Objawy krakena – jak rozpoznać zakażenie?

Pandemia COVID-19 wywołała największy od czasów grypy hiszpanki globalny kryzys zdrowotny. Za wystąpienie objawów choroby odpowiada zakażenie wirusem SARS-CoV-2. Pomimo szybkiego opracowania i dopuszczenia do użytku szczepionki ochronnej liczba zachorowań na COVID-19 wciąż pozostaje duża, a naukowcy odkrywają nowe warianty wirusa SARS-CoV-2. Jednym z nich jest XBB.1.5, czyli podwariant omikrona, który został nazwany krakenem.

Kraken – co to jest?

„Kraken” jest stosowaną potocznie nazwą do określenia podwariantu omikrona (jednego z wariantów wirusa SARS-CoV-2), oznaczonego symbolem XBB.1.5. Mimo iż od wybuchu pandemii COVID-19 wykryto wiele wariantów wirusa SARS-CoV-2, to właśnie kraken zwrócił szczególną uwagę naukowców. Zidentyfikowany na początku 2023 roku podwariant XBB.1.5 w styczniu tego samego roku odpowiadał za niemal 50% zachorowań na COVID-19 w Stanach Zjednoczonych. Wysoka zakaźność krakena i jego zdolność do omijania odporności nabytej przez osoby szczepione przeciwko COVID-19 sprawiła, że stał się on dominującym podwariantem SARS-CoV-2 u chorych na COVID-19.

Przeczytaj także: KORONAWIRUS – informacje o ofercie badań, placówek, aktualności, artykuły i porady.

Co znaczy słowo „kraken”?

Słowo „kraken”, używane do określenia podwariantu XBB.1.5 omikrona, wywodzi się z mitologii greckiej i oznacza mitycznego stwora, przypominającego wyglądem ogromną ośmiornicę. Miał on wyłaniać się z głębi oceanu i budzić lęk wśród żeglarzy.

Jakie objawy ma nowy wirus?

Objawy zakażenia podwariantem XBB.1.5 omikrona nie różnią się zasadniczo od symptomów choroby wywoływanych przez inne warianty wirusa SARS-CoV-2. Mimo większej zakaźności krakena COVID-19 wywołany przez ten patogen ma jednak zwykle łagodniejszy przebieg.

Średni czas inkubacji wirusa, czyli okres od momentu zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów choroby, wynosi średnio 5,1 dnia. Nawet u co trzeciej osoby infekcja przebiega bezobjawowo [1].

Do najczęstszych objawów krakena należą:

• gorączka,
• kaszel,
• duszność,
• ból gardła,
• bóle mięśni,
• osłabienie,
• zmniejszenie apetytu,
• nudności,
• biegunka.

W zależności od obrazu klinicznego wyróżnia się kilka postaci przebiegu COVID-19:

• bezobjawowy – u osoby z dodatnim testem w kierunku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 nie występują żadne objawy choroby;
• łagodny – typowym objawom zakażenia nie towarzyszą duszności ani zmiany w badaniach obrazowych klatki piersiowej;
• umiarkowany – występują typowe objawy infekcji oraz zmiany w badaniach radiologicznych klatki piersiowej; saturacja (nasycenie tlenem krwi, mierzone pulsoksymetrem) wynosi ≥94%;
• ciężki – saturacja wynosi <94%, pacjent ma objawy duszności (m.in. przyspieszenie częstości oddechów >30/minutę) lub zmiany zapalne w obrębie >50% tkanki płucnej;
• krytyczny – dochodzi do ostrej niewydolności oddechowej, wstrząsu septycznego lub niewydolności wielonarządowej.

Warto pamiętać, że wirus SARS-CoV-2 nie zawsze wywołuje kaszel covidowy czy gorączkę. U części osób zakażonych mogą wystąpić nietypowe objawy COVID-19, np.: zmiany skórne o charakterze pokrzywki, wysypka plamisto-grudkowa, przebarwienia palców stóp i rąk czy zapalenie spojówek.

Jak rozpoznać zakażenie wirusem SARS-CoV-2?

Aby rozpoznać COVID-19, niezbędne jest potwierdzenie infekcji wirusem SARS-CoV-2. Dostępne są dwa rodzaje testów, wykrywające aktualne zakażenie tym patogenem:

• test antygenowy z materiału z wymazu z nosogardzieli – wykrywa antygeny wirusa SARS-CoV-2, czyli cząstki białkowe tego patogenu. Test powinien zostać wykonany w ciągu pierwszych 5-7 dni od wystąpienia objawów choroby;
• badanie SARS-CoV-2 metodą real time RT-PCR – badanie wykrywające obecność materiału genetycznego wirusa w próbce materiału z wymazu z nosogardzieli. Wykazuje wysoką czułość. Zaleca się, aby w miarę możliwości wykonać je dzień po wystąpieniu objawów klinicznych zakażenia.

Do pobrania wymazu z nosogardzieli należy się odpowiednio przygotować:

1. Wymaz należy pobrać rano, po przepłukaniu ust przegotowaną wodą lub po upływie około 3 godzin od ostatniego posiłku.
2. Przed wymazem należy zrezygnować z mycia zębów i płukania jamy ustnej. Nie należy również stosować tabletek do ssania na gardło ani żuć gumy.
3. Przed pobraniem materiału do badania zaleca się zrezygnowanie z wydmuchiwania i płukania nosa.
4. W przypadku stosowania donosowych środków przeciwdrobnoustrojowych należy odczekać ze zgłoszeniem się do punktu wymazowego co najmniej 2 godziny od ich aplikacji.
5. W przypadku obecności ruchomych protez zębowych konieczne jest ich wyjęcie na czas pobierania wymazu.

Nowa szczepionka na COVID-19 – czy chroni przed krakenem?

Dostępne dotychczas szczepienia ochronne przeciwko COVID-19 okazały się nieskuteczne w zapobieganiu zakażeniu podwariantem XBB.1.5. Kraken może wywołać objawy infekcji zarówno u osób, które chorowały na COVID-19, jak również u tych, które przyjęły pełen cykl szczepień ochronnych. Skłoniło to naukowców do opracowania nowej szczepionki, zaktualizowanej dla podwariantu XBB.1.5, która od 6 grudnia 2023 roku jest dostępna w Polsce pod nazwą handlową Nuvaxovid. Szczepieniu mogą poddać się osoby dorosłe i dzieci >12 r.ż.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian