Co pyli w maju? Co może Cię uczulać w maju?

Dla osób uczulonych na pyłki roślin wiosna nie budzi pozytywnych skojarzeń, ale oznacza okres nasilonych alergii. Okres pylenia zaczyna się już wczesną wiosną i trwa aż do końca lata – w kolejnych miesiącach stężenie jednych pyłków wzrasta, a innych spada. jak poradzić sobie z alergią na pyłki? Co pyli w maju?

Przyczyny alergii

Alergia to nadmierna reakcja organizmu, konkretnie układu odpornościowego na kontakt z alergenem, powodująca wystąpienie doskwierających objawów. Reakcja alergiczna jest odpowiedzią na kontakt z alergenem, przeciwko któremu wytwarzane są specyficzne przeciwciała w klasie IgE. Alergenami najczęściej są specyficzne białka obecne w pokarmach oraz cząsteczkach znajdujących się w powietrzu – jedne mają większe znaczenie kliniczne, inne mniejsze.

Przyczyny alergii są złożone, jednak w dużym stopniu skłonność do występowania reakcji alergicznych jest dziedziczna. Do rozwoju alergii przyczyniają się:

• czynniki genetyczne,
• zanieczyszczenie środowiska,
• styl życia: nadmierna higiena otoczenia i słabo rozwinięta odporność.

Alergia na pyłki – na czym polega i jakie są jej objawy?

Alergia na pyłki roślin to najczęściej występująca alergia typu oddechowego. Pylenie roślin ma miejsce w okresie ich kwitnienia – zaczyna się już od lutego i trwa aż do września, ponieważ różne gatunki kwitną w różnym czasie.

Gatunkami uczulającymi są rośliny wiatropylne – ich pyłek przenoszony jest przez wiatr, dlatego w szczycie kwitnienia jego stężenie w powietrzu jest duże i trudno go uniknąć, zwłaszcza w wietrzne dni.

Objawy alergii na pyłki, jakie można zaobserwować to:

• wodnista wydzielina z nosa, napadowe kichanie, zatkany nos,
• łzawienie oczu, pieczenie i zaczerwienienie spojówek,
• swędzenie w okolicach nosa i oczu,
• drapanie w gardle, kaszel, duszności,
• objawy skórne: świąd, zaczerwienienie skóry, wysypka.

Jeśli objawy te pojawiają się wraz z okresem pylenia roślin i nie towarzyszą im objawy infekcji, jak np. podwyższona temperatura, prawdopodobnie są to objawy alergii oddechowej. Warto też zaobserwować okoliczności, w których objawy się pojawiają – częste w przypadku alergii na pyłki jest nasilenie objawów poza domem, w okolicy łąk i parków, gdzie rosną uczulające rośliny.

W określeniu, która konkretnie roślina może powodować objawy alergiczne, pomocny będzie kalendarz pylenia oraz badania diagnostyczne.

Kalendarz pylenia roślin – co to jest?

Alergie oddechowe są coraz bardziej powszechne, dlatego aby ułatwić alergikom życie, opracowywane są coroczne kalendarze pylenia roślin. Są one tworzone na podstawie stałych pomiarów stężenia pyłków poszczególnych roślin w powietrzu w różnych regionach kraju.

Dzięki takim kalendarzom można określić rozłożenie w czasie działania poszczególnych alergenów – wiadomo więc przykładowo co najbardziej pyli w maju, co w marcu, a co w sierpniu i w zależności od tej wiedzy można przygotować się na okres wzmożonych dolegliwości.

Ważne dla alergików jest to, że okres pylenia w Polsce zaczyna się w różnych regionach w nieco innym czasie ze względu na inny rozkład temperatur. Warto to uwzględnić przy sprawdzaniu aktualnej prognozy pylenia, ponieważ szczyt stężenia pyłków w powietrzu w różnych częściach kraju może różnić się nawet o 10-14 dni.

W serwisach internetowych dla alergików można znaleźć kalendarze pylenia z podziałem na regiony klimatyczne.

Co może Cię uczulać w maju?

Jeśli jesteś alergikiem, warto wiedzieć, co kwitnie w maju i uczula, żeby móc odpowiednio wcześnie przygotować się na wystąpienie objawów alergii.

• Drzewa

Brzoza, której pyłek wywołuje silne alergie, kończy już okres pylenia. Jest to duża ulga dla osób uczulonych na pyłek brzozy, ponieważ w jego przypadku często występują reakcje krzyżowe z niektórymi produktami spożywczymi.

Powoli kończą pylić też drzewa o mniejszym znaczeniu alergicznym: wierzba, jesion, buk i topola.

Drzewem pylącym w maju jest dąb. Alergia na pyłek dębu może ujawniać się szczególnie w okolicach lasów dębowych i pobliżu aktualnie kwitnących drzew na terenach miejskich.

Najbardziej zauważalnym objawem pylenia drzew w maju jest obecność żółtego pyłku sosny, osadzającego się na chodnikach, samochodach i meblach ogrodowych. Pyłek sosny bardzo rzadko uczula, ale ze względu na wysokie stężenie w powietrzu może wywoływać podrażnienia dróg oddechowych i nasilenie objawów innych alergii w maju.

• Rośliny zielne

Z roślin zielnych w maju pylą szczaw, pokrzywa i babka.

Pyłek babki może wywoływać reakcje alergiczne, ale jedynie lokalnie, w pobliżu miejsc ze znaczną ilością tej rośliny. Alergia na pyłek babki zwykle towarzyszy innym alergiom. Stężenia osiągane przez pyłek babki w Polsce wykazują systematyczny spadek.

Pyłki szczawiu i pokrzywy mogą osiągać wysokie lokalne stężenia w okolicach nieużytków i na terenach podmiejskich, ale rzadko uczulają.

• Trawy

Pyłek traw stanowi najczęstszą przyczynę alergicznego nieżytu nosa w Polsce. Gatunki z rodziny traw są ze sobą tak blisko spokrewnione i zwykle rosną w skupiskach różnogatunkowych, dlatego trudno jest rozróżniać alergie na pyłki konkretnych gatunków. W kalendarzach pylenia również nie jest stosowane rozróżnienie gatunków traw, ale warto wiedzieć, że największe znaczenie kliniczne mają pyłki tymotki łąkowej, kostrzewy łąkowej, kupkówki pospolitej i wiechliny łąkowej.

Okres pylenia traw rozpoczyna się z początkiem maja, ale największe nasilenie ma miejsce w drugiej połowie maja i trwa aż do końca lipca.

• Zboża

Zboża należą do rodziny traw, ale w przeciwieństwie do dzikich gatunków, rosną w uprawach jednogatunkowych. Największe znaczenie dla alergików ma pyłek żyta, obecny nawet w miastach – przemiesza się bowiem z wiatrem z oddalonych upraw. Pylenie żyta trwa krótko, zwykle 7-15 dni.

• Grzyby

Alergia w maju może wynikać nie tylko z pylenia roślin, ale i z rozsiewania się zarodników mikroskopijnych grzybów pleśniowych z rodzaju Alternaria i Cladosporium. Ponieważ przemieszczają się one w powietrzu razem z pyłkami, są uwzględniane w kalendarzach pylenia razem z alergenami pochodzenia roślinnego.

Grzyby te szczególnie obecne są w środowisku w okresie od maja do października. Rozwijają się w wilgotnej glebie i obumierających liściach, w doniczkach z roślinami oraz na owocach i warzywach przechowywanych w domu. 

Alergia w maju – diagnostyka

W celu określenia, który konkretnie pyłek wywołuje objawy alergii, warto wykonać testy alergiczne – skórne oraz badania z krwi.

W gabinecie alergologa złotym standardem w diagnostyce alergii są testy skórne. Badanie polega na nałożeniu na skórę krążków nasyconych określonymi alergenami, a następnie nakłucie skóry w celu wprowadzenia alergenu. Powstanie bąbla w miejscu nakłucia świadczy o tym, że zaszła reakcja odpornościowa – dokładnej interpretacji badania dokonuje lekarz.

Testy alergiczne z krwi można wykonać w laboratorium nawet bez skierowania od lekarza. Badanie polega na oznaczeniu ilości przeciwciał IgE specyficznych dla danego alergenu. Najlepszym wyborem na początku diagnozy będzie panel alergii oddechowych, zawierający oznaczenia przeciwciał przeciwko nawet kilkudziesięciu alergenom w jednym badaniu.

Sprawdź: e-Pakiet badań w kierunku alergii oddechowej

Jak uniknąć objawów alergii w maju?

Jeśli badania wykazują alergię na konkretny alergen, można ją leczyć za pomocą odczulania pod kontrolą alergologa. Jest to jednak proces długotrwały.

Jak więc radzić sobie w okresie pylenia roślin? Kiedy kalendarz pylenia wskazuje, że nadchodzi wzmożone pylenie alergenu, który wywołuje u ciebie alergię:

• warto zaopatrzyć się w leki łagodzące objawy alergii,
• unikaj wycieczek w miejsca, gdzie może wystąpić większe stężenie uczulających pyłków (tereny wiejskie, łąki, lasy), wybieraj wycieczki nad wodę lub w góry,
• ogranicz spacery w okresie najsilniejszego pylenia, szczególnie w suche i wietrzne dni, najlepiej wyjść na spacer po deszczu,
• po spacerze weź prysznic, aby pozbyć się pyłków osadzonych na skórze, a jeśli nie ma takiej możliwości – zmień ubranie,
• unikaj porannych treningów na świeżym powietrzu – o tej porze dnia stężenie pyłków w powietrzu jest największe,
• unikaj koszenia trawnika i kontaktu z sianem w przypadku alergii na trawy,
• używaj okularów w celu ochrony oczu przed pyłkami,
• regularnie nawilżaj śluzówkę nosa, aby wypłukiwać zgromadzone pyłki,
• unikaj dotykania twarzy, aby nie wprowadzić do oczu i nosa pyłków osadzonych na skórze,
• ogranicz wietrzenie mieszkania w porach wzmożonego pylenia,
• używaj w domu oczyszczacza powietrza i odkurzacza z filtrem HEPA,
• w przypadku alergii na zarodniki grzybów unikaj trzymania w domu roślin doniczkowych oraz warzyw i owoców poza lodówką.

Czy alergia jest groźna?

Alergia na pyłki zazwyczaj nie jest niebezpieczna. W wyjątkowych przypadkach bardzo silna reakcja alergiczna na pyłki może wywołać duszności.

Objawy alergii są mocno uciążliwe, ponieważ trudno unikać kontaktu z alergenami. Należy jednak pamiętać, że reakcje alergiczne mogą niekorzystnie wpływać na przebieg innych przewlekłych chorób i nakładać się na ich objawy. Dlatego nie powinno się lekceważyć nawet lekkiej alergii. Warto ustalić, na co jesteśmy uczuleni – wiedza ta może być przydatna dla poprawy zdrowia i komfortu życia.

Autor: Mgr Marta Filipowska

Bibliografia:

1. Alergia na pyłek traw. Piotr Rapiejko. Medycyna Praktyczna – Portal dla Pacjenta, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/61715,alergia-na-pylek-traw
2. Pyłki roślin. Filip Mejza. Medycyna Praktyczna – Portal dla Pacjenta, https://www.mp.pl/pacjent/astma/wszystkooastmie/kacikalergika/45993,pylki-roslin
3. https://pta.med.pl/kalendarz-pylenia-2023-r/