Nefropatia cukrzycowa - co warto wiedzieć?

Nefropatia cukrzycowa, inaczej cukrzycowa choroba nerek, rozwija się wskutek patologicznych zmian towarzyszących chorobie przewlekłej – cukrzycy. Nefropatia cukrzycowa według danych statystycznych jest najczęstszą przyczyną zaawansowanego stadium niewydolności nerek wymagającego dializoterapii (leczenie nerkozastępcze). Jak się objawia i do jakich zmian prowadzi nefropatia cukrzycowa?

Nefropatia cukrzycowa – przyczyny

Nefropatia cukrzycowa jest konsekwencją cukrzycy, choroby przewlekłej w której podwyższony, nieprawidłowy poziom glukozy we krwi (hiperglikemia) prowadzi do zmian w nerkach np. o charakterze mikroangiopatii, czyli uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych. Uszkodzenia w nerkach wynikają z patologicznego, nieprawidłowego i niepożądanego w organizmie procesu przyłączania glukozy (glikacji) do białek budujących naczynia, błon komórkowych i struktur narządu.

Zmienione przez przyłączoną glukozę białka tracą wówczas swoje funkcje, co wiąże się np. ze zmianą sztywności ścian naczyń krwionośnych i ich zwiększoną podatnością na uszkodzenia, ale także zmianami strukturalnymi obserwowanymi w kłębuszkach nerkowych, cewkach oraz śródmiąższu.

Konsekwencją nieenzymatycznej glikacji jest postępujące upośledzenie procesu filtracji kłębuszkowej (obniżone wartości GFR), „przepuszczanie” do moczu nadal istotnego dla funkcjonowania organizmu białka oraz zatrzymywania w nim substancji toksycznych.

Nefropatia cukrzycowa – objawy

O początkowym etapie rozwijającej się nefropatii cukrzycowej świadczy albuminuria, czyli zwiększone wydalanie albuminy (białko) z moczem, przekraczające wartość 30mg/24h. Stan, w którym albumina wydalana jest w granicach 30-300 mg/24h określany jest mianem nasilonej albuminurii, natomiast ilość wydalanej albuminy przekraczająca >300mg/24h świadczy o jawnym białkomoczu. Ponieważ samej cukrzycy (głównie typu 2) bardzo długo nie towarzyszą żadne objawy kliniczne, nefropatia cukrzycowa jest najczęściej stanem bezobjawowym.

Zarówno o cukrzycy, jak i jej nerkowym powikłaniu, czyli nefropatii pacjent dowiaduje się przypadkowo, podczas rutynowej wizyty u lekarza wiążącej się z odebraniem nieprawidłowych wyników ogólnego badania moczu (obecność glukozy, białka, osadu aktywnego w moczu). Dane statystyczne pokazują, że nawet połowa pacjentów ze zdiagnozowaną już cukrzycą, wskutek zaniedbania i lekceważenia swojej choroby nie wie o rozwijającym się uszkodzeniu nerek, które równolegle rozwija się z retinopatią cukrzycową (uszkodzenie wzroku), neuropatią cukrzycową (zaburzenia czucia, zmiany neurologiczne) oraz zwiększa ryzyko powikłań sercowo – naczyniowych.

Podsumowując – najważniejsza jest wczesna diagnostyka cukrzycy jak i monitorowanie jej powikłań. Wczesne rozpoznanie rozwijających się zmian w nerkach i wdrożenie właściwego leczenia daje szanse na zahamowanie postępu uszkodzenia nerek.

Dieta przy nefropatii cukrzycowej

Dieta hamująca postęp nefropatii cukrzycowej powinna być przede wszystkim dietą, która stabilizuje poziom glukozy we krwi i prowadzi do wyrównania parametrów cukrzycy. Rozpoznaniu cukrzycy i nefropatii cukrzycowej powinna towarzyszyć wizyta u dietetyka klinicznego, którego zadaniem jest skomponowanie diety i wytłumaczenie pacjentowi powagi sposobu odżywiania w trakcie choroby.

Dieta powinna uwzględniać ograniczenie spożycia soli, zmniejszoną podaż obciążającego nerki białka, być skomponowana w oparciu o zdrowe zasady piramidy żywieniowej, eliminować nadmiar cukru i słodzonych napojów, oraz produkty wysokoprzetworzone typu fast food, batony i wafelki. Kluczowe jest także utrzymanie prawidłowej wagi u chorego, ponieważ w kontekście zdrowia nerek – nadwaga i otyłość – działają wyłącznie na ich niekorzyść. Pacjent powinien unikać stosowania leków potencjalnie nefrotoksycznych, a w razie konieczności ich stosowania, dawki konsultować z lekarzem prowadzącym.

Właściwe żywienie pacjentów z cukrzycą i cukrzycową chorobą nerek wraz ze stosowaniem farmakoterapii jest sposobem na spowolnienie procesu chorobowego, profilaktykę powikłań towarzyszących chorobie i odwleczenie obciążającego sposobu leczenia jakim jest dializoterapia.