23 maja 2022 - Przeczytasz w 3 min

Neuropatia cukrzycowa – rodzaje, przyczyny, objawy

Neuropatia cukrzycowa jest schorzeniem, które rozwija się w konsekwencji trwania choroby przewlekłej – cukrzycy i polega na uszkodzeniu obwodowego układu nerwowego. Objawową neuropatię cukrzycową stwierdza się średnio u co trzeciego pacjenta z cukrzycą, nieznacznie częściej obserwowana jest w przebiegu cukrzycy typu 2. Jak objawia się neuropatia cukrzycowa i jakie ma konsekwencje?

neuropatia cukrzycowa

Co to jest neuropatia cukrzycowa?

Neuropatia cukrzycowa, czyli uszkodzenie nerwów obwodowych w wyniku przewlekłej choroby jaką jest cukrzyca, rozwija się wskutek nakładania się na siebie co najmniej dwóch czynników.  Pierwszy, czyli podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia) powoduje zaburzenia przemian metabolicznych zachodzących w komórkach nerwowych, przez co dochodzi do upośledzenia ich funkcji. Drugi mechanizm, wiąże się z nieprawidłowym ukrwieniem, odżywieniem i spadkiem ilości dostarczanego tlenu do nerwów przez zmienione (np. zwężone) w wyniku cukrzycy naczynia krwionośne.

Neuropatia cukrzycowa bezobjawowa i objawowa

Neuropatia cukrzycowa bezobjawowa (subkliniczna) jest typem neuropatii, w której pacjent nie zgłasza i nie uskarża się na doskwierające dolegliwości, związane z uszkodzeniem nerwów obwodowych. Nieprawidłowości w badaniu neurologicznym stwierdza specjalista – neurolog. Wyniki badania neurologicznego wykazują wówczas zaburzone odczuwanie wibracji, temperatury, dotyku i osłabienie siły mięśniowej.

Neuropatia objawowa jest jawna klinicznie, co oznacza, że pacjent obserwuje u siebie i zgłasza nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego. Dolegliwości mogą być skutkiem uszkodzenia części czuciowej, ruchowej i autonomicznej układu nerwowego.  

Neuropatia cukrzycowa – objawy

O uszkodzeniu części czuciowej układu nerwowego może świadczyć objaw „skarpetek i rękawiczek”, czyli zaburzenie czucia w obszarze stóp i dłoni. W tym przypadku pacjenci zauważają, że mogą przenosić np. gorące naczynia bez użycia rękawicy kuchennej i nie odczuwają nieprzyjemnego gorąca. Takie zaburzenie może wiązać się z konsekwencjami w postaci oparzenia skóry.  W przypadku stóp, zaburzenie czucia prowadzi do niedostrzegania i lekceważenia niebolesnych zmian, których brak pielęgnacji może być przyczyną rozwinięcia się kolejnego powikłania cukrzycy, czyli stopy cukrzycowej. Uszkodzenie części czuciowej układu nerwowego może objawiać się również jako uczucie drętwienia, niezwiązany z urazem przeszywający ból różnych części ciała i przeczulice.

Uszkodzenie części ruchowej układu nerwowego wiąże się ze zmienionym naciskiem masy ciała na stopy w trakcie chodzenia, niepewnym chodem i uczuciem stąpania po niepewnym podłożu. Zmiany te skutkują nieprawidłowym ustawieniem stopy, ich deformacją, zwiększonym ryzykiem tworzenia modzeli i owrzodzeń, czyli nasilają ryzyko kolejnego powikłania – stopy cukrzycowej. Wśród innych objawów wymienia się zaniki mięśniowe i zaburzenia równowagi.

Towarzyszące cukrzycy zaburzenia połykania, biegunki, zaparcia, brak kontroli nad zwieraczami, zmienność akcji serca czy nawet omdlenia mogą świadczyć o uszkodzeniu przez proces chorobowy autonomicznej części układu nerwowego. W tym typie neuropatii pojawiają się problemy z kontrolowaniem pęcherza moczowego, zaburzenia erekcji i popędu seksualnego, nieprawidłową potliwością (świąd, modzele skóry) oraz zaburzenia smaku. Pacjent może odczuwać lęk, a nawet zgłaszać objawy depresji. Najgroźniejszym objawem jest upośledzenie odczuwania stanu zagrażającego życiu, czyli hipoglikemii (niebezpiecznego spadku stężenia glukozy we krwi).

Objawem neuropatii cukrzycowej są również mononeuropatie, czyli objawy wynikające z uszkodzenia tylko jednego nerwu. Na przykład neuropatia nerwu okoruchowego powoduje opadnięcie powieki, podwójne widzenie, ból gałki ocznej i zaburzenia w jej ruchomości.

Neuropatia cukrzycowa – badania

Diagnostyka neuropatii cukrzycowej jest wielokierunkowa. Polega ona na podstawowej kontroli cukrzycy i oceny jej leczenia (kontrola prowadzonych przez pacjenta pomiarów stężeń glukozy we krwi i poziom HbA1c) oraz wykonaniu szeregu innych badań mających na celu potwierdzenie czy też wykluczenie zmian w układzie nerwowym.

Ważnym badaniem jest badanie neurologiczne (badanie czucia dotyku, wibracji i bólu), oglądanie skóry i stóp, ale także pomiar ciśnienia tętniczego, EKG i ocena zaburzeń rytmu serca. Prowadzenie pacjenta z cukrzycą wymaga współpracy interdyscyplinarnego zespołu lekarskiego, który na bieżącą będzie oceniał postęp choroby i wynikające z niej powikłania.

Neuropatia cukrzycowa – leczenie

Najważniejsze w leczeniu neuropatii jest leczenie przyczyny – czyli cukrzycy. Podstawą jest unikanie przez pacjenta podwyższonego poziomu glukozy we krwi (hiperglikemii) za pomocą dedykowanych leków, diety i aktywności fizycznej. W zależności od występujących objawów wprowadza się leczenie prowadzące do ich zniesienia.

Bibliografia:

  1. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2021.
  2. Neuropatia cukrzycowa — patogeneza, rozpoznawanie, zapobieganie, leczenie. Szczyrba S, Kozera G, Bieniaszewski L, Nyka WM. Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 5, 339–355
Powiązane badania

Glukoza
Glukoza. Oznaczenie stężenia glukozy we krwi służy do oceny metabolizmu węglowodanów. Jest podstawowym badaniem w rozpoznawaniu i monitorowaniu  leczenia cukrzycy. Wykorzystywane w identyfikacji zaburzeń tolerancji węglowodanów ora

Glukoza w moczu
Glukoza w moczu. Oznaczenie cukru w moczu wykonywane jest  zazwyczaj w ramach ogólnego badania moczu. Wskazaniami do badania jest diagnostyka cukrzycy i nieprawidłowości funkcjonowania nerek.