21 października 2022 - Przeczytasz w 3 min

Luteina – czym jest i za co odpowiada?

Luteina pod względem chemicznym jest karotenoidem ksantofilowym, występującym w znacznej ilości w plamce żółtej siatkówki ludzkiego oka. Udowodniono pozytywny wpływ luteiny na funkcjonowanie narządu wzroku i potwierdzono jej rolę w zapobieganiu niektórym chorobom oczu. Dzięki temu zyskała określenie „witamina dla oczu”. Co istotnego powinniśmy wiedzieć na temat luteiny i czy warto ją suplementować?

luteina

Co to jest luteina?

Plamka żółta to fragment siatkówki oka, charakteryzujący się obecnością dużej ilości fotoreceptorów (receptorów pochłaniających światło). Odpowiada za ostre widzenie centralne, rozpoznawanie barw i szczegółów obiektów, na które patrzymy zarówno z bliska jak i z daleka. Zwyrodnienie plamki żółtej prowadzi do upośledzenia tych funkcji i skutkuje utratą ostrości widzenia, obecnością „ciemnej plamy” w centrum widzenia, prowadzi także do postrzegania przedmiotów w innym rozmiarze niż są w rzeczywistości. To właśnie luteina warunkuje ostrość widzenia, zmniejsza także „zużywanie” plamki żółtej związane z upływem czasu i starzeniem organizmu. Luteina jest substancją egzogenną, co oznacza, że nie jest syntetyzowana w organizmie człowieka. Żeby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku, luteina musi być dostarczana wraz ze spożywanymi w diecie produktami lub suplementowana w postaci gotowych preparatów farmaceutycznych.

Luteina – gdzie jest najwięcej?

Najlepszym źródłem luteiny jest żółtko jajek, w których obecność tłuszczy znacząco zwiększa jej przyswajanie z przewodu pokarmowego. Wśród innych rekomendowanych produktów, bogatych w luteinę wymienia się sałatę, bazylię, jarmuż, pora, pietruszkę, brokuły, groch, czerwoną paprykę i pistacje. Z ziaren zaleca się spożywanie kukurydzy i pszenicy durum. 

Luteina a wzrok

Badania naukowe dowodzą, że luteina chroni narząd wzroku przed działaniem światła niebieskiego. Światło niebieskie uznawane jest za potencjalnie toksyczne dla oczu. Ma wysoką energię, dlatego może wywoływać powstawanie wolnych rodników i wywoływać stres oksydacyjny, co skutkuje zwiększonym ryzykiem chorób plamki żółtej i rozwoju zaćmy. Światło niebieskie emitowane jest przez wiele wykorzystywanych na co dzień urządzeń (smartfony, komputery, tablety, lampy LED). Luteina może pochłaniać nawet do 90% światła niebieskiego, stąd chroni wzrok przed jego potencjalnym uszkodzeniem. Poza światłem niebieskim, za uszkodzenie wzroku odpowiadają również mechanizmy toczącego się w obrębie oka zapalenia i zaburzonej angiogenezy, czyli procesu nieprawidłowego tworzenia naczyń krwionośnych. Okazuje się, że luteina wykazuje właściwości przeciwzapalne i regulujące prawidłową angiogenezę, co z kolei przekłada się na zapobieganie wielu chorobom narządu wzroku. Skuteczność działania luteiny potwierdza fakt, że suplementacja preparatami z luteiną opóźnia chociażby zmniejszenie ostrości wzroku spowodowane procesem starzenia (zwyrodnienie plamki żółtej), a u pacjentów z cukrzycą poprawia grubość i funkcję siatkówki, ograniczając wpływ choroby na funkcje widzenia (zapobieganie retinopatii cukrzycowej). Suplementacja luteiny zalecana jest osobom narażonym na zwyrodnienie plamki żółtej i rozwój zaćmy. Wśród nich wymienia się osoby starsze, osoby z dużym narażeniem na światło niebieskie (długotrwała praca przy komputerze), palaczy, osoby źle odżywione, otyłych, cukrzyków oraz osoby z rodzinnym występowaniem zwyrodnienia plamki żółtej. 

Luteina – skutki uboczne

Luteina jest klasyfikowana jako substancja bezpieczna, co oznacza, że nie stwierdza się skutków ubocznych, nawet w sytuacji długotrwałego spożywania jej w zalecanych dawkach. Dostrzega się pozytywny efekt suplementacji luteiną także w kontekście innych chorób, nie tylko narządu wzroku. Okazuje się, że może ona wywierać pozytywny wpływ na funkcje poznawcze (orientacje w przestrzeni, przyswajanie wiedzy), zmniejszać ryzyko nowotworzenia i chorób sercowo – naczyniowych.

Luteina w ciąży

Luteina zalecana do stosowania w trakcie ciąży, nie jest tożsama z luteiną odgrywającą rolę w procesie widzenia. Luteina stosowana głównie przez kobiety ciężarne to hormon – progesteron, mający kluczowy wpływ na rozwój płodu i prawidłowy przebieg wczesnej ciąży. Zalecana jest przez lekarzy ginekologów głównie w pierwszych, najbardziej kluczowych tygodniach. Jej przyjmowanie ma na celu utrzymanie ciąży i zapobiega poronieniu. Luteina dostępna jako suplement nie wymaga wypisania recepty. Luteina – hormon (progesteron) dostępna jest wyłącznie na receptę, a o jej przyjmowaniu lub odstawieniu powinien decydować wyłącznie lekarz.

Bibliografia

  • Lutein Supplementation for Eye Diseases. Li LH, Lee JC, Leung HH, Lam WC, Fu Z, Lo ACY. Nutrients. 2020 Jun 9;12(6):1721. doi: 10.3390/nu12061721. PMID: 32526861
  • The Effect of Lutein on Eye and Extra-Eye Health. Buscemi S, Corleo D, Di Pace F, Petroni ML, Satriano A, Marchesini G. Nutrients. 2018 Sep 18;10(9):1321. doi: 10.3390/nu10091321. PMID: 30231532
  • The role of lutein in eye-related disease. Koushan K, Rusovici R, Li W, Ferguson LR, Chalam KV. Nutrients. 2013 May 22;5(5):1823-39. doi: 10.3390/nu5051823. PMID: 23698168
Powiązane pakiety

E-PAKIET PROFILAKTYCZNY PODSTAWOWY
W pakiecie uwzględniono morfologię krwi - podstawowe badanie oceniające ogólną kondycję organizmu. Badanie wnosi wiele istotnych informacji na temat odporności organizmu, chorób przewlekłych, możliwych niedoborów pierwiastków lub witamin będących przyczyną anemii, toczących się infekcji o różnej etiologii czy poważnych chorób hematologicznych. Pomiar stężenia glukozy i poszczególnych składowych lipidogramu pomoże w ocenie Twojego metabolizmu, czyli procesu przemian węglowodanów i lipidów. W ocenie gospodarki węglowodanowej kluczowy jest pomiar stężenia glukozy. Wysokie stężenie glukozy na czczo najczęściej jest wynikiem choroby metabolicznej – cukrzycy, uznanego czynnika ryzyka udaru mózgu. Cukrzyca (szczególnie typu II) jest chorobą podstępną, która wiele lat może przebiegać bezobjawowo i niepostrzeżenie prowadzić w tym czasie do groźnych, najczęściej naczyniowych powikłań zagrażających zdrowiu i życiu. Pomiar stężenia poszczególnych składowych lipidogramu to element diagnostyki zaburzeń lipidowych, które nadal stanowią najbardziej rozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu krążenia, w tym udaru mózgu. Cennym uzupełnieniem pakietu jest badanie stężenia CRP. Podwyższone stężenie CRP wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób sercowo – naczyniowych, np. miażdżycy której konsekwencją może być udar mózgu. Ponadto CRP to niespecyficzny wskaźnik stanu zapalnego, którego stężenie wzrasta najczęściej w przebiegu infekcji bakteryjnej, po urazach, ale także w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych jak reumatoidalne zapalenie stawów i nieswoiste zapalne choroby jelit oraz w chorobach nowotworowych. Doskonałym uzupełnieniem Pakietu profilaktycznego podstawowego są badania umożliwiające: określenie przyczyny anemii (żelazo, ferrytyna, witamina B12, kwas foliowy) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie zaburzeń układu odpornościowego (witamina D, IgG) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie, monitorowanie przebiegu i leczenia chorób metabolicznych (hemoglobina glikowana, Apo B, lipoproteina a) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie niedoboru witamin i minerałów - pakiet dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj   Czas oczekiwania na wyniki e-pakietu w większości laboratoriów wynosi 1 dzień roboczy.* *Czas prezentowany jest w dniach roboczych i może ulec zmianie ze względu na uwarunkowania laboratoryjne i nie stanowi zobowiązania do realizacji usługi w tym czasie. Informację o przewidywanym czasie wykonania wszystkich badań objętych pakietem, zależnie od wybranego punktu pobrań, można sprawdzić na podstronach poszczególnych badań, wybierając placówkę realizacji lub kontaktując się z infolinią.   Uwaga! Jeżeli kupujesz badanie dla dziecka, zrealizuj je w punkcie przyjaznym dzieciom - sprawdź PUNKTY PRZYJAZNE DZIECIOM.