Objaw Janewaya – na czym polega i jakim chorobom towarzyszy?

Objaw Janewaya to charakterystyczne zmiany skórne, które występują w zakażeniu wsierdzia, a także w niektórych innych chorobach zakaźnych. Sprawdź, jak wyglądają i gdzie pojawiają się najczęściej. Dowiedz się, w jaki sposób rozpoznaje się objaw Janewaya. 

Jak wyglądają zmiany skórne w objawie Janewaya?

Objaw Janewaya to charakterystyczne zmiany skórne, które pojawiają się głównie w chorobach zakaźnych i stanowią istotny objaw kliniczny w diagnostyce niektórych problemów zdrowotnych. Są to czerwone wybroczyny lub grudki, które przypominają krwawienie pod skórą. Zmiany są płaskie i osiągają niewielkie rozmiary. Ich średnica nie przekracza zazwyczaj kilku milimetrów. Zmiany skórne w objawie Janewaya nie są bolesne i swędzące.

Gdzie umiejscawia się objaw Janewaya?

Dłonie i stopy to najczęstsze miejsca, gdzie występuje objaw Janewaya, ale zmiany mogą pojawić się również na innych częściach ciała, w tym na wierzchołkach palców.

Objaw Janewaya – co oznacza i kiedy występuje?

Objaw Janewaya jest oznaką krwotoków w drobnych naczyniach skóry. Zmiany skórne pojawiają się w wyniku bakteryjnych zakrzepów, które przemieszczają się w organizmie i osadzają w drobnych naczyniach skóry, co powoduje krwawienia podskórne. 

Zapalenie wsierdzia (łac. endokarditis) o etiologii zakaźnej (łac. endocarditis infectiosa)  to najczęstsza choroba związana z objawem Janewaya. Jest zakażeniem wewnętrznej warstwy serca (wsierdzia), często wywoływanym przez bakterie, takie jak Staphylococcus aureus lub Streptococcus viridans. Objaw Janewaya ma duże znaczenie diagnostyczne, ponieważ wskazuje na zakrzepicę bakteryjną w małych naczyniach i sugeruje obecność poważnej infekcji, która wymaga natychmiastowego leczenia. 

Inne infekcje bakteryjne mogą powodować powstawanie zakrzepów bakteryjnych, które prowadzą do zmian skórnych. Objaw Janewaya występuje również w przebiegu zespołu antyfosfolipidowego (APS), który powoduje nadmierną krzepliwość krwi. W rzadkich przypadkach objaw Janewaya związany jest z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń rumieniowaty układowy, w których dochodzi do zakrzepów w naczyniach.

Diagnostyka objawu Janewaya

Jeśli zauważymy objaw Janewaya, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem, ponieważ może on wskazywać na zakażenie wsierdzia, które jest poważnym stanem. Obecność objawu Janewaya wymaga dokładnej diagnostyki w celu identyfikacji przyczyny i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Diagnostyka rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego i badania fizykalnego. Lekarz ocenia: obecność czerwonych plam, wybroczyn lub grudek na dłoniach i stopach, brak bolesności zmian, co odróżnia objaw Janewaya od np. guzków Oslera (które są bolesne), inne objawy zakażenia wsierdzia, m.in. gorączkę, szmery serca.

Kolejnym krokiem są badania laboratoryjne. Kluczowe w diagnostyce bakteryjnego zapalenia wsierdzia okazują się posiewy. Pobiera się co najmniej trzy próbki krwi w różnych odstępach czasu, aby wykryć bakterie, np. Staphylococcus aureus, Streptococcus viridans. Dodatnie wyniki sugerują zakażenie wsierdzia. Wykonywana jest też morfologia krwi, która może wykazać świadczącą o infekcji leukocytozę (podwyższoną liczbę białych krwinek) i niedokrwistość normocytową, która często towarzyszy zakażeniu wsierdzia. Oznacza się CRP, OB, czyli wskaźniki stanu zapalnego. Ponadto lekarz zleca testy autoimmunologiczne w celu różnicowania z zespołem antyfosfolipidowym (APS) lub toczniem (SLE).

Cennych informacji diagnostycznych dostarczają badania obrazowe. Podstawą jest echokardiografia (UKG serca). Echokardiografia przezklatkowa (TTE, ang. transthoracic echocardiogram) ocenia struktury serca i sprawdza obecność wegetacji bakteryjnych wsierdzia (konglomeratów bakterii, włóknika, komórek zapalnych etc.). Echokardiografia przezprzełykowa (TEE, ang. transesophageal echocardiography) to bardziej czuła metoda, wykrywa nawet małe zmiany na zastawkach serca. USG Dopplera wykonuje się przy podejrzeniu zakrzepicy jako przyczyny zmian skórnych. Rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT) mózgu zlecane są przy objawach neurologicznych. Badania te wykrywają zatory mózgowe, które czasami towarzyszą zakażeniu wsierdzia.

Diagnostyka różnicowa

Objaw Janewaya należy odróżnić od innych zmian skórnych:

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska
Konsultacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela