Borelioza, określana także jako choroba z Lyme, jest najczęściej występującą chorobą odzwierzęcą w Polsce. To wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez krętki Borrelia burgdorferi, które przenoszone są przez kleszcze. To małe pajęczaki, które najczęściej bytują w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach w okolicach zbiorników wodnych, łąkach, ale także w parkach oraz ogródkach. Niestety – ryzyko zakażenia jest wysokie na wsi, jak i w miastach.

Czy każde ukąszenie przez kleszcza kończy się boreliozą? Nie – według danych około 30% kleszczy jest nosicielami chorobotwórczych bakterii, krętków z rodzaju Borrelia. Dodatkowo czas usunięcia kleszcza z powierzchni ciała ma duże znaczenie. Im więcej czasu upływa od momentu wbicia się kleszcza w skórę ofiary, tym bardziej ryzyko zakażenia boreliozą wzrasta. Według obserwacji prawdopodobieństwo zakażeniem krętkami Borrelia wynosi:

• 0% w przypadku czasu krótszego niż 24 godziny od ukąszenia,
• 12% dla 48 godzin od ukąszenia,
• 79% dla 72 godzin od ukąszenia,
• 94% dla 96 godzin od ukąszenia.

Często jednak ciężko określić moment wkłucia się kleszcza, dlatego niezwykle ważna jest uważność i obserwacja swojego ciała oraz stanu zdrowia po usunięciu kleszcza. 

Symptomy, które mogą wskazywać na zakażenie, mogą objawiać się na różnych narządach i tkankach. Najbardziej znanym objawem jest rumień wędrujący, jednak co ważne, nie pojawia się on zawsze. Borelioza może rozwijać się w organizmie, dając zupełnie inne objawy. 

Objawy boreliozy można podzielić na 3 etapy.

Stadium wczesne ograniczone:

• rumień wędrujący, który występuje u 70% osób, które zostały zakażone przez kleszcza. Pojawia się najczęściej w ciągu 3-30 dni od zakażenia; ma średnicę ok. 5 cm, jest zaczerwieniony, charakterystycznie rozszerza się obwodowo z centralnym pojaśnieniem;
• objawy grypopodobne, jak osłabienie, bóle stawowo-mięśniowe czy podwyższenie temperatury ciała.

Stadium wczesne rozsiane (brak podjętego leczenia):

• zapalenie stawów, 
• zapalenie mięśnia sercowego,
• wczesna neuroborelioza –  objawiająca się porażeniem nerwu twarzowego oraz łagodnym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.

Stadium późne (długotrwałe niepodjęcie leczenia):

• zanikowe zapalenie skóry, 
• przewlekłe zapalenie stawów, 
• dolegliwości ze strony układu nerwowego, 
• przewlekłe zapalenie mózgu i rdzenia (najcięższa postać późnej boreliozy).

Klasyczna diagnostyka boreliozy rozpoczyna się nie wcześniej niż po 3-4 tygodniach od ukąszenia przez kleszcza (optymalnie między 6 a 8 tygodniem po ukąszeniu). Zaleca się wówczas wykonanie następujących badań polegających na oznaczeniu swoistych przeciwciał IgM i IgG:

• e-Pakiet badania na boreliozę – I etap – zawiera badania wykonywane metodą ELISA/CLIA: Borelioza IgM, Borelioza IgG

Negatywny wynik badań oznacza zakończenie procesu diagnostycznego i wyklucza zakażenie boreliozą. Wynik nierozstrzygający lub dodatni jest wyłącznym wskazaniem do badań weryfikujących:

• e-Pakiet badania na boreliozę – II etap – zawiera badania wykonywane metodą Western Blot: Borelioza IgG met. Immunoblot, Borelioza IgM met. Immunoblot

 

Istnieje możliwość wykonania badania w kierunku boreliozy już tydzień po ukąszeniu. Mowa o innowacyjnym badaniu, które umożliwia bardzo wczesne wykrycie zakażenia krętkami Borrelia:

• Test LymeDetect

Badanie skupia się na pomiarze stężenia interferonu gamma, który jest produkowany przez limfocyty T w odpowiedzi na wniknięcie bakterii do organizmu. Dodatkowo obejmuje ocenę odpowiedzi humoralnej, za którą odpowiedzialne są limfocyty B i powstające z nich komórki plazmatyczne (diagnostyka przeciwciał klasy IgM i IgG). Wczesne wykrycie zakażenia boreliozą umożliwia szybkie wprowadzenie leczenia, które wspomaga powrót do zdrowia.

Oprócz badań osoby ukąszonej realizowane są także badania kleszcza na obecność krętków Borellia lub innych chorobotwórczych drobnoustrojów. 

• Borrelia burgdorferi DNA met real time PCR, jakościowo – badanie kleszcza
• e-Pakiet wysyłkowy – borrelia burgdorferi DNA met real time PCR, jakościowo – badanie kleszcza
• e-Pakiet badanie kleszcza na boreliozę, kleszczowe zapalenie mózgu, anaplazmozę – met. Real Time PCR

Wyniki badań nie są jednoznaczne z zakażeniem boreliozą lub innymi chorobami odkleszczowymi. Pozwalają jednak na ocenę ryzyka zakażenia, w efekcie uwrażliwiając osobę ukąszoną na jakiekolwiek objawy, które mogłyby być efektem ugryzienia kleszcza. 

 

W procesie diagnostycznym najważniejsze jest, by obserwować swoje ciało i zmiany samopoczucia oraz kierować się wskazówkami i zaleceniami lekarza specjalisty.