Jak przebiega leczenie krztuśca u dzieci i dorosłych?

Krztusiec, znany również jako koklusz, lub dawniej 100-dniowy kaszel, jest wysoce zaraźliwą chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie Bordetella pertussis. Krztusiec, jak sama nazwa wskazuje, charakteryzuje się ciężkim, napadowym kaszlem, który może trwać tygodniami, a nawet miesiącami. Początkowe objawy krztuśca są zwykle podobne do objawów zwykłego przeziębienia, przebiegającego z katarem, gorączką i łagodnym kaszlem. Niestety po ich ustąpieniu charakterystyczne dla przebiegu choroby są dwa lub trzy miesiące silnych napadów kaszlu. Po napadzie kaszlu w krztuścu może wystąpić wysoki dźwięk świstu lub łapania oddechu, podczas wdychania powietrza. Należy pamiętać, że zakażeniu krztuścem i ciężkiemu przebiegowi krztuśca można zapobiegać za pomocą szczepień ochronnych.

Krztusiec – kogo dotyczy?

Krztusiec dotyczy zarówno dzieci jak i dorosłych, przy czym szczególnie niebezpieczny jest dla małych dzieci. Leczenie tej choroby różni się w zależności od wieku pacjenta oraz stadium choroby. W poniższym artykule omówione zostaną najczęstsze metody leczenia krztuśca, naturalne metody wspomagające leczenia krztuśca, czas leczenia oraz odpowiednia dieta wspierająca zdrowienie.

Leczenie krztuśca u dorosłych i dzieci

Najczęściej stosowaną i zalecaną w rekomendacjach metodą leczenia krztuśca są antybiotyki, ze względu na bakteryjne podłoże choroby. Wczesne rozpoczęcie terapii antybiotykowej jest kluczowe dla skutecznego leczenia choroby i zmniejszenia ryzyka rozprzestrzenienia się bakterii na inne osoby.

• Antybiotykoterapię u dzieci i dorosłych należy rozpocząć do 3 tygodni od pojawienia się kaszlu.
• W przypadku kobiet w ciąży i dzieci poniżej pierwszego roku życia terapię najlepiej rozpocząć w przeciągu 6 tygodni od wystąpienia objawów.
• Antybiotykoterapia wdrożona we wczesnej fazie łagodzi przebieg choroby, natomiast po wystąpieniu napadowego kaszlu nie wpływa na objawy, ale skraca okres, w którym chory zakaża kontaktujące się z nim osoby. 
• Ważne jest, aby leczenie antybiotykami rozpocząć jak najwcześniej, najlepiej w ciągu pierwszych dwóch tygodni od wystąpienia objawów, aby maksymalnie zwiększyć skuteczność terapii. Po tym okresie antybiotyki mogą nadal pomagać w zmniejszeniu ryzyka zakaźności, ale ich wpływ na przebieg choroby jest mniej znaczący.

W przypadku dzieci i dorosłych, najczęściej przepisywanymi antybiotykami są:

• Azytromycyna – to jeden z najczęściej wybieranych antybiotyków, który jest skuteczny w leczeniu krztuśca. Azytromycyna jest dobrze tolerowana i cechuje się stosunkowo krótkim czasem terapii trwającym zazwyczaj 5 dni.
• Erytromycyna – to antybiotyk o szerszym spektrum działania, stosowany w leczeniu krztuśca, szczególnie w przypadku uczulenia na azytromycynę. Terapia erytromycyną trwa zazwyczaj 14 dni.
• Klarytromycyna – jest to alternatywa dla azytromycyny i erytromycyny, stosowana w leczeniu krztuśca. Leczenie trwa zwykle 7 dni.

Leczenie krztuśca – leki wspomagające

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie leków wspomagających, które łagodzą objawy krztuśca.

Należą do nich:

• Leki przeciwkaszlowe – mogą pomóc w złagodzeniu kaszlu, jednak należy używać ich ostrożnie, ponieważ niektóre mogą mieć ograniczoną skuteczność w przypadku kaszlu spowodowanego przez krztusiec.
• Leki mukolityczne – pomagają w rozrzedzaniu wydzieliny (w przypadku jej występowania) w drogach oddechowych, co może ułatwić odkrztuszanie.

Naturalne metody leczenia krztuśca

Pomimo że antybiotyki są podstawową metodą leczenia krztuśca, istnieją również naturalne metody, które mogą wspierać zdrowienie i łagodzić dokuczliwe objawy.

Naturalne metody, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów krztuśca to:

• Inhalacje preparatami soli fizjologicznej – wdychanie soli fizjologicznej wzbogaconej np. o kwas hialuronowy może pomóc nawilżyć drogi oddechowe, co przyniesie ulgę w przypadku uczucia podrażnienia gardła i silnego kaszlu.
• Miód – miód ma naturalne właściwości łagodzące i może pomóc w łagodzeniu kaszlu, zwłaszcza u dzieci powyżej 1 roku życia. Można go podawać bezpośrednio na łyżeczce lub dodawać do herbaty. Warto jednak pamiętać, że miód nie jest zalecany dla dzieci poniżej 1 roku życia.
• Herbaty ziołowe – herbata z tymianku, szałwii, mięty pieprzowej lub rumianku może pomóc w łagodzeniu podrażnionego gardła i kaszlu. Zioła te mają działanie przeciwzapalne, nawilżające i łagodzące.
• Ciepłe kompresy – stosowanie ciepłych kompresów na klatkę piersiową może pomóc w rozluźnieniu mięśni i złagodzeniu napadów kaszlu.
• Dieta i nawodnienie – odpowiednia dieta i utrzymanie odpowiedniego poziomu nawodnienia mogą wspierać układ odpornościowy i ogólne zdrowie, co jest ważne w czasie rekonwalescencji.

Naturalne metody mogą być skuteczne w łagodzeniu objawów, ale nie powinny zastępować konwencjonalnego leczenia antybiotykami, szczególnie w przypadku ciężkich postaci choroby, zwłaszcza u dzieci.

Ile trwa leczenie krztuśca?

Czas trwania leczenia krztuśca zależy od kilku czynników, w tym od stadium choroby, wieku pacjenta i zastosowanej terapii. Standardowo kuracja antybiotykowa trwa zazwyczaj od 5 do 14 dni, w zależności od zastosowanego leku. W przypadku wczesnego leczenia antybiotykami objawy mogą ustępować szybciej, ale pełne wyleczenie może zająć kilka tygodni. Jednak nawet po zakończeniu terapii antybiotykowej, kaszel może utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy. Właśnie z powodu długiego okresu kaszlu, krztusiec był nazywany dawniej 100-dniowym kaszlem, który jest szczególnie uciążliwy.

Dieta wskazana przy leczeniu krztuśca

Dieta odgrywa ważną rolę w wspieraniu zdrowienia podczas leczenia krztuśca. Zalecenia dotyczące diety podczas krztuśca obejmują:

• Wysoką zawartość płynów – utrzymanie odpowiedniego poziomu nawodnienia jest kluczowe, ponieważ pomaga w rozrzedzeniu wydzieliny i łagodzeniu podrażnionego gardła. Należy pić dużo wody, herbat ziołowych oraz zup (osoby dorosłe powinny spożywać minimum 2.5l płynów podczas choroby).
• Pokarmy łagodzące – spożywanie miękkich, łatwostrawnych pokarmów, takich jak zupy, puree warzywne i jogurty, może pomóc w łagodzeniu podrażnień gardła i ułatwić jedzenie w czasie choroby.
• Unikanie drażniących pokarmów – należy unikać pikantnych, kwaśnych i tłustych potraw, które mogą podrażniać gardło i nasilać kaszel.
• Witamina C i antyoksydanty – dieta bogata w witaminę C (znajdującą się w owocach cytrusowych, kiwi, papryce) oraz antyoksydanty (w owocach jagodowych, zielonych warzywach liściastych) może wspierać układ odpornościowy i przyspieszać proces zdrowienia.
• Regularne posiłki – regularne spożywanie posiłków w mniejszych ilościach może pomóc w utrzymaniu energii i poprawie samopoczucia.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/artykuly/jak-szybko-wyleczyc-przeziebienie/

Diagnostyka krztuśca – badania laboratoryjne

Właściwe zdiagnozowanie krztuśca jest kluczowe dla wdrożenia skutecznego leczenia i zapobiegania dalszemu rozprzestrzenieniu infekcji.

Pierwszym krokiem w diagnozowaniu krztuśca jest szczegółowy wywiad medyczny, który powinien obejmować:

• Objawy: czas trwania i charakter kaszlu, krztusiec charakteryzuje się napadowym, intensywnym kaszlem, który może prowadzić do wymiotów. Kaszel w krztuścu jest najczęściej suchy, a objawy mogą nasilać się w nocy.
• Historię kontaktu: istotne jest ustalenie czy pacjent miał kontakt z osobami z potwierdzonym krztuścem, co może zwiększyć prawdopodobieństwo diagnozy.
• Szczepienia: ważna jest znajomość historii szczepień przeciwko krztuścowi. Osoby, które nie były szczepione lub nie otrzymały pełnej serii szczepień, są bardziej narażone na zachorowanie.

Podczas badania fizykalnego przy diagnostyce krztuśca lekarz zwraca uwagę na:

• Charakter kaszlu: kaszel krztuścowy jest często opisany jako napadowy, z przerwami na złapanie oddechu.
• Objawy dodatkowe: możliwość wystąpienia objawów takich jak sinica, zwłaszcza w okolicach ust, co może wskazywać na ciężkie napady kaszlu.

W celu potwierdzenia diagnozy konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych.

Należą do nich:

1. Posiew z wymazu z nosogardzieli – jest to jedna z podstawowych metod diagnozowania krztuśca, w której bakterie Bordetella pertussis wyrastają na specjalnych podłożach mikrobiologicznych. Niestety test cechuje niska czułość (posiew może być fałszywie ujemny mimo aktywnego zakażenia). Badanie należy wykonać we wczesnej fazie choroby, jeszcze przed rozpoczęciem terapii antybiotykowej.
2. Test PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) – to najbardziej zaawansowana i zalecana metoda diagnostyczna, która pozwala na wykrycie materiału genetycznego bakterii w próbkach z wymazu z nosogardzieli. Test PCR powinien być wykonany w przypadku objawów choroby, utrzymujących się <2 tygodni.
3. Test serologiczny – wykrywa obecność przeciwciał przeciwko Bordetella pertussis w surowicy krwi pacjenta. Test ten może być użyteczny w późniejszych stadiach choroby (>2 tygodni), gdy objawy są już wyraźnie rozwinięte. Istnieją dwa rodzaje testów serologicznych: testy wykrywające przeciwciała IgG oraz IgA.

Leczenie krztuśca u dzieci i dorosłych obejmuje przede wszystkim stosowanie antybiotyków, które są kluczowe dla zwalczania bakterii wywołujących chorobę. Naturalne metody mogą wspierać leczenie oparte na antybiotykach, ale nie powinny go zastępować. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących leczenia krztuśca, zaleca się konsultację z lekarzem, który dostosuje terapię do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Pytania i odpowiedzi

Jaki jest najczęstszy sposób leczenie krztuśca?

W leczeniu krztuśca wykorzystywane są antybiotyki, czyli li zwalczające bakterie odpowiedzialne za zakażenie.

Czy istnieją naturalne metody leczenia krztuśca?

Naturalne metody leczenia krztuśca powinny jedynie wspierać zalecane leczenie antybiotykami. Nigdy nie powinny zastępować antybiotykoterapii.

Ile trwa leczenie krztuśca?

Leczenie krztuśca antybiotykiem trwa 5-14 dni w zależności od zastosowanego antybiotyku. Łagodzenie kaszlu, który towarzyszy chorobie, innymi lekami niż antybiotyki może trwać nawet kilka miesięcy.

Jakie dieta jest wskazana przy leczeniu krztuśca?

Dieta wspierająca leczenie krztuśca powinna uwzględniać dużą ilość płynów, potrawy niedrażniące gardła, przecierane warzywa i owoce będące źródłem witamin.