Poziom cholesterolu a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych u młodych osób
Dowiedz się więcej
Tachykardia u dzieci - objawy oraz metody leczenia
Spis treści:
Tachykardia lub inaczej częstoskurcz to przyspieszona, przekraczająca górny zakres norm dla wieku akcja serca. Występowanie tachykardii u noworodków, niemowląt i tachykardii u dzieci starszych nie zawsze jest oznaką choroby serca, może być związane na przykład z adaptowaniem się organizmu dziecka do warunków na zewnątrz lub wewnętrzy organizmu. Z czego wynika tachykardia u dzieci w różnym wieku i czy zawsze jest powodem do niepokoju?
Jak szybko bije serce u dzieci?
U dzieci ilość uderzeń serca na minutę zależy od przedziału wiekowego w jakim dziecko się znajduje. Prawidłowa akcja serca u noworodków i niemowląt jest szybsza niż u dzieci starszych i maleje wraz z wiekiem. Częstość uderzeń serca u dzieci tak jak u osób dorosłych zależy od tego czy znajdują się one w stanie czuwania (aktywności w ciągu dnia), czy w stanie głębokiego snu, kiedy to akcja serca jest fizjologicznie wolniejsza. Poniżej uwzględniono normy częstości rytmu serca w zależności od wieku pacjenta pediatrycznego.
| Wiek | Średnia częstość uderzeń na minutę | Stan czuwania | Głęboki sen |
| 0-3 miesiąc życia | 140 | 85-205 | 80-140 |
| 3 miesiąc życia – 2 rok życia | 130 | 100-190 | 75-160 |
| 2 rok życia- 10 rok życia | 80 | 60-140 | 60-90 |
| >10 roku życia | 75 | 60-100 | 50-90 |
Tachykardia u dzieci – przyczyny
Wśród najczęściej diagnozowanych tachykardii u dzieci znajduje się:
- Tachykardia zatokowa
Tachykardia zatokowa u dzieci jest najczęstszym częstoskurczem diagnozowanym u pacjentów pediatrycznych. Częstoskurcz zatokowy zwykle nie stanowi powodu do niepokoju i wynika z odpowiedzi organizmu na różne bodźce takie jak:
- Gorączka,
- Infekcje,
- Wysiłek,
- Reakcja na niektóre leki,
- Dolegliwości bólowe,
- Lęk i silne emocje,
Przyczynami częstoskurczu zatokowego mogą być również stany chorobowe organizmu:
- Nadczynność tarczycy lub
- Niedokrwistości różnego pochodzenia
Tachykardia zatokowa może również wystąpić w przebiegu chorób układu krążenia między innymi: zapalenia mięśnia sercowego, czy niewydolności krążenia. Specyficznym rodzajem tachykardii zatokowej jest tachykardia zatokowa nieadekwatna, która występuje spontanicznie i wynika z nadmiernej pobudliwości naturalnego rozrusznika serca jakim jest węzeł zatokowo- przedsionkowy. W zależności od obrazu klinicznego i objawów leczenie może być przyczynowe lub objawowe. Jeśli u dziecka występuje przyspieszone bicie serca bez wyraźnej i jasnej przyczyny potrzebne może być zgłoszenie się z nim do lekarza, który zaleci dalszą diagnostykę.
- Tachykardia nadkomorowa i tachykardia komorowa
Częstoskurcze pochodzenia nadkomorowego i komorowego są zdecydowanie rzadszym zjawiskiem u dzieci i niemowląt. Przyczyną występowania tych tachykardii jest generowanie nieprawidłowych impulsów elektrycznych pobudzających serce do pracy.
Częstoskurcz nadkomorowy (SVT- susraventricular tachycardia) występuje z częstością 1 na 250 dzieci, ale często jest nierozpoznawany z powodu różnorodności obrazu klinicznego. U niemowląt, u których częstoskurcz nadkomorowy występuje przez dłuższy czas, mogą występować trudności z karmieniem, bladość powłok ciała, drażliwość i senność. Dzieci starsze, potrafiące się komunikować mogą zgłaszać „brzęczenie” w klatce piersiowej, silne bicie serca, ból lub pełność w klatce piersiowej, duszność, wzmożoną potliwość lub złą tolerancję wysiłku fizycznego.
Częstoskurcze komorowe należą do najczęstszych tachykardii komorowych leczonych ambulatoryjnie. Są to przedwczesne skurcze komorowe, a do czynników ryzyka ich wystąpienia należy obraz w EKG zwany zespołem wydłużonego odstępu QT. W zależności od obciążeń zdrowotnych i objawów tych tachykardii lekarz pierwszego kontaktu może zlecić dodatkową ocenę i ustalenie ewentualnego leczenia u kardiologa dziecięcego.
Tachykardia u dzieci – objawy
Objawy tachykardii u dzieci mogą różnić się od tych, które zgłaszają osoby dorosłe i różnią się w zależności od grupy wiekowej do której należy dziecko, oraz od przyczyny wystąpienia przyspieszonej akcji serca.
- Tachykardia u noworodka i tachykardia u niemowląt
Ze względu na utrudnioną komunikację z noworodkiem lub niemowlakiem, kluczowa jest obserwacja dziecka i wychwycenie niepokojących objawów przez opiekuna. U mniejszych dzieci widoczne może być rozdrażnienie, męczliwość, płaczliwość, bladość skóry oraz utrata apetytu. W niektórych przypadkach u niemowląt może dojść do niewydolności krążeniowej lub krążeniowo-oddechowej oraz wstrząsu, dlatego przy zauważeniu wymienionych objawów konieczne jest zgłoszenie się do lekarza.
- Tachykardia u dzieci starszych
Starsze dzieci mogą skarżyć się na uczucie kołatania serca, ból w klatce piersiowej, niepokój, wzmożoną męczliwość przy aktywności fizycznej oraz nadmierną potliwość.
W niektórych sytuacjach tachykardia u dzieci może doprowadzić do zasłabnięcia lub utraty przytomności. W przypadku częstoskurczy wywołanych gorączką, infekcją czy odwodnieniem u dziecka zauważalne mogą być też objawy takie jak wysuszone śluzówki, zatrzymanie oddawania moczu i szybszy oddech.
Tachykardia u dzieci – postepowanie
Kluczowym badaniem dla postawienia właściwej diagnozy i wdrożenia leczenia jest badanie EKG (elektrokardiografia). U dzieci w stabilnym stanie klinicznym przyspieszenie rytmu zatokowego może być związane z wieloma zaburzeniami zdrowotnymi i chorobami układu krążenia. Przeprowadzenie badania EKG może pomóc ustalić czy przyspieszony rytm serca wiąże się z występowaniem nieprawidłowości w układzie krążenia. Dzięki zapisowi badania, lekarz może ustalić, czy tachykardia jest pochodzenia zatokowego, nadkomorowego lub komorowego.
W przypadku wykluczenia pozasercowych przyczyn tachykardii u dzieci pomocny może być całodobowy zapis EKG metodą Holtera. Po 24-godzinnym pomiarze lekarz poszukuje niemiarowości w pracy serca i analizuje je z uwzględnieniem godzin snu i odpoczynku. Jeśli w badaniu w ciągu całej doby u dziecka utrzymuje się przyspieszony rytm serca podejrzewać można nieadekwatnie przyspieszony rytm zatokowy. W celu pogłębienia diagnostyki i ustalenia dokładnych przyczyn występowania tachykardii konieczne może być wykonanie badania echa serca, czyli badania USG oceniającego budowę i funkcjonowanie serca.
Tachykardia u dzieci – leczenie
Dobranie leczenia tachykardii zależy od przyczyn jej wystąpienia. W przypadku tachykardii wywołanych bodźcami takimi jak infekcja, stres czy wysiłek zalecany jest odpoczynek i leczenie toczącej się infekcji poprzez odpowiednie leki zalecone przez lekarza. Jeśli wykluczone zostały przyczyny pozasercowe postępowanie obejmuje pogłębienie diagnostyki i ustalenie leczenia przez kardiologa dziecięcego lub lekarza pediatrę.
Autor: Lek. med. Katarzyna Lizak
Bibliografia:
- Badanie EKG w praktyce pediatrycznej. Wskazania, wykonanie i interpretacja. Medycyna Praktyczna 2023.
- Pediatria Tom 1, Wanda Kawalec, Wydanie 2018
- Zaburzenia rytmu serca u dzieci. Eric A. Biondi, Pediatria po dyplomie 2011.
