15 lutego 2023 - Przeczytasz w 5 min

Śluz przed okresem – kiedy występuje, co oznacza, jak odróżnić go od śluzu po zapłodnieniu?

Śluz z pochwy wydzielany jest na każdym etapie cyklu miesięcznego. Jego wygląd zależy od dnia cyklu, stężenia hormonów, stosowanej diety, stresu czy ciąży. Śluz może przybierać różne zabarwienie, konsystencję oraz strukturę. Wydzielina ta pełni wiele funkcji, a jej obserwacja dostarcza całe mnóstwo cennych informacji. czym charakteryzuje się śluz przed okresem i jak różni się od śluzu na innych etapach cyklu miesięcznego?

śluz przed okresem - symboliczny obraz

Śluz z pochwy – fizjologia

Śluz z pochwy (inaczej śluz szyjkowy) jest to wydzielina, która produkowana jest przez komórki szyjki macicy w wyniku zmian hormonalnych (głównie pod wpływem zmiany stężenia estrogenu
i progesteronu w cyklu menstruacyjnym). Codziennie produkowane jest od 20 do 60 mg śluzu. Produkcja ta nie odbywa się każdego dnia w jednakowej ilości. Zwiększenie objętości wydzieliny związane jest z podnieceniem seksualnym oraz z okresem okołoowulacyjnym. W każdej fazie cyklu można dostrzec znaczące różnice w wyglądzie śluzu. Główną rolą pojawiającego się śluzu jest nawilżenie pochwy, ochrona przed infekcjami oraz uszkodzeniami. Poza tym wydzielina oczyszcza pochwę. Brak śluzu lub bardzo nieznaczna jego ilość powinien być konsultowany z lekarzem. Taką sytuację określa się jako suchość pochwy, powodującą znaczny dyskomfort, utrudniającą współżycie, będącą przyczyną bolesnych otarć.

W zależności od dnia cyklu śluz przyjmuje różne zabarwienie i konsystencję. Jest to uzależnione od funkcji jaką pełni w danym momencie. Śluz inaczej wygląda przed okresem, po owulacji oraz na początku ciąży. Najlepszą porą dnia na ocenę śluzu jest poranek. Obserwacja śluzu przed okresem jest jedną z metod naturalnej antykoncepcji. Dokładne i regularne oglądanie śluzu jest elementem metody planowania rodziny, określanej jako metoda objawowo – termiczna. Na podstawie wyglądu śluzu, metoda ta pozwala określić, kiedy nastąpi owulacja i wskazuje również dni płodne i niepłodne.

Cykl menstruacyjny a produkcja śluzu

Aby mówić o zmianie wyglądu śluzu w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego należy przybliżyć, jak przebiega cykl miesięczny. Fizjologiczna menstruacja powtarza się regularnie co około 28 dni i trwa średnio 4 dni. Cykl dzieli się na 3 etapy:

  1. fazę folikularną – głównym hormonem, który wzrasta w tej fazie jest estrogen;
  2. owulację – głównymi hormonami, które wzrastają w tej fazie są LH (hormon luteinizujący)
    i FSH (hormon folikulotropowy);
  3. fazę lutealną – głównym hormonem, który wzrasta w tej fazie jest progesteron.

Śluz z pochwy – kolor i konsystencja

Zmienność zabarwienia i konsystencji śluzu związane są z działaniem hormonów. Cykl menstruacyjny dzieli się na dwie fazy: proliferacyjną i lutealną. W każdej z tych faz dominuje inny hormon: estrogen i progesteron. Podczas cyklu menstruacyjnego wpływ na barwę pojawiającego się śluzu ma progesteron. Wraz z cyklem menstruacyjnym śluz staje się coraz bardziej gęsty, a jego zabarwienie staje się coraz bardziej mleczne. Tuż przed pojawieniem się miesiączki śluz może być biały, a nawet lekko żółty. Jest gęsty i obfity.

Charakterystyka śluzu w zależności od fazy cyklu

Na przestrzeni cyklu menstruacyjnego śluz nabiera charakterystycznych cech, m.in.:

  • śluz krótko przed owulacją – jest przejrzysty i przezroczysty o wodnistej konsystencji, lekko ciągnący się, umożliwia przemieszczanie się plemników;
  • śluz podczas owulacji – jest ciągnący się, o dużej wilgotności, przyjmujący konsystencję surowego białka jaja;
  • śluz przed okresem:
    • bardzo gęsty, lepki, kleisty, galaretowany o zabarwieniu białym, nawet lekko żółtym, mętny, nieprzezroczysty – uniemożliwia zapłodnienie, pojawia się w nieznacznej ilości,
    • brązowy – świadczy o obecności starszej krwi w wydzielinie z pochwy, może zapowiadać zbliżający się okres lub sygnalizować zapłodnienie – zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej w ścianie macicy, powodujące krwawienie (tzw. krwawienie implantacyjne),
    • czerwony – zwiastuje początek okresu, związany jest ze złuszczaniem się śluzówki macicy.

Śluz w trakcie owulacji

Śluz płodny (tzw. śluz estrogenny) występuje w trakcie owulacji, około 14 dni przed okresem. Związany jest z dużą ilością estrogenu. Główną cechą tego śluz jest jego zasadowe pH. Dzięki temu ułatwia zajście w ciążę, umożliwiając plemnikom przemieszczanie się. Dodatkowo zwiększa szansę na ich przeżycie w drogach rodnych. Pełni również dodatkową funkcję rozrodczą – odżywia komórki jajowe oraz eliminuje słabsze plemniki. Ochrona zapłodnionej komórki jajowej (zygoty) realizowana jest poprzez zablokowanie ujścia szyjki macicy. Powstający tzw. czop śluzowy uniemożliwia również wypływanie wód płodowych w późniejszej fazie ciąży.Jednym z niecharakterystycznych objawów zajścia w ciążę jest pojawienie się większych ilości śluzu niż dotychczas. Dodatkowo wydzielina może być bardziej obfita i gęstsza. Nie jest to jednak wiarygodny objaw, na podstawie którego można potwierdzić ciążę. U każdej kobiety wygląd śluzu może być inny. O wiele dokładniejsze jest badanie poziomu beta-hCG we krwi lub wizyta u ginekologa, celem potwierdzenia ciąży.

Śluz przed okresem

Pojawienie się śluzu przed okresem to naturalna reakcja organizmu. Potwierdza prawidłowe funkcjonowanie narządów płciowych kobiety. Pojawiająca się wydzielina przed okresem uznana jest za zjawisko fizjologiczne i nie powinna być uznawana za objaw budzący niepokój.

Śluz przed okresem jest śluzem niepłodnym (tzw. śluz gestagenny). Pojawia się on pod wpływem zwiększonej ilości progesteronu w ostatnich 10 dniach cyklu menstruacyjnego, poprzedzającego krwawienie miesięczne. Progesteron jest głównym przedstawicielem grupy hormonów zwanych gestagenami. Śluz w tej fazie pełni głównie role antykoncepcyjne. Utrudnia plemnikom przemieszczanie się w drogach rodnych. Środowisko staje się bardziej kwasowe, a pH wydzieliny spada. Takie warunki nie sprzyjają przetrwaniu plemników. Uniemożliwienie dotarcia plemnikom do komórki jajowej spowodowane jest również zamknięciem ujścia szyjki macicy. Ta faza cyklu menstruacyjnego określana jest jako tzw. faza niepłodności poowulacyjnej bezwzględnej.

Śluz z pochwy – inne czynniki mające wpływ na wygląd śluzu

Podczas obserwacji śluzu zalecana jest ostrożność i rozwaga. Dużo dodatkowych czynników może wpływać na zabarwienie i konsystencję pojawiającego się śluzu przed okresem. Kiedy śluz zmienia swój wygląd warto wziąć pod uwagę takie czynniki jak:

  • choroby,
  • zmiany klimatu,
  • stres,
  • przyjmowanie leków (np. leki przeciwhistaminowe wysuszają śluz),
  • nowy sposób żywienia (np. w czasie odchudzania).

Nieprawidłowy śluz przed okresem

Nieprawidłowy śluz przed okresem ma nieprzyjemny zapach i często związany jest z pieczeniem
i swędzeniem miejsc intymnych. Niepokojący zapach najczęściej świadczy o infekcji w drogach rodnych. Bardzo często taki śluz przyjmuje kolor żółty i jest grudkowaty. Gęsty szaro-biały śluz,
o twarogowej konsystencji oraz rybim zapachu może wskazywać na grzybicę pochwy lub zakażenie bakteryjne. Żółte lub zielono-żółte upławy mogą wskazywać na choroby weneryczne. Zielony kolor może oznaczać infekcję intymną, najczęściej rzęsistkiem pochwowym. Wówczas upławy są bardzo obfite, pieniste o bardzo nieprzyjemnym zapachu. Wydzielina zawierająca ropę wskazuje, że doszło do zakażenia Chlamydią. Zabarwienie czerwone, różowe lub brązowe / brunatne najczęściej związane jest z uszkodzeniem naczynia krwionośnego i wypływem krwi. Nadżerki lub mięśniaki macicy często powodują wystąpienie różowego śluzu przed okresem. Każda nieprawidłowość wyglądu śluzu powinna wiązać się z wizytą u ginekologa.

 Autor: Mgr Agnieszka Nowak

Bibliografia:

  1. Cervical mucus: from biochemical structure to clinical implications. Curlin M, Bursac D. Front Biosci (Schol Ed). 2013 Jan 1;5(2):507-15.
  2. Human cervical mucus: research update. Katz DF. Am J Obstet Gynecol. 1991 Dec;165(6 Pt 2):1984-6.
  3. Composition and functioin of human cervical mucus. Wolf DP, Sokoloski JE, Litt M. Biochim Biophys Acta. 1980 Jul 15;630(4):545-58.
  4. Biochemistry of cervical mucus. Schumacher GF. Fertil Steril. 1970 Oct;21(10):697-705.
Powiązane pakiety

e-PAKIET BADAŃ HORMONALNYCH DLA KOBIET
Badania z pakietu warto wykonać: W diagnostyce zaburzeń hormonalnych powodujących: nieprawidłowości w cyklu menstruacyjnym, problemy z zajściem w ciążę, problemy dermatologiczne w postaci zmian wypryskowych lub wypadania włosów, chwiejność emocjonalną. W kontroli leczenia i monitorowaniu zaburzeń hormonalnych. Profilaktycznie, do oceny pracy układu hormonalnego. Dedykowany dla: Kobiet przed menopauzą Pamiętaj przed pobraniem:  Pobrania krwi należy dokonać między 1. a 3. dniem cyklu miesięcznego. Do punktu pobrań zgłoś się w godzinach porannych, możesz być po posiłku. Przed pobraniem krwi unikaj wysiłku i stresu. Czas oczekiwania na wyniki e-pakietu w większości laboratoriów wynosi 2 dni robocze.* Hormony – rola w organizmie: Hormony, to substancje produkowane przez gruczoły układu dokrewnego. Ich działanie jest wielokierunkowe. Wpływają m.in. na wzrost i dojrzewanie organizmu, wygląd skóry i włosów, regulują tempo metabolizmu, odgrywają ogromną rolę w procesie rozmnażania. JAKIE BADANIA NA ZABURZENIA HORMONALNE? e-PAKIET HORMONALNY DLA KOBIET uwzględnia szeroką gamę badań, umożliwiających diagnostykę zaburzeń hormonalnych: FSH, LH, Prolaktyna, TSH, Estradiol, Testosteron, DHEA-SO4, SHBG. Równowaga hormonalna kobiety ma kluczowy wpływ na tempo metabolizmu, prawidłowość cykli miesięcznych, płodność, ale także wygląd i samopoczucie. Przybieranie lub utrata na wadze - nieuzasadnione zmianą diety, problemy dermatologiczne, wahania nastroju, uczucie zimna lub nadmierna potliwość oraz problemy z poczęciem potomstwa mogą wynikać z nawet minimalnego rozchwiania hormonalnego. Badania uwzględnione w pakiecie pozwalają na przekrojowe spojrzenie na gospodarkę hormonalną kobiety. Obejmują pomiar zarówno hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową, nadnercza i jajniki oraz pomiar stężenia białka, wiążącego hormony płciowe. Hormony przysadkowe: mają za zadanie nadzorować pracę gruczołów podległych, m.in. tarczycy, nadnerczy i jajników. Należą do nich uwzględnione w pakiecie FSH (hormon folikulotropowy), LH (hormon luteinizujący), PRL (prolaktyna) i TSH (hormon tyreotropowy). FSH jest najważniejszym hormonem pierwszej fazy cyklu miesięcznego, czyli okresu od rozpoczęcia krwawienia aż do owulacji. Znajomość stężenia FSH jest istotna w ocenie rezerwy jajnikowej, diagnostyce nieprawidłowej funkcji jajników i zaburzeń miesiączkowania. Nieprawidłowe uwalnianie FSH z przysadki może być przyczyną zatrzymywania wody w organizmie, nadwagi, zaburzeń nastroju, a nawet depresji. LH jest hormonem dominującym w drugiej fazie cyklu miesięcznego, rozpoczynającej się po owulacji. Nieprawidłowe stężenia LH mogą objawiać się zaburzeniami płodności, nieregularną miesiączką, tyciem, trądzikiem i zarostem na twarzy. Charakterystyczne są dla schorzeń typu: zespół policystycznych jajników (PCOS) i niewydolność jajników. PRL reguluje funkcję gruczołów rozrodczych i odpowiada za proces laktacji. Nieprawidłowy poziom PRL może być przyczyną niepłodności, mlekotoku i napięcia psychicznego. Nieprawidłowe, wysokie stężenie PRL bywa skutkiem przeciążenia fizycznego i umysłowego oraz niepożądanym efektem zażywania leków (przeciwdepresantów, nadciśnieniowych, zobojętniających). TSH to hormon nadzorujący pracę tarczycy. Obserwowane zmiany w stężeniu TSH wyprzedzają w czasie zmianę stężenia hormonów produkowanych przez samą tarczycę, a charakter tych zmian pozwala na rozpoznanie nadczynności lub niedoczynności gruczołu, czyli stanów o bezpośrednim wpływie na regularność cykli miesięcznych, płodność, wygląd i równowagę emocjonalną kobiety. E2 (Estradiol) produkowany w jajnikach reguluje dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych, wpływa na grubość błony śluzowej macicy, ale również na układ kostno – szkieletowy. Nieprawidłowy poziom E2 może objawiać się zaburzeniami w dojrzewaniu i miesiączkowaniu, zatrzymywaniem wody w organizmie, osłabieniem struktury kości, pogorszeniem kondycji skóry i włosów, depresją i stanami lękowymi. Testosteron w organizmie kobiety wydzielany jest w niewielkim stopniu w jajnikach i korze nadnerczy. Nieprawidłowe, wysokie stężenie testosteronu może objawiać się: zaburzeniami miesiączkowania, owłosieniem w nietypowych dla kobiety miejscach, trądzikiem oraz przybieraniem na wadze. DHEA-SO4 produkowany jest w nadnerczach i jajnikach jako prekursor hormonów płciowych. Z tego powodu znajomość jego stężenia istotna jest w kontekście badania poziomu innych hormonów - FSH, LH, PRL, E2 i testosteronu. Nieprawidłowy poziom DHEA-SO4 może być przyczyną nieregularnego miesiączkowania i niepłodności, nadmiernego owłosienia, zmniejszenia gruczołów sutkowych, trądziku, świądu skóry, nadmiernej potliwości, przetłuszczania skóry i włosów. SHBG jest białkiem wiążącym hormony płciowe, głównie testosteron (98%) i w mniejszym zakresie E2. Testosteron wiązany przez SHBG staje się nieaktywny, stąd stężenie SHBG wykorzystywane jest do obliczenia ilości testosteronu aktywnego. Wynik badania pomocny jest w procesie diagnozowania zaburzeń miesiączkowania, niepłodności, trądziku i hirsutyzmu (nadmiernego owłosienia). Zestawienie wyników badań uwzględnionych w e-pakiecie pakiecie pozwala nie tylko na ocenę funkcji układu hormonalnego kobiety, ale także na wskazanie przyczyny diagnozowanych zaburzeń. Ze względu na szereg wzajemnych zależności występujących w układzie hormonalnym i wieloczynnikowy charakter podłoża chorób endokrynologicznych, uzyskane wyniki badań należy skonsultować z lekarzem.   Cennym uzupełnieniem pakietu hormonalnego dla mężczyzn jest e-PAKIET HORMONALNY UZUPEŁNIAJĄCY - Kortyzol, Insulina, Witamina D, który jest dostępny w cenie obniżonej o 25% TUTAJ.   *Czas prezentowany jest w dniach roboczych i może ulec zmianie ze względu na uwarunkowania laboratoryjne i nie stanowi zobowiązania do realizacji usługi w tym czasie. Informację o przewidywanym czasie wykonania wszystkich badań objętych pakietem, zależnie od wybranego punktu pobrań, można sprawdzić na podstronach poszczególnych badań, wybierając placówkę realizacji lub kontaktując się z infolinią.