Zimne stopy - przyczyny oraz sposoby na rozgrzanie

Zimne stopy to naturalna reakcja organizmu na niską temperaturę otoczenia. Niekiedy objaw ten może jednak zwiastować poważniejsze choroby, dlatego częste uczucie zimna w stopach powinno zostać skonsultowane z lekarzem. Jakie są przyczyny dolegliwości? Odpowiadamy.

Zimne stopy – przyczyny związane z temperaturą otoczenia

Gdy jesteśmy w zimny dzień na dworze lub przebywamy w wychłodzonym pomieszczeniu, prawdopodobnie najszybciej odczujemy zimno w stopach i dłoniach. To naturalna reakcja obronna organizmu na niską temperaturę otoczenia. W pierwszej kolejności krew pompowana jest do najważniejszych organów (mózg, płuca, serce), a dopiero potem do kończyn: ciepłota organizmu zostaje utrzymana, ale pogarsza się ukrwienie dystalnych części ciała.

Marznące stopy – kiedy należy udać się do lekarza?

Jeśli jest lato, przebywamy w ciepłym pomieszczeniu, a mimo to odczuwamy chłód w stopach, wówczas objaw ten może być sygnałem, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. W takim przypadku należy udać się do lekarza. Bezwzględnej konsultacji ze specjalistą wymaga sytuacja, kiedy zimnym stopom towarzyszą drętwienia i mrowienia, mamy problem z ich poruszaniem, obserwujemy spadek siły mięśniowej nóg itp. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarz zwykle zleca wykonanie specjalistycznych badań: EKG, USG Dopplera czy testów laboratoryjnych.

Zimne stopy a choroby układu krwionośnego

Prawidłowa cyrkulacja krwi jest kluczowa w procesie regulacji temperatury ciała. Jeśli dochodzi do dysfunkcji układu krążenia, kończyny stają się chłodne. Schorzeniami, które upośledzają krążenie krwi i powodują uczucie zimna w stopach, są głównie choroby układu krwionośnego:

• Miażdżyca
  Złogi cholesterolowe uszkadzają i zwężają naczynia tętnicze, co znacznie utrudnia przepływ krwi.
• Zakrzepica żył głębokich
  Bardzo niebezpieczne schorzenie, ponieważ zwykle rozwija się przez dłuższy okres nie dając żadnych objawów. Powstające i powiększające się z biegiem czasu zakrzepy mogą oderwać się od naczynia i wraz z krwią dostać się do płuc, tworząc zator. To bardzo groźna sytuacja, która może doprowadzić nawet do śmierci.
• Niedociśnienie
  Osoby z niskim ciśnieniem często mają lodowate stopy oraz dłonie, ponieważ serce nie jest w stanie wypompować wystarczającej ilości krwi pod odpowiednim ciśnieniem. Tym samym dostarczenie jej do końcowych części ciała jest znacznie utrudnione.
• Choroba Buergera
  Schorzenie znane również pod nazwą zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń atakuje przede wszystkim średnie i małe żyły oraz tętnice dłoni i stóp. Proces zapalny prowadzi do zaburzeń w przepływie krwi.
• Wady anatomiczne w układzie krążenia

Zaliczamy do nich między innymi zespół podkradania, koarktacja aorty itp.

Krańcowe partie ludzkiego ciała są mniej ukrwione i dotlenione, dlatego w sytuacji upośledzonego krążenia krwi bardzo szybko zaobserwujemy zimne palce u nóg oraz rąk. Objawowi temu często towarzyszy drętwienie/mrowienie w kończynach.

Zimne stopy a stres

Może wydawać się to nieprawdopodobne, ale przyczyną zimnych nóg (a w szczególności stóp) mogą być sytuacje stresowe. Nadmiar negatywnych emocji związanych z codziennymi obowiązkami czy nieprzyjemnymi sytuacjami powoduje zwiększoną produkcję, a następnie wyrzut adrenaliny. To z kolei skutkuje silnym skurczem obwodowych naczyń krwionośnych, zasoby krwi przekierowywane są do ważnych narządów kosztem kończyn. Efekt? Do stóp oraz dłoni dochodzi mniej krwi; stają się one blade i zimne.

Zimne stopy a zażywane leki

Pamiętajmy również o tym, że zimne nogi i stopy mogą pojawić się również u osób zażywających niektóre leki (np. beta-blokery, doustne środki antykoncepcyjne itp.). W sytuacji, kiedy objaw ten jest wyjątkowo dokuczliwy, kwestię stosowanych lekarstw należy omówić z lekarzem. Być może specjalista rozważy konieczność przyjmowania danego leku lub możliwość zamienienia go na inny specyfik, który nie będzie powodował uczucia zimnych stóp.

Zimne stopy – pozostałe przyczyny

Zimne stopy bywają efektem niehigienicznego trybu życia oraz szkodliwych nawyków.

Siedzący tryb życia zaburza przepływ krwi – jeśli mało się ruszamy, większość dnia spędzamy przed komputerem lub ekranem telewizora, możemy odczuwać chłód w stopach oraz dłoniach. Palenie papierosów powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych, dlatego palacze są bardziej narażeni na odczuwanie chłodu. Alkohol z kolei zwiększa utratę ciepła przez ciało, dlatego może nasilić dolegliwość. Bardzo ważne jest to, jakie nosimy ubrania – pamiętajmy, że niewłaściwie dobrana garderoba (zbyt ciasne spodnie, buty czy skarpetki) utrudnia przepływ krwi w nogach.

Lodowate stopy mogą być również objawem innych chorób, niż wcześniej wspomniane schorzenia układu krwionośnego. Należą do nich:

• cukrzyca,
• choroba Raynauda,
• niedoczynność tarczycy,
• kolagenozy (np. reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa, toczeń rumieniowaty układowy),
• choroby infekcyjne, np. wirusowe zapalenie wątroby,
• neuropatie,
• obrzęki płuc,
• anemia,
• choroby hematologiczne: białaczka, chłoniaki.

Zimne stopy – sposoby na rozgrzanie

Kiedy mamy zmarznięte stopy, warto skorzystać z rozwiązań, które rozgrzeją nie tylko zimne palce u nóg, ale i całe ciało. Pamiętajmy, że domowe sposoby pomogą jedynie doraźnie i nie zastąpią wizyty u lekarza.

• Polewanie stóp na przemian ciepłą i zimną wodą – sposób ten może wydać się mało komfortowy, ale bywa naprawdę skuteczny. Ciepła woda rozszerza naczynia krwionośne, zimna – zwęża je. W efekcie krew zaczyna szybciej krążyć.
• Masaż – masowanie stóp (np. z wykorzystaniem kremu) jest nie tylko czynnością, która relaksuje i odpręża, ale również doskonale pobudza cyrkulację krwi. Pomóc może również rolowanie stóp przy pomocy niewielkiej piłeczki czy specjalnej rolki do masażu.
• Szczotkowanie – stopy staną się cieplejsze, jeśli podczas kąpieli wyszczotkujemy je szczotką (najlepiej z naturalnego włosia) lub specjalną rękawicą.
• Ruch – jeśli mamy lodowate stopy, aktywność fizyczna będzie doskonałym sposobem na ich rozgrzanie. Wystarczy krótka seria ćwiczeń, spacer czy poruszanie choćby tylko nogami (zginanie palców, ruchy okrężne itp.).
• Rozgrzewające żele i maści – w aptece możemy zakupić specjalne produkty, przeznaczone do zimnych stóp. Ich stosowanie należy omówić z lekarzem lub farmaceutą.
• Termofor, ciepły koc, rozgrzewająca kąpiel – ogrzanie stóp bezpośrednim źródłem ciepła przyniesie ulgę zmarzniętym nogom oraz relaks całemu ciału.

Jak zapobiegać marznięciu stóp?

Aby ułatwić krążenie krwi w nogach, warto zadbać o odpowiednie obuwie. Przede wszystkim powinno być ono dobrze dopasowane do stopy: nie może być ciasne ani na długość, ani na szerokość. Przymierzając buty sprawdźmy, czy mamy możliwość swobodnego poruszania palcami. W zimie warto zaopatrzyć się w specjalne biotermiczne wkładki do butów.

Kompletując garderobę często nie przykładamy odpowiedniej wagi do doboru odpowiednich skarpet. To błąd, ponieważ źle dopasowane, ciasne, posiadające uciskające ściągacze skarpety utrudniają krążenie krwi w stopach, prowadząc do ich wychłodzenia. Warto zwrócić uwagę również na materiał – najlepiej służą nam skarpety bawełniane, które wchłaniają pot. W zimie sprawdzą się gwarantujące komfort termiczny skarpety z zawartością wełny.

Ruszajmy się – spędzanie długich godzin w jednej pozycji może doprowadzić do zaburzeń przepływu krwi. Dlatego siedząc przed komputerem w pracy, nie zakładajmy nogi na nogę i róbmy sobie krótkie przerwy na spacer czy gimnastykę. Stojąc przez  dłuższy czas, starajmy się od czasu do czasu wspinać na palce czy przenosić ciężar ciała z jednej nogi na drugą.

Aby ograniczyć ryzyko pojawienia się uczucia zimna w stopach należy zrezygnować całkowicie z palenia papierosów oraz spożywania alkoholu. Porzucenie szkodliwych nałogów wpłynie korzystnie nie tylko na poprawę krążenia, ale i  na kondycję całego organizmu.

Warto skorzystać z dobrodziejstw rozgrzewającej diety. Obejmuje ona między innymi ciepłe zupy oraz potrawy z dodatkiem warzyw strączkowych, soi, kaszy, suszonych owoców oraz orzechów. Do dań warto dodawać zioła i przyprawy.  Aby organizm łatwiej znosił niską temperaturę otoczenia, posiłki można wzbogacać o przyprawy: imbir, cynamon, czosnek, chili oraz kurkumę.  Rozgrzewająco działa również herbata z dodatkiem malin i cytryny.

Aby stopy były zdrowe i ciepłe, musimy zadbać o ich właściwą pielęgnację. Postawmy więc na fachową pielęgnację w domu lub pomoc doświadczonego podologa.

Bibliografia:

1. Grygielska Jolanta, Wszystko zaczyna się od stopy, Stowarzyszenie Reumatyków i ich Sympatyków im. Hanki Żechowskiej na zlecenie Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Reumatyków „REF”, online: http://reuma.idn.org.pl/stopy.pdf, dostęp: 02.02.2023).
2. Wasilewska Jolanta, Zimne stopy – jakie są przyczyny i sposoby na marznące stopy?, 30.03.2018, online: https://wylecz.to/uklad-krazenia/zimne-stopy/, dostęp: 02.02.2023.
3. Ludwikowska Kamila, Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych: przyczyny, objawy, leczenie, online: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/163502,przewlekle-niedokrwienie-konczyn-dolnych, dostęp: 02.02. 2023.