Najrzadsza grupa krwi na świecie i w Polsce

Każdy z nas posiada tzw. grupę krwi. To jaka ona jest, zależy od obecności lub braku specyficznych antygenów na powierzchni krwinki czerwonej. Spośród 4 podstawowych grup krwi, najrzadziej spotykaną jest grupa AB RhD – (ujemna). Dowiedz się, która grupa krwi najrzadziej występujące wśród ludzi i w jakich rejonach świata spotykana jest częściej niż w innych.

Grypy krwi – historia

Historia grup krwi sięga roku 1901, kiedy to austriacki lekarz Karl Landsteiner zauważył charakterystyczne zjawisko aglutynacji, czyli zlepiania się ze sobą krwinek, sugerując obecność antygenów na krwinkach czerwonych. Te podwaliny wykorzystali Polak Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem, tworząc podstawy nauki o grupach krwi. Wprowadzili oni oznaczenie podstawowych grup krwi, używając symboli A, B, 0 oraz AB. Taka identyfikacja została przyjęta przez wszystkie państwa w 1928 roku.

Grupy krwi – charakterystyka

Obecność lub brak specyficznych cząsteczek – antygenów, występujących na powierzchni krwinek czerwonych decyduje o grupie krwi. Grupa krwi jest dziedziczona po rodzicach i pozostaje niezmieniona do końca życia (poza kilkoma wyjątkami). Wśród naukowców istnieje przekonanie, że grupa krwi determinuje styl życia, charakter, a także zdrowie. Niektórzy deklarują, że dieta powinna być dopasowana do odpowiedniej grupy krwi. Obecnie wyróżnia się 43 układy grupowe (stan na wrzesień 2022). Najważniejszym z nich jest układ AB0. Antygeny tego układu znajdują się na każdej komórce ciała (wyjątek stanowią jedynie neurony). W tym układzie wyróżnia się 4 podstawowe grupy krwi: A, B, 0 i AB.

Grupa 0 (zero) nie ma antygenu na krwinkach, natomiast w surowicy krwi znajdują się przeciwciała anty-A i anty-B skierowane odpowiednio do antygenów A oraz B. W grupie A na powierzchni krwinek obecny jest antygen A, w surowicy znajdują się przeciwciała anty-B. W przypadku grupy B na powierzchni krwinek obecny jest antygen B, w surowicy znajdują się przeciwciała anty-A. Natomiast
w grupie AB na erytrocytach obecne są antygeny A oraz B, ale w surowicy nie stwierdza się żadnych przeciwciał z tego układu.

Charakterystyka grup krwi AB0

Grupa krwi	Grupa A	Grupa B	Grupa AB	Grupa 0
Krwinki czerwone	A	B	AB	0
Antygeny na krwinkach czerwonych	A	B	AB	–
Przeciwciała obecne w osoczu/surowicy	anty-B	anty-A	–	anty-A i anty-B

Drugim jakże ważnym układem grupowym krwi jest układ Rh. Największe znaczenie w tej grupie ma antygen D. Jeżeli jest on obecny na krwinkach wówczas dana grupa określana jest jako RhD+ (dodatnia), natomiast u osoby grupy RhD-(ujemnej) antygen D nie występuje.

Najrzadsza grupa krwi na świecie i w Polsce?

Grupa AB RhD- (ujemna) jest najrzadszą grupą krwi na świecie oraz w Polsce. Na świecie najrzadziej grupa AB RhD- (ujemna) występuje w Zimbabwe (Afryka) oraz Bhutanie (Azja), gdzie odsetek tej grupy krwi nie przekracza 0,01%. Z kolei grupa 0 RhD+ (dodatnia) jest najpopularniejszą grupą krwi na świecie, natomiast w Polsce na pierwszym miejscu jest grupa A RhD+ (dodatnia).

Grupy krwi na świecie

Informacja dotycząca częstotliwości występowania grup krwi na Świecie znajduje się w tabelce poniżej.

Grupa krwi	Odsetek w populacji [%]
0+	42%
A+	31%
B+	15%
AB+	5%
0-	3%
A-	2.50%
B-	1%
AB-	0.50%

Najpopularniejszą grupą krwi wśród Polaków jest grupa A RhD+ (dodatnia), natomiast najrzadziej występującą jest AB RhD- (ujemna). Według przeprowadzonej w 2021 roku przez Agencję Badań Rynku i Opinii SW Research, 75% Polaków deklaruje, że zna własną grupę krwi. Wiedza ta wzrasta wraz z wiekiem oraz wykształceniem respondentów.

Grupy krwi w Polsce

Informacja dotycząca częstotliwości występowania grup krwi w Polsce znajduje się w tabelce poniżej.

Grupa krwi	Odsetek w populacji polskiej [%]
0+	31%
A+	32%
B+	15%
AB+	7%
0-	6%
A-	6%
B-	2%
AB-	1%

Która grupa krwi jest najrzadsza?

Jak już zostało wspomniane, najrzadszą grupą krwi z układu AB0 jest grupa AB. Ewolucyjnie grupa ta powstała jako ostatnia, z połączenia grupy A oraz B. Wyjątkowość grupy AB nie polega jedynie na jej rzadkim występowaniu. Zgodnie z zasadami transfuzjologii osoby posiadające grupę krwi AB mają ogromne szczęście, ponieważ są tzw. „uniwersalnymi biorcami”.  W praktyce oznacza to, że krew każdej grupy można przetoczyć, ratując życie tym osobom. Krew grupy krwi AB może zostać przetoczona od dawcy grupy AB RhD+ (dodatni) dla biorcy grupy AB RhD+ (dodatni), natomiast od dawcy grupy AB RhD-(ujemny) dla biorców grupy AB RhD+ (dodatni) oraz AB RhD- (ujemny). Dla pozostałych osób grupa krwi AB jest niekompatybilna i doprowadza do powikłań poprzetoczeniowych.

Należy jednak pamiętać, że koncentrat krwinek czerwonych to niejedyny preparat uzyskiwany
z krwi. Osoby grupy AB mogą oddawać osocze krwi pozbawione przeciwciał skierowanych do antygenów układu AB0. Brak przeciwciał sprawia, że osocze grupy krwi AB RhD- (ujemny) jest uniwersalne i można je podać dowolnemu biorcy.

Najrzadsza grupa krwi – dziedziczenie

Zgodnie z zasadami dziedziczenia grup krwi, aby dziecko miało grupę krwi AB rodzice muszą mieć grupę: A oraz B, A oraz AB, B oraz AB, a także gdy oboje są grupy AB. Jeżeli jeden z rodziców będzie miał grupę krwi 0, dziecko nigdy nie odziedziczy grupy krwi AB.

Najrzadsza grupa krwi – badanie

Aby sprawdzić, czy nasza krew jest tą najrzadszą, należy udać się na badanie grupy krwi. Analizę można wykonać w dowolnym momencie, nie trzeba być na czczo. Warto wiedzieć jaką ma się grupę krwi, bo nigdy nie wiadomo, kiedy ta informacja okaże się niezbędna!

Autor: Mgr Agnieszka Nowak

Bibliografia:

1. https://krwiodawcy.org/grupy-krwi
2. https://www.worldatlas.com/articles/what-are-the-different-blood-types.html
3. https://swresearch.pl/news/tylko-35-polakow-kiedykolwiek-oddalo-krew
4. https://www.isbtweb.org/isbt-working-parties/rcibgt.html
5. Grupy krwi i układy grupowe. M. Rutkowska, 2019, online: https://www.gov.pl/web/nck/grupy-krwi
6. Strategie doboru krwinek czerwonych dla biorców w różnych sytuacjach klinicznych. J. Fabijańska-Mitek. 2019, online: https://journals.viamedica.pl/acta_haematologica_polonica/article/view/75162
7. Immunohematologia Grupy krwi i niedokrwistości. J. Fabijańska-Mitek. 2018, Warszawa
8. Podstawy serologii grup krwi. B. Solnica. 2016, Kraków
9. Grupy krwi – minusy i plusy. Czy antygeny grupowe krwi chronią nas przed chorobami zakaźnymi? M. Czerwiński. 2015, online: https://phmd.pl/api/files/view/116339.pdf