HBs przeciwciała

Oznaczenie stężenia przeciwciał anty-HBs – specyficznych dla powierzchniowego antygenu wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) w surowicy krwi ma na celu ustalenia poziomu serokonwersji badanego. Badanie wykonywane jest u chorych na wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) w celu ustalenia stadium choroby oraz u osób  zdrowych, poddanych szczepieniu przeciw wirusowi HBV,  w celu określenia stopnia odporności na wirus. Wirus  zapalenia wątroby typu B (HBV)  jest najczęstszą przyczyną ostrego oraz przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby (WZW B) na świecie. HBV jest DNA-wirusem należącym do rodziny hepadnawirusów. HBV przenoszony jest przez płyny ustrojowe w wyniku kontaktu seksualnego lub drogą parenteralną (pozajelitową). Przeciwciała anty-HBs pojawiają się w krwiobiegu chorego zwykle po zniknięciu antygenu powierzchniowego (HBsAg) i są na ogół objawem zdrowienia i nabycia odporności na HBV. W naturalnym przebiegu infekcji HBV do serokonwersji dochodzi w 2-4 tygodni od zaniku antygenu HBs w surowicy osób, które przebyły ostre zapalenie wątroby oraz u 1-2% osób chorych na przewlekłe zapalenie. W przypadku osób zdrowych, szczepionych przeciw wirusowi HBV, minimalny poziom przeciwciał gwarantujący odporność  na zakażenie wynosi 10mIU/ml. W interpretacji wyniku należy uwzględniać czas jaki upłynął od zakończenia cyklu szczepień, według wskazówek producenta szczepionki. 

Wykrywalne przeciwciała: szczepienie; WZW B

Przeciwciała heterofilne. 

Badanie przeciwciał HBs (anty-HBs) to test diagnostyczny, który przeprowadzany jest podczas diagnostyki oraz w celu oceny przebiegu choroby u pacjentów zakażonych wirusem WZW B. Wirusowe zapalenie wątroby typu B może prowadzić zarówno do wystąpienia nagłych, ostrych objawów jak i rozwijać się w sposób dość łagodny. Przewlekłe zakażenie z czasem może skutkować rozwojem długotrwałych, poważnych konsekwencji zdrowotnych. Kiedy należy wykonać badanie przeciwciał anty-HBs, kto powinien przeprowadzić oznaczenie tych przeciwciał, jakie objawy mogą wskazywać na rozwój WZW typu B oraz w jaki sposób interpretować wyniki badania anty-HBs?

Badanie anty-HBs to serologiczny test laboratoryjny, który przeprowadzany jest w próbce krwi żylnej. Polega on na oznaczeniu stężeń specyficznych immunoglobulin, które produkowane są przez komórki układu odpornościowego w odpowiedzi na kontakt z patogenem wywołującym rozwój wirusowego zapalenia wątroby typu B, czyli wirusem WZW B. Przeciwciała te skierowane są przeciwko antygenowi powierzchniowemu wirusa, którego stężenie we krwi oznaczane jest podczas badania HBsAg (antygen HBs).

Przeciwciała anty-HBs pojawiają się we krwi osób, których organizm skutecznie zwalczył pierwotną infekcję lub też u osób, które przebyły szczepienie ochronne przeciwko WZW typu B. Z tego powodu wykrycie przeciwciał anty-HBs we krwi stanowi swoisty marker wyzdrowienia lub też skuteczności zastosowanej szczepionki. Z czasem poziom immunoglobulin anty-HBs może ulegać stopniowemu obniżeniu, jednak nie oznacza to, że doszło do utraty odporności przeciwko wirusowi WZW B.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B to choroba zakaźna, do zakażenia którą może dojść na drodze krwiopochodnej, czyli poprzez kontakt z krwią osoby będącej nosicielem wirusa. Przykładowe drogi zakażenia to m.in.:

• Kontakty seksualne z osobą chorą (bez stosowania właściwego zabezpieczenia),
• Przeprowadzanie zabiegów przebiegających z naruszeniem ciągłości skóry z wykorzystaniem niesterylnego oprzyrządowania (m.in. zabiegi kosmetyczne, piercing lub tatuaż),
• Przetoczenie zakażonej krwi.

Podczas diagnozowania zakażenia WZW B oraz badania przebiegu choroby istotne jest oznaczeniu kilku parametrów laboratoryjnych oraz ocena ich zmian w czasie. Dokładny rodzaj badania diagnostycznego, które będzie skutecznie umożliwiało postawienie trafnej diagnozy uzależniony jest m.in. od tego, jak długi czas minął od momentu potencjalnego zakażenia. Na wczesnych etapach schorzenia lekarz może zadecydować o konieczności przeprowadzenia badań takich jak m.in. badania molekularne (które mają na celu wykrycie materiału genetycznego wirusa WZW B) lub też badania w kierunku antygenów wirusa we krwi (HBsAg lub HBeAg, odpowiednio antygenów HBs i HBe).

Z czasem trwania choroby dochodzi do tzw. serokonwersji, czyli pojawienia się we krwi przeciwciał produkowanych przez układ odpornościowy gospodarza, skierowanych przeciwko danemu patogenowi. Przeprowadzenie badania anty-HBs umożliwia potwierdzenie serokonwersji, a dodatni wynik testu anty-HBs (przy jednoczesnym zaniku antygenów HBsAg) najczęściej świadczy o wyzdrowieniu pacjenta oraz nabyciu trwałej odporności.

Badanie przeciwciał anty-HBs może zostać zlecone, jeżeli u pacjenta występowały dolegliwości, które sugerują zakażenie wirusem WZW B. W wielu przypadkach pierwotna faza zakażenia WZW B przebiega w sposób bezobjawowy lub skąpoobjawowy. W przypadku objawowej postaci choroby może dojść do wystąpienia dolegliwości takich jak m.in.:

• Zwiększona męczliwość,
• Bóle brzucha,
• Nudności,
• Wymioty,
• Bóle mięśni i stawów,
• Żółtaczka.

W niektórych przypadkach choroba może przejść w postać przewlekłą – szacuje się, że rozwój przewlekłego zapalenia wątroby typu B występuje u 2% do 5% chorych. Ta postać schorzenia najczęściej nie wywołuje jakichkolwiek dolegliwości, jednak prowadzi do postępującej destrukcji tkanek wątroby, co może skutkować rozwojem marskości wątroby, nadciśnieniem wrotnym oraz znacząco zwiększa ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego.

W celu interpretacji wyników badania anty-HBs należy zestawić otrzymane rezultaty z zakresem referencyjnym, który umieszczany jest na dokumentacji wydawanej osobie badanej. Należy pamiętać, że ze względu na skomplikowane mechanizmy immunologiczne związane z zakażeniem wirusem WZW typu B, wyniki badania należy każdorazowo interpretować w odniesieniu do obrazu klinicznego, historii choroby pacjenta, a także rezultatów innych testów laboratoryjnych, wykonywanych w przebiegu diagnozowania tego schorzenia. W celu pełnej kompleksowej interpretacji wyników badania anty-HBs najlepiej skonsultować się z lekarzem.

Wynik reaktywny badania przeciwciał anty-HBs oznacza, że w badanej próbce krwi zostały wykryte przeciwciała anty-HBs. Najczęściej świadczy to o przebyciu w przeszłości zakażenia wirusem WZW typu B oraz o skutecznym zwalczeniu infekcji przez organizm. Dodatkowo, przeciwciała anty-HBs we krwi obecne są u osób zdrowych, które w przeszłości zostały zaszczepione przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. W niektórych, rzadkich przypadkach przeciwciała anty-HBs mogą być obecne we krwi osób, które nadal pozostają w fazie zakażenia utajonego przewlekłego zapalenia wątroby typu B. Wówczas, w celu weryfikacji stanu zdrowia pacjenta może być konieczne przeprowadzenie dodatkowych badań. Dokładny zakres diagnostyki oraz dalsze postępowanie lecznicze każdorazowo ustalane jest w sposób indywidualny przez lekarza prowadzącego.