Choroba Leśniowskiego-Crohna (ICD-10: K50), czyli nieswoiste zapalenie jelit. Jak ją rozpoznać?

Artykuły
Redakcja Diagnostyki
Udostępnij
Spis treści:

Choroba Leśniowskiego-Crohna (ICD-10: K50) to przewlekła choroba zapalna jelit. Okresy remisji przeplatają się ze stanami zaostrzenia dolegliwości. Aby wykryć predyspozycję do choroby lub potwierdzić rozpoznanie  możesz wykonać badanie genetyczne genu NOD2/CARD15, którego mutacja wskazuje ryzyko występowania choroby Leśniowskiego-Crohna aż 40-krotnie. Zobacz, jak zdiagnozować schorzenie i jak przebiega leczenie oraz zapobieganie objawom.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – co to jest?

Choroba Leśniowskiego-Crohna (ICD-10: K50) zalicza się do nieswoistych chorób zapalnych jelit. Zmiany zapalne obejmują całą ścianę jelita i mogą pojawić się w każdym odcinku przewodu pokarmowego (począwszy od jamy ustnej), jednak najczęściej spotykane są na krańcu jelita krętego i w jelicie grubym. Jest to schorzenie o charakterze przewlekłym, a okresy remisji przeplatają się z okresami zaostrzenia objawów. Leczenie polega na łagodzeniu przebiegu zaostrzeń i zapobieganiu ich nawrotom.

Najwięcej zachorowań występuje w grupie wiekowej 16-40 lat. Choroba pojawia się u osób predysponowanych genetycznie. Prawdopodobieństwo jej rozwoju jest większe u osób, których rodzeństwo lub rodzice borykają się z chorobą zapalną jelit.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – diagnostyka

W celach diagnostycznych wykonuje się następujące badania laboratoryjne:

Jeśli w najbliższej rodzinie znajduje się osoba zmagająca się z tą chorobą, warto wykonać badanie genu NOD2/CARD15, którego mutacja jest powiązana ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na chorobę Leśniowskiego-Crohna. Liczba mutacji może wpływać na przebieg schorzenia.

Rozpoznanie choroby u osoby, u której nie występują jeszcze objawy kliniczne, pozwala na wczesne wdrożenie leczenia i zmniejszenie ryzyka rozwoju procesów kancerogennych (nowotworowych) związanych z intensywnym naciekiem zapalnym w jelitach.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny

Do wystąpienia choroby przyczyniają się następujące składowe:

  • środowiskowe − flora bakteryjna jelit, stres, nałogowe palenie papierosów, dieta bogata w cukry proste i czerwone mięso:
  • genetyczne ­− mutacja genu NOD2/CARD15 zwiększająca nawet 40-krotnie ryzyko zachorowania;
  • immunologiczne − skłonność do nasilonego, patologicznego pobudzenia komórek układu odpornościowego.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – objawy

Intensywność dolegliwości i czas ich trwania mogą być odmienne u każdego chorego. Najczęściej odnotowuje się takie objawy jak:

  • bóle brzucha,
  • biegunka (u niektórych pacjentów z domieszką krwi),
  • spadek masy ciała,
  • gorączka.

Chorobie towarzyszą objawy pozajelitowe, takie jak:

  • objawy skórne, np. rumień guzowaty,
  • objawy stawowe, np. zapalenie stawów obwodowych,
  • stany zapalne narządu wzroku,
  • zaburzenia funkcjonowania wątroby i dróg żółciowych, np. zapalenie dróg żółciowych.

W przebiegu choroby często występują przetoki okołoodbytnicze, pojedyncze lub mnogie, czasami rozgałęzione. Kanał przetoki może być miejscowo zwężony przez co dochodzi do zastoju treści ropnej, rozwoju stanów zapalnych oraz ropni. Powikłaniem powyższego stanu mogą być zakażenia ogólnoustrojowe, np. sepsa.

Choroba może skutkować rozwojem niedokrwistości w wyniku upośledzenia wchłaniania żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12. Rozwojowi anemii sprzyjają krwawienia z przewodu pokarmowego (jawne lub utajone). Zaburzenia wchłaniania prowadzą również do niedoborów witaminy D3, czego konsekwencją jest obniżenie gęstości mineralnej kości i zmiany osteoporotyczne.

Chorobę Leśniowskiego-Crohna należy różnicować z wrzodziejącym zapalaniem jelita grubego (UC – ang. Ulcerative Colitis), gdyż ta jednostka również należy do chorób zapalnych jelit, inaczej IBD (ang. Inflammatory Bowel Disease). UC, w przeciwieństwie do choroby Leśniowskiego-Crohna, dotyka wyłącznie okrężnicy bądź odbytnicy i obejmuje wewnętrzną część błony śluzowej, omijając głębokie warstwy ścian jelita. Oprócz stanu zapalnego w przebiegu UC mogą pojawić się wrzody błony śluzowej z tendencją do krwawień.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – leczenie

Zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego prowadzą do niedożywienia i osłabienia pracy układu immunologicznego, co potęguje procesy zapalne zachodzące w jelitach. Dlatego istotne jest wprowadzenie odpowiedniej diety, jako elementu terapii. W okresie zaostrzenia choroby zapotrzebowanie na białko rośnie i wynosi 1,2-1,5 g/kg masy ciała na dobę. Przy nasilonym stanie zapalnym jelit, charakteryzującym się biegunką, wymiotami, a w konsekwencji niechęcią do spożywania pokarmów, konieczne może być wdrożenie żywienia dojelitowego lub pozajelitowego. Żywienie doustne należy wprowadzić tak szybko, jak to jest możliwe. Dieta winna być wówczas niskobłonnikowa (ubogoresztkowa), ponieważ duże ilości włókna pokarmowego wzmagają pracę jelit, co jest niekorzystne w przypadku trwającego stanu zapalnego.

Chorzy często borykają się z nietolerancją cukru mlecznego, czyli laktozy, co jest skutkiem niedoboru enzymu rozkładającego wspomniany cukier (laktazy). Dieta powinna w takim przypadku opierać się o produkty bezlaktozowe lub o obniżonej ilości laktozy, jeśli chory toleruje niewielkie jej dawki dostarczane z pożywieniem. W okresie remisji można próbować wprowadzać do jadłospisu niewielkie ilości produktów zawierających cukier mleczny.

U osób zmagających się z chorobą Leśniowskiego-Crohna diagnozowana jest często celiakia, czyli choroba trzewna, co wymaga stosowania diety bezglutenowej. Dieta taka polega na wyłączeniu z jadłospisu zbóż (pszenica, jęczmień, żyto, owies) i produktów powstałych na ich bazie. U niektórych osób w stadium zaostrzenia dochodzi do przejściowej nietolerancji glutenu, wskutek częściowego lub całkowitego zaniku kosmków jelitowych.

Jakie są metody leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna?

  • terapia farmakologiczna – leki przeciwzapalne, immunomodulujące oraz immunosupresyjne, w tym przeciwciała monoklonalne,
  • leczenie chirurgiczne,
  • miejscowe podanie allogenicznych komórek macierzystych do kanału przetoki.

Choroba Leśniowskiego-Crohna − zbadaj się, jeżeli odczuwasz objawy!

Jeśli odczuwasz niepokojące objawy ze strony przewodu pokarmowego, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu i wykonaj badania laboratoryjne. Masz pytania lub wątpliwości? Skorzystaj z konsultacji online oferowanych przez DIAGNOSTYKĘ.

Bibliografia:

Ferrytyna – rola w organizmie. Badania, normy, wskazania diagnostyczne
Przewlekły nieżyt nosa – czy to alergia? Przyczyny i diagnostyka