Badania z kategorii „markery odczynów zapalnych i chorób reumatologicznych” wykorzystywane są do diagnozowania oraz oceny przebiegu schorzeń o charakterze reumatycznym. Jest to szeroka grupa chorób, których rozwój związany jest z występowaniem stanu zapalnego o podłożu autoimmunologicznym. Choroby te zazwyczaj dotykają tkanek łącznych tworzących stawy, choć określone schorzenia reumatologiczne mogą wywoływać objawy także z innych narządów. Najczęstsze dolegliwości związane z rozwojem zaburzeń o charakterze reumatycznym obejmują objawy takie jak m.in.:
- Przewlekły stan podgorączkowy
- Bóle stawów
- Bóle mięśni
- Obrzęk stawów, zaczerwienienie skóry w ich okolicy
- Sztywność stawów
Opisane powyżej symptomy mogą ulegać okresowym zmianom nasilenia pod wpływem zróżnicowanych czynników, jak np. narażenie na intensywny stres lub współwystępowanie innych chorób.
W przebiegu chorób reumatologicznych dochodzi do wzrostu stężeń określonych markerów stanu zapalnego we krwi pacjenta. Oznaczenie właściwych białek, w połączeniu z obrazem klinicznym oraz historią choroby umożliwia precyzyjne rozpoznanie jednostki chorobowej oraz wdrożenie właściwego postępowania medycznego.
Podstawowym, niezwykle czułym wskaźnikiem stanów zapalnych jest CRP, czyli białko C-reaktywne. Związek ten jest tzw. białkiem ostrej fazy – wzrost jego stężenia we krwi jasno świadczy o toczącym się w ciele procesie zapalnym. Do podwyższenia poziomów CRP we krwi dochodzi szybko, jednak jest to mało specyficzny chorobowo parametr diagnostyczny – nie dostarcza on dokładnych informacji na temat lokalizacji oraz charakteru stanu zapalnego.
W przebiegu chorób reumatycznych często zlecane jest oznaczenie stężeń z krwi czynnika reumatoidalnego (RF). Czynnik reumatoidalny to określenie na specyficzny rodzaj autoprzeciwciał, które skierowane są przeciwko konkretnemu fragmentowi immunoglobuliny IgG. Do wzrostu RF dochodzi m.in. w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS). Poziom RF we krwi pacjenta chorującego na RZS wykazuje korelację ze stopniem nasilenia choroby, co pozwala na obiektywną ocenę stanu zdrowia pacjenta w przebiegu tego schorzenia. Wysokie poziomy RF we krwi mogą występować także w przebiegu innych chorób reumatologicznych, jak np. zespół Sjorgena lub MCTD (mieszana choroba tkanki łącznej).
W tej kategorii badań znajdują się także testy potwierdzające we krwi pacjenta obecność przeciwciał przeciwjądrowych i przeciwcytoplazmatycznych. Jest to typ autoprzeciwciał, które skierowane są przeciwko jądrom komórkowym i innym strukturom komórek własnych tkanek. Do ich produkcji może dochodzić w przebiegu schorzeń autoimmunizacyjnych oraz reumatologicznych, jak np. toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa lub zapalenie skórno-mięśniowe. Ze względu na wysoką specjalistyczność tego rodzaju badań oraz złożoność patomechanizmów związanych z rozwojem oraz przebiegiem tych chorób przed wykonaniem tego typu badań zalecana jest konsultacja z lekarzem, dzięki której będzie możliwe dobranie optymalnego zakresu diagnostyki medycznej.
