18 tydzień ciąży - co warto wiedzieć? Ciąża tydzień po tygodniu.

Osiemnasty tydzień po zapłodnieniu traktowany jest  jako 20 tydzień ciąży liczonej przez lekarza. Różnica ta wynika z trudności z określeniem dokładnego momentu owulacji na początku ciąży i z liczeniem wieku ciąży od pierwszego dnia ostatniej miesiączki – występującej zazwyczaj dwa tygodnie przed owulacją i zapłodnieniem. Dokładny sposób liczenia czasu ciąży został opisany w poprzednim artykule.

Czas ciąży dzielony jest na trzy trymestry. Pierwszy trymestr obejmuje tygodnie od 1-13, drugi trymestr od 14-27 tygodnia ciąży oraz trzeci trymestr od 28 do 40 tygodnia ciąży lub jej wcześniejszego rozwiązania. 20 tydzień ciąży liczony przez lekarza należy do drugiego trymestru ciąży, a do daty porodu pozostaje 20 tygodni.

18 tydzień ciąży – który to miesiąc?

18 tydzień ciąży po zapłodnieniu, a 20 tydzień ciąży liczonej przez lekarza to piąty miesiąc ciąży.

W drugim trymestrze ciąży termin porodu określa się na podstawie badania USG za pomocą pomiaru CRL- czyli długości ciemieniowo- siedzeniowej płodu. W przypadku rozbieżności przekraczającej 5 dni pomiędzy szacowaną datą porodu, a wynikiem pomiaru CRL wiek ciąży jest korygowany.

Jak przebiega osiemnasty tydzień ciąży po zapłodnieniu? Rozwój płodu w osiemnastym tygodniu ciąży po zapłodnieniu. Jak wygląda dziecko?

Wielkość 20-tygodniowego płodu jest porównywalna do banana lub grejpfruta.

Waga dziecka – 18 tydzień ciąży po zapłodnieniu

20-tygodniowe dziecko, uwzględniając sposób określania wieku ciąży przez lekarza, waży około 300 gram i mierzy około 16 cm od czubka głowy do kości ogonowej lub 25cm od czubka głowy do stóp. W tym miesiącu dziecko przybiera około 1 centymetra długości co tydzień. Zmysły i odruchy dziecka w tym okresie rozwijają się bardzo szybko. Dziecko nieustannie oddycha, ssie kciuk i połyka płyn owodniowy. Mózg 20-tygodniowego płodu również ulega szybkiemu rozwojowi. Dziecko może teraz reagować na różne dźwięki, takie jak głos mamy lub różne piosenki. Cykl snu i aktywności dziecka staje się coraz wyraźniejszy, a głośne dźwięki mogą go obudzić. Czasami zdarza się, że dziecko dostaje czkawki co objawia się rytmiczną falą ruchów.

Jak wygląda dziecko – 18 tydzień ciąży po zapłodnieniu

Skóra dziecka, która jeszcze kilka tygodni temu była całkowicie przezroczysta teraz formuje warstwy, z których składa się w pełni ukształtowana skóra ludzka. Oznacza to, że w nadchodzących tygodniach skóra dziecka stanie się pigmentowana (nabierze koloru) i mniej przezroczysta.

Objawy ciąży w osiemnastym tygodniu. 18 tydzień po zapłodnieniu – jakie można zaobserwować zmiany, czy widać już ciążowy brzuch? Ciało matki w osiemnastym tygodniu ciąży od zapłodnienia.

Brzuch w 18 tygodniu ciąży po zapłodnieniu

Co ciekawe między 20 a 30 tygodniem ciąży długość pomiędzy dnem macicy, a kością łonową zwiększa się co tydzień o 1 centymetr, czyli ma taki sam rozmiar w centymetrach, jak bieżący tydzień ciąży. Tak więc od kości łonowej do szczytu brzucha ciążowy brzuch ma w tym okresie ciąży 20 cm. W 20 tygodniu ciąży macica jest mniej więcej wielkości melona i sięga wysokością pępka ciężarnej.

Jakie objawy są obecne w 20 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza? Objawy ciąży w jej 20 tygodniu

Niektóre z najczęstszych objawów 18-tygodniowej ciąży:

• Zaparcia

Rosnąca macica wywiera większy nacisk na jelita, co w połączeniu z hormonami ciążowymi, może spowolnić ruch jelitowy.

• Mocniejsze włosy i paznokcie

Hormony, które powodowały poranne mdłości we wczesnych tygodniach ciąży, mają również inne skutki. Podczas ciąży większość kobiet gubi zdecydowanie mniej włosów, dlatego teraz wyglądają na gęstsze, jednak po porodzie wypadanie włosów wraca zazwyczaj do normy.

• Opuchnięte stopy i kostki

Jest to normalny objaw, o ile obrzęk jest łagodny. Intensywny i nagły obrzęk może być objawem stanu przedrzucawkowego i powinien zostać oceniony przez lekarza.

• Zgaga i niestrawność

Działanie hormonów ciążowych i coraz większy nacisk dziecka na narządy jamy brzusznej może powodować refluks żołądkowy i niestrawności, zwłaszcza po posiłkach.

• Chrapanie

Zdarza się nawet u kobiet, które nigdy wcześniej nie chrapały. Wynika to z faktu opuchnięcia błon śluzowych pod wpływem hormonów ciążowych.

• Zwiększona ilość wydzieliny z pochwy

Powstaje pod wpływem działania hormonów ciążowych. Dopóki wydzielina jest czysta, bezwonna i nie swędzi, jest to całkowicie normalne.

Jakie badani wykonać w 18 tygodniu od zapłodnienia? Badanie USG i wizyta lekarska w 20 tygodniu ciąży liczonym przez lekarza.

Wszystkie obowiązkowe badania i pomiary wykonywane za pomocą USG powinny zostać zrobione w okresie od 11 do 14 tygodnia ciąży. Po 15 tygodniu ciąży liczonym przez lekarza, jeśli brak ku temu wskazań i płód rozwija się prawidłowo – nie ma konieczności wykonywania badań USG. Standart opieki okołporodowej zakłada jednak wykonanie USG czterokrotnie w trakcie ciąży – między 11 a 14 tygodniem, 18 a 22 tygodniem, 27 a 32 tygodniem oraz w 40 tygodniu ciąży.

Okres pomiędzy 18, a 22 tygodniem ciąży, a dokładnie pomiędzy 18 tyg +0 dni, a 22 tyg + 6 dniem liczonymi przez lekarza jest określany jako moment na drugie obowiązkowe badanie USG okresu prenatalnego. Ponieważ jest to USG przypadające mniej więcej na połowę ciąży jest to tak zwane USG połówkowe lub inaczej: USG genetyczne II trymestru, USG referencyjne, USG 18-22 tygodnia, USG anatomiczne płodu.

W badaniu USG połówkowym oceniana jest całą budowa ciała dziecka oraz dokonywane są standardowe pomiary obejmujące:

• BPD, z ang. biparietal diameter: wymiar dwuciemieniowy,
• HC z ang. head circumference — obwód główki płodu,
• TCD z ang. transcerebellar diameter – szerokość móżdżka,
• CM z ang. cisterna magna – zbiornik wielki mózgu
• NF z ang. nuchal fold —fałd karkowy, jeden z markerów wystąpienia zespołu Downa,
• AC z ang. abdominal circumference — obwód brzuszka płodu,
• FL z ang. femur length – długość kości udowej płodu,
• HL z ang. humerus length – długość kości ramiennej płodu.

Podczas badania USG połówkowego oceniania jest również anatomia płodu pod kątem ewentualnych anomalii. Ocenie podlegają:

• Głowa dziecka – budowa twarzy, wygląd profilu, budowa struktur mózgowia (ich symetryczność i prawidłowe ukształtowanie, ilość płynu mózgowo– rdzeniowego)
• Szyja dziecka – m.in pod kątem obecności wola tarczycowego
• Klatka piersiowa – z oceną budowy serca pod kątem anatomicznym i funkcjonalnym (poszukuje się m.in. wad zastawek)
• Budowa płuc– pomimo braku pełnego ich wykształcenia, wady płuc są możliwe do wyłapania już na tym etapie
• Jama brzuszna – budowa i wielkość żołądka pod kątem np. atrezji przełyku, niedrożności dwunastnicy lub dalszej części przewodu pokarmowego. Ocenie podlega również budowa nerek oraz pęcherza moczowego
• Pępowina – jej wejście do brzucha, ewentualna obecność przepuklin i jej budowa anatomiczna (ilość i rodzaj naczyń- prawidłowo dwie tętnice i jedna żyła) 
• Ocena narządów rodnych –  pod kątem zróżnicowania, lub nieprawidłowości, dodatkowo jeśli sobie tego życzą, rodzice mogą usłyszeć potwierdzenie płci dziecka
• Kończyny górne i dolne – z oceną kości, paliczków u dłoni i stóp oraz ich ruchomości
• Kręgosłup – pod kątem stosunkowo częstej wady jaką jest rozszczep kręgosłupa.

Dodatkowo podczas badania ocenia się grupę markerów wad genetycznych do których m.in należą: długość kości nosowej, grubość fałdu karkowego, szerokość miedniczek nerkowych, długość kości udowych, echogeniczność jelit, czy torbiele splotów naczyniówkowych. Markery te są pomocne w ocenie ryzyka wystąpienia wad chromosomalnych takich jak np. Zespół Downa, jednak posiadają niższą czułość i mniejszą specyficzność niż markery oceniane podczas pierwszego obowiązkowego badania USG między 11, a 13+6 tygodniem ciąży. 

Podczas wizyt ginekologicznych u pacjentek ciężarnych pomiędzy 15-20 tygodniem ciąży wykonywane są również: badanie fizykalne i ginekologiczne, pomiar ciśnienia tętniczego, oraz pomiary masy ciała. W tym czasie natomiast zalecane jest wykonanie przez ciężarną badań laboratoryjnych takich jak: morfologia krwi oraz badanie ogólne moczu.

Na tym etapie ciąży możliwe jest również wykonanie badań NIPT czyli nieinwazyjnych badań prenatalnych, które są zupełnie bezpieczne dla dziecka i przyszłej mamy. Wykonuje się je z wolnego płodowego DNA, a ich czułość ocenia się na wyższą niż innych przesiewowych badań prenatalnych. Testy NIPT mogą pomóc wykryć choroby genetyczne, takie jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy Patau. Za pomocą testów NIPT można również określić płeć płodu. Testy genetyczne takie jak Sanco lub Harmony dostępne do wykonania w Nowej Genetyce.

Jak zadbać o siebie w 18 tygodniu ciąży po zapłodnieniu? Styl życia w 20 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza.

W 20 tygodniu ciąży brzuszek powiększa się coraz bardziej, więc jest to idealny czas na przyjęcie nawyków, które sprawią, że reszta ciąży będzie bardziej komfortowa.

• Unikanie wysokich obcasów

Stopy kobiet ciężarnych częściej puchną, a nogi doświadczają nieprzyjemnych skurczów, warto więc dać stopom odpocząć i zadbać w tym czasie o wygodne obuwie.

• Jedzenie mniejszych posiłków

Dieta w 20. tygodniu ciąży powinna być zbilansowana odżywczo i kalorycznie, dodatkowo spożywanie mniejszych – i częstszych – posiłków może pomóc w uniknięciu refluksu żołądkowego, czy nadmiernego przybrania na masie będącego ryzykiem cukrzycy ciążowej.

• Zaangażowanie partnera

Jeśli to możliwe, pomocna może być obecność partnera na wizytach lekarskich i podczas badania USG. Może to również pomóc partnerowi w emocjonalnym związaniu się z dzieckiem.

Autor: Lek. med. Katarzyna Lizak

Bibliografia:

1. Położnictwo i ginekologia Tom 1-2 – Grzegorz H. Bręborowicz 2020.
2. ACOG. 2021. How your fetus grows during pregnancy.                                                               American College of Obstetricians and Gynecologists. https://www.acog.org/womens-health/faqs/how-your-fetus-grows-during-pregnancy
3. Merck Manual. 2022. Stages of Development of the Fetus.
4. MedlinePlus (ADAM). 2021. Fetal development.