Ból jelit - z jakich powodów mogą boleć jelita?

Jelita stanowią część przewodu pokarmowego, która odpowiedzialna jest za wchłanianie strawionego pokarmu i wydalanie jego niestrawionych resztek. Ze względu na to, że anatomicznie jelita są najdłuższą częścią przewodu pokarmowego (niemalże 8m), wypełniają znaczną część jamy brzusznej, a ich ból może lokalizować się w różnych miejscach. Z jakich powodów bolą jelita i jak sobie radzić z bólem jelit?

Jakie są objawy bólu jelit?

Ból w jelitach w zależności od przyczyny może mieć różny charakter i natężenie. Pacjenci opisują go jako kolkowy, gniotący, kurczowy, ciągły, nawracający, łagodny, silny, narastający i trudny do zniesienia. Nagłemu bólowi jelit często towarzyszą inne objawy związane z dysfunkcją układu pokarmowego, a wśród nich nudności, wymioty, biegunki lub zaparcia, ale także nasilona potliwość i przyspieszona akcja serca. Przewlekającemu się w czasie bólowi jelit towarzyszyć może utrata masy ciała. W niektórych przypadkach ból wiąże się z koniecznością pilnego zabiegu operacyjnego (niedrożność jelit), w innych ból wywołany jest błahą przyczyną, np. spożyciem nieświeżego pokarmu (zatruciem).

Gdzie bolą jelita?

Ból związany z jelitami może lokalizować się praktycznie w każdym miejscu jamy brzusznej. Tylko na podstawie dolegliwości bólowych nie jest możliwe określenie przyczyny dolegliwości. Diagnoza wymaga przeprowadzenia szeregu badań, zarówno obrazowych jak i laboratoryjnych.

• Ból w prawym górnym kwadrancie może wiązać się z rozpoznaniem nieswoistego zapalenia jelit, niedrożnością jelita lub zapaleniem wyrostka robaczkowego zlokalizowanego nietypowo.
• Ból w lewym górnym kwadrancie może wskazywać na nieswoiste zapalenie jelit lub niedrożność jelita w obrębie okrężnicy.
• Ból w prawym dolnym kwadrancie to objaw zapalenia wyrostka robaczkowego, niedrożności jelit, przepukliny i nieswoistego zapalenia jelit.
• Ból w lewym dolnym kwadrancie charakteryzuje zapalenie uchyłków jelita, nieswoiste zapalenie jelit, przepuklinę.
• Ból w nadbrzuszu wskazuje na nieżyt żołądkowo – jelitowy (zapalenie śluzówki żołądka i jelit), nowotwór jelita grubego, nieswoiste zapalenie jelit, niedokrwienie jelita.
• Ból w podbrzuszu występuje w przebiegu w zespole jelita nadwrażliwego, zapaleniu uchyłków jelita, zapaleniu wyrostka robaczkowego, niedrożności i nieswoistym zapaleniu jelit.
• Ból rozlany stwierdza się w zapaleniu żołądka i jelit, niedrożności i zespole jelita drażliwego.
• Ból w okolicy pępka to oznaka zapalenia wyrostka, niedokrwienia jelit, niedrożności, przepukliny i nieżytu żołądkowo – jelitowego.

Ból jelit po jedzeniu

Ból po jedzeniu jest często zgłaszaną przypadłością w gabinecie lekarskim. Jego przyczyną może być zespół jelita drażliwego, czyli przewlekła dolegliwość, której objawy pojawiają się po posiłku, a ustępują tuż po wypróżnieniu. Wśród innych przyczyn bólu jelit po jedzeniu wymienia się reakcje alergiczne, stres i podłoże psychiczne bólu (np. nerwica) oraz niestrawność, pojawiającą się po zjedzeniu zbyt obciążającego przewód pokarmowy posiłku (tłuste, obfite danie).

Ból jelit w ciąży

Częstą dolegliwością ciężarnych jest tzw. kolka ciążowa. Objawia się ona napadowym, silnym bólem brzucha, wynikającym ze skurczu mięśniówki gładkiej jelit. Przyczyną kolki ciążowej są procesy fizjologiczne zachodzące w trakcie ciąży. Powiększająca się macica uciska na struktury przewodu pokarmowego, powodując ich podrażnienie. Ból lokalizuje się najczęściej po lewej stronie jamy brzusznej, może obejmować również podbrzusze. Mogą mu towarzyszyć nudności i wymioty, biegunka, ale także zaparcia. W zapobieganiu kolki jelitowej ważne są działania profilaktyczne polegające na stosowaniu lekkostrawnej diety (eliminacja tłustych lub/i wzdymających potraw, napojów gazowanych, czekolady) i unikaniu spędzania długiego czasu wyłącznie w pozycji siedzącej. W niektórych uciążliwych przypadkach kolki ciążowej stosuje się farmakoterapię (leki rozkurczowe).

Jak wygląda leczenie bólu jelit?

Ból jelit jest jedynie objawem choroby stąd, aby go wyeliminować konieczne jest określenie i eliminacja przyczyny bólu. Do ustąpienia bólu jelit prowadzi całkowite wyleczenie lub przewlekłe leczenie choroby podstawowej, która go wywołała. W przypadku zapalenia wyrostka robaczkowego lub niedrożności jelit najczęściej konieczne jest wykonanie zabiegu operacyjnego. W zespole jelita drażliwego kluczowe znaczenie ma prawidłowa dieta i farmakoterapia, podobnie jak w nieswoistych zapaleniach jelit. Dużą rolę w diagnostyce i leczeniu bólu jelit odgrywa lekarz specjalista – gastroenterolog.

Zobacz nasz webinar – Twoje zdrowie zaczyna się w jelitach.