20 tydzień ciąży - co warto wiedzieć? Ciąża tydzień po tygodniu.

Dwudziesty tydzień po zapłodnieniu może być traktowany jako 22 tydzień ciąży liczonej przez lekarza. Różnica ta wynika z trudności z określeniem dokładnego momentu owulacji na początku ciąży i z liczeniem wieku ciąży od pierwszego dnia ostatniej miesiączki- występującej zazwyczaj dwa tygodnie przed owulacją i zapłodnieniem. Dokładny sposób liczenia czasu ciąży został opisany w poprzednim artykule.

Czas ciąży dzielony jest na trzy trymestry. Pierwszy trymestr obejmuje tygodnie od 1-13, drugi trymestr od 14-27 tygodnia ciąży oraz trzeci trymestr od 28 do 40 tygodnia ciąży lub jej wcześniejszego rozwiązania. 22 tydzień ciąży liczony przez lekarza należy do drugiego trymestru ciąży, a do daty porodu: pozostaje jeszcze 18 tygodni ciąży.

20 tydzień ciąży – który to miesiąc?

20 tydzień ciąży po zapłodnieniu, a 22 tydzień ciąży liczonej przez lekarza to piąty miesiąc ciąży.

W drugim trymestrze ciąży termin porodu określa się na podstawie badania USG za pomocą pomiaru CRL – czyli długości ciemieniowo- siedzeniowej płodu. W przypadku rozbieżności przekraczającej 5 dni pomiędzy szacowaną datą porodu, a wynikiem pomiaru CRL wiek ciąży jest korygowany. Pomiar CRL obowiązuje do 20 tygodnia ciąży, w kolejnych tygodniach zastępuje go pomiar CHL, czyli odległość od czubka głowy do pięt.

Jak przebiega dwudziesty tydzień ciąży po zapłodnieniu? Rozwój płodu w dwudziestym tygodniu ciąży po zapłodnieniu. Jak wygląda dziecko?

Dziecko w 22 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza ma około 28,8 cm długości i może ważyć od 400 do 600 gramów, czyli wielkością przypomina owoc papai lub marchewkę.

Pozycja dziecka w macicy w 22 tygodniu ciąży jest zazwyczaj pionowa, z głową zwróconą ku górze i pozostanie taka przez następne trzy do pięciu tygodni.

Ruchy dziecka w 20 tygodniu ciąży – jak często?

 Na tym etapie dziecko staje się coraz bardziej aktywne fizycznie i a jego ruchy staną się bardziej odczuwalne. Pierwsze ruchy dziecka mogą być delikatne i przypominać bardziej trzepotanie skrzydeł, jednak w miarę upływu czasu ruchy dziecka staną się silniejsze, częstsze i wyraźnie zaznaczone.

Narządy wewnętrzne płodu na tym etapie ciąży rosną w szybkim tempie, a jego skóra wciąż jest pomarszczona i pokryta lanugo, czyli drobnymi włoskami. Na tym etapie ciąży wątroba płodu zaczyna wytwarzać różne enzymy, które rozkładają bilirubinę (produkt uboczny powstający w wyniku rozpadu czerwonych krwinek). Czerwone krwinki płodu mają krótszą żywotność niż u osób dorosłych, więc produkcja bilirubiny u płodu jest znacznie zwiększona.

W tym okresie ciąży dalej rozwija się układ sensoryczny dziecka, zaczyna ono pocierać rączkami swoją twarz, nogi i tułów. Potrafi rozróżnić światło i ciemność, słyszy głos i bicie serca matki.

Objawy ciąży w 20 tygodniu.

20 tydzień po zapłodnieniu – jakie można zaobserwować zmiany, czy widać już ciążowy brzuch? Ciało matki w dwudziestym tygodniu ciąży od zapłodnienia.

Brzuch w 20 tygodniu ciąży po zapłodnieniu

W 20 tygodniu ciąży, brzuszek przyszłej mamy zaczyna wyglądać na wyraźnie ciążowy. W 20 tygodniu ciąży długość od spojenia łonowego do dna macicy (jej szczytu) wynosi około 20-24 cm, czyli dno macicy znajduje około 2.5 centymetra ponad wysokością pępka.

Jakie objawy są obecne w 22 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza?

Objawy typowo występujące w 22 tygodniu ciąży obejmują:

• Dyskomfort w podbrzuszu

Związany jest z rozciąganiem mięśni i więzadeł okolicy macicy. Jeśli jednak ból brzucha jest nietypowy, intensywny i nie ustępuje, należy skonsultować się z lekarzem.

• Gazy i zaparcia

Występujące ze względu na wysokie stężenie progesteronu. Ponadto, wraz ze wzrostem macicy na jelita ciężarnej wywierany jest dodatkowy nacisk.

• Żylaki

Występują ze względu na działanie progesteronu wpływającego na mięśniówkę naczyń i ich rozluźnienie, oraz zmiany w układzie krążenia ciężarnej. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia żylaków, można nosić pończochy uciskowe, oraz próbować unosić kończyny górne podczas odpoczynku w ciągu dnia.

• Nudności

U większości kobiet nudności wywołane zmianami hormonalnymi normalizują się w ciągu pierwszych 12 tygodni ciąży, jednak niektóre ciężarne doświadczają nieprzyjemnych mdłości podczas kolejnych tygodni ciąży.

• Skurcze Braxtona Hicksa

To skurcze macicy przygotowujące ją do porodu i są zjawiskiem fizjologicznym. Skurcze Braxtona Hicksa mają charakter nieregularny, są zazwyczaj słabo natężone lub zaczynają się od bardziej intensywnych i z czasem słabną. Jeśli występują silne, regularne skurcze o narastającej intensywności, należy skonsultować się z lekarzem

• Wzrost libido

Zwiększony popęd seksualny to kolejny częsty objaw w drugim trymestrze ciąży. Ze względu na zwiększony przepływ krwi, również w narządach płciowych, stają się one bardziej wrażliwe, co może skutkować bardziej intensywnymi orgazmami i zwiększonym nawilżeniem podczas stosunku. Seks w ciąży jest zazwyczaj bezpieczny, chyba że lekarz prowadzący ciążę zaznaczy inaczej.

• Hemoroidy

To żylaki odbytu, występują ze względu na zwiększony nacisk na żyły miednicy i zwiększone ciśnienie wewnątrznaczyniowe w żyłach okolicy odbytu.

Jakie badania wykonać w 20 tygodniu od zapłodnienia? Badanie USG i wizyta lekarska w 20 tygodniu ciąży liczonym przez lekarza.

Okres pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży, a dokładnie pomiędzy 18 tyg +0 dni, a 22 tyg + 6 dniem liczonymi przez lekarza jest określany jako moment na drugie obowiązkowe badanie USG okresu prenatalnego. Ponieważ jest to USG przypadające mniej więcej na połowę ciąży jest to tak zwane USG połówkowe lub inaczej: USG genetyczne II trymestru, USG referencyjne, USG 18.-22. tygodnia, USG anatomiczne płodu

W badaniu USG połówkowym oceniana jest całą budowa ciała dziecka oraz dokonywane są standardowe pomiary obejmujące:

• BPD, z ang. biparietal diameter: wymiar dwuciemieniowy,
• HC z ang. head circumference — obwód główki płodu,
• TCD z ang. transcerebellar diameter – szerokość móżdżka,
• CM z ang. cisterna magna – zbiornik wielki mózgu,
• NF z ang. nuchal fold —fałd karkowy, jeden z markerów wystąpienia zespołu Downa,
• AC z ang. abdominal circumference — obwód brzuszka płodu,
• FL z ang. femur length – długość kości udowej płodu,
• HL z ang. humerus length – długość kości ramiennej płodu.

Podczas badania USG połówkowego oceniania jest również anatomia płodu pod kątem ewentualnych anomalii. Ocenie podlegają:

• Głowa dziecka – budowa twarzy, wygląd profilu, budowa struktur mózgowia (ich symetryczność i prawidłowe ukształtowanie, ilość płynu mózgowo– rdzeniowego)
• Szyja dziecka – m.in pod kątem obecności wola tarczycowego
• Klatka piersiowa – z oceną budowy serca pod kątem anatomicznym i funkcjonalnym (poszukuje się m.in. wad zastawek)
• Budowa płuc– pomimo braku pełnego ich wykształcenia, wady płuc są możliwe do wyłapania już na tym etapie
• Jama brzuszna – budowa i wielkość żołądka pod kątem np. atrezji przełyku, niedrożności dwunastnicy lub dalszej części przewodu pokarmowego. Ocenie podlega również budowa nerek oraz pęcherza moczowego
• Pępowina – jej wejście do brzucha, ewentualna obecność przepuklin i jej budowa anatomiczna (ilość i rodzaj naczyń- prawidłowo dwie tętnice i jedna żyła) 
• Ocena narządów rodnych –  pod kątem zróżnicowania, lub nieprawidłowości, dodatkowo jeśli sobie tego życzą, rodzice mogą usłyszeć potwierdzenie płci dziecka
• Kończyny górne i dolne – z oceną kości, paliczków u dłoni i stóp oraz ich ruchomości
• Kręgosłup – pod kątem stosunkowo częstej wady jaką jest rozszczep kręgosłupa.

Dodatkowo podczas badania ocenia się grupę markerów wad genetycznych do których m.in należą: długość kości nosowej, grubość fałdu karkowego, szerokość miedniczek nerkowych, długość kości udowych, echogeniczność jelit, czy torbiele splotów naczyniówkowych. Markery te są pomocne w ocenie ryzyka wystąpienia wad chromosomalnych takich jak np. Zespół Downa, jednak posiadają niższą czułość i mniejszą specyficzność niż markery oceniane podczas pierwszego obowiązkowego badania USG między 11, a 13+6 tygodniem ciąży. 

Podczas wizyt ginekologicznych u ciężarnej pomiędzy 21-26 tygodniem ciąży zalecane są badania takie jak:

• pomiar ciśnienia tętniczego,
• pomiar masy ciała,
• poziom glukozy po obciążeniu doustnym (pomiędzy 24-28 tyg. ciąży),
• morfologia krwi,
• badanie ogólne moczu,
• przeciwciała anty-D u kobiet Rh (-) ujemnych,
• przeciwciała przeciwko Toksoplazmozie.

Na tym etapie ciąży możliwe jest również wykonanie badań NIPT czyli nieinwazyjnych badań prenatalnych, które są zupełnie bezpieczne dla dziecka i przyszłej mamy. Wykonuje się je z wolnego płodowego DNA, a ich czułość ocenia się na wyższą niż innych przesiewowych badań prenatalnych. Testy NIPT mogą pomóc wykryć choroby genetyczne, takie jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy Patau. Za pomocą testów NIPT można również określić płeć płodu. Testy genetyczne takie jak Sanco lub Harmony dostępne do wykonania w Nowej Genetyce.

Jak zadbać o siebie w 20 tygodniu ciąży po zapłodnieniu? Styl życia w 22 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza.

Produkty spożywcze, takie jak owoce, warzywa, niskotłuszczowy nabiał, fasola, pełnoziarniste pieczywo, ryby i chude mięso powinny znaleźć się w codziennym menu kobiety ciężarnej celem zapewnienia jej i dziecku najlepszego wsparcia. Należy pamiętać również o wypijaniu dużej ilości płynów (8-10 szklanek wody dziennie) i ograniczyć spożycie kofeiny do mniej niż 200 mg na dzień. Należy pamiętać iż wszystko, co spożywa ciężarną, przechodzi przez łożysko do rozwijającego się dziecka. W związku z tym całkowicie zabronione jest spożywanie jakichkolwiek ilości alkoholu oraz innych substancji odurzających (w tym nikotyny). Toksyczne substancje mogą niekorzystnie wpłynąć na rozwój mózgu dziecka, a alkohol może także może powodować FAS – płodowy zespół alkoholowy, powodujący na późniejszych etapach problemy psychiczne, rozwojowe i behawioralne.

Autor: Lek. med. Katarzyna Lizak

Bibliografia:

1. Położnictwo i ginekologia Tom 1-2 – Grzegorz H. Bręborowicz 2020.
2. ACOG. 2021. How your fetus grows during pregnancy.                                                               American College of Obstetricians and Gynecologists. https://www.acog.org/womens-health/faqs/how-your-fetus-grows-during-pregnancy
3. Merck Manual. 2022. Stages of Development of the Fetus.
4. MedlinePlus (ADAM). 2021. Fetal development.