczny dla zdrowia dodatek do żywności. Zasadność suplementacji laktoferyną niemowląt należy jednakże zawsze konsultować z lekarzem prowadzącym niemowlę.

Autor: Magdalena Durak

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian