Porażenie Bella - przyczyny, pierwsze objawy, leczenie

06 października 2023

Przeczytasz w 10 minut

Udostępnij

Spis treści:

Porażenie Bella – objawy
Paraliż Bella – kogo dotyka?
Porażenie Bella – przyczyny
Porażenie Bella – diagnostyka
Porażenie Bella – leczenie
Jakie są powikłania porażenia Bella?
Porażenie Bella i ciąża
Szczepienia a porażenie Bella

Porażenie Bella, to porażenie nerwu twarzowego o nieznanej przyczynie, czyli tzw. porażenie idiopatyczne. Jest to schorzenie neurologiczne charakteryzujące się osłabieniem lub paraliżem mięśni po jednej stronie twarzy. Porażenie Bella jest najczęściej spowodowane zapaleniem nerwu twarzowego, jednak dokładna przyczyna zwykle nie jest możliwa do ustalenia. Stan ten trwa kilka miesięcy i ustępuje bez leczenia. Choroba została nazwana od Charlesa Bella, szkockiego chirurga, który jako pierwszy opisał ją w XIX wieku.

Porażenie Bella – objawy

Objawy paraliżu Bella mogą obejmować:

osłabienie mięśni po jednej stronie twarzy, co prowadzi do asymetrii i opadania kącika ust,
trudności w zamknięciu jednego oka i poszerzenie szpary powiekowej,
trudności w kontrolowaniu ruchów mięśni twarzy, takich jak uśmiech, uniesienie brwi, szczerzenie zębów, mruganie,
trudności w żuciu, połykaniu lub mówieniu,
zaburzenia odczuwania smaku,
ślinienie się,
suchość lub przeciwnie – łzawienie oka,
ból głowy,
dzwonienie w uszach (szum w uszach),
nadwrażliwość na dźwięki.

Objawy porażenia Bella zwykle pojawiają się nagle i osiągają szczytowe nasilenie w ciągu 48 do 72 godzin. U niektórych osób występują jedynie łagodne symptomy, czyli osłabienie (niedowład) mięśni twarzy. Inni pacjenci doświadczają całkowitego paraliżu, czyli porażenia mięśni. Około 80% osób wraca w pełni do zdrowia w przeciągu trzech miesięcy.

Jeśli zauważysz u siebie objawy porażenia Bella, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem. Diagnoza opiera się na badaniu fizykalnym, wywiadzie lekarskim i wykluczeniu innych możliwych przyczyn ich wystąpienia.

Paraliż Bella – kogo dotyka?

Porażenie Bella występuje u osób w wieku od 15 do 60 lat i dotyka w równym stopniu mężczyzn, jak i kobiety. Bardziej podatni/podatne na wystąpienie paraliżu są:

ciężarne, w szczególności ciężarne w stanie przedrzucawkowym lub z cukrzycą ciążową,
osoby otyłe,
pacjenci z chorobami górnych dróg oddechowych,
pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi,
cukrzycy,
pacjenci z rodzinna historią porażenia Bella,
pacjenci cierpiący na nadciśnienie tętnicze.

Porażenie Bella – przyczyny

Porażenie Bella jest spowodowane uszkodzeniem i obrzękiem nerwu twarzowego (nerwu VII) odpowiedzialnego za kontrolę mięśni twarzy. Patomechanizm porażenia Bella nie jest w pełni zrozumiany, ale istnieje kilka teorii dotyczących jego powstania. Za najczęstszą przyczynę porażenia Bella uważa się stan zapalny i nieprawidłową reakcję układu odpornościowego, który atakuje nerw twarzowy. Uszkodzenie nerwu ma najczęściej tło:

wirusowe: wirusy mogą być związane z porażeniem Bella np. wirus grypy, mononukleoza zakaźna, czy wirus opryszczki (Herpes simplex Virus – HSV), zespół Ramsaya Hunta o bardzo podobnych objawach klinicznych do porażenia Bella, jest późnym powikłaniem infekcji wirusem ospy wietrznej i półpaśca (Varicella Zoster Virus – VZV),
bakteryjne: rzadziej niż infekcje wirusowe niektóre infekcje bakteryjne np. odkleszczowe lub infekcje ucha środkowego, mogą być związane z porażeniem Bella,
związane ze stresem i czynnikami emocjonalnymi: niektóre badania sugerują, że stres i czynniki emocjonalne mogą przyczyniać się do wystąpienia porażenia Bella, choć dokładny mechanizm pozostaje niejasny,
związane z chorobami autoimmunologicznymi: w niektórych przypadkach porażenie Bella może być związane z reakcjami autoimmunologicznymi, w których układ odpornościowy atakuje własne tkanki, w tym nerw twarzowy.

Przyczyny porażenia Bella mogą być różne i często nie jest możliwe jednoznaczne ustalenie konkretnego czynnika wywołującego chorobę. Diagnoza porażenia Bella jest oparta na wykluczeniu innych możliwych przyczyn i ocenie charakterystycznych objawów klinicznych.

Porażenie Bella – diagnostyka

Diagnoza porażenia Bella jest ustalana na podstawie objawów klinicznych, wywiadu lekarskiego oraz przez wykluczenie innych stanów dających podobne objawy, w tym: przewlekłego zapalenia ucha środkowego, udaru, guza mózgu, stwardnienia rozsianego, sarkoidozy, boreliozy, zespołu Ramsaya Hunta, które mogą również powodować paraliż twarzy. W celu wykluczenia innych przyczyn objawów lekarz może zlecić:

konsultację neurologiczną, laryngologiczną,
badania krwi w celu sprawdzenia obecności przeciwciał przeciwko bakterii Borelia IgM i IgG lub VZV,
elektromiografię (EMG) do pomiaru aktywności i uszkodzeń nerwów -ten test pomoże ocenić tempo powrotu do zdrowia,
obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) lub tomografii komputerowej (CT) w celu wykluczenia udaru lub innych przyczyn uszkodzenia nerwów.

Porażenie Bella – leczenie

Porażenie Bella zazwyczaj cofa się bez leczenia, jednak lekarz może zalecić jedną z poniższych opcji terapeutycznych w celu złagodzenia objawów i szybszego powrotu do zdrowia:

doustne kortykosteroidy, zmniejszają obrzęki i pozwalają szybciej odzyskać kontrolę nad mięśniami twarzy – to leczenie jest najskuteczniejsze, gdy będzie wdrożone w ciągu 48 godzin od zauważenia objawów,
leki przeciwwirusowe, mogą przyspieszyć powrót do zdrowia,
pielęgnacja oczu: krople do oczu, sztuczne łzy, łagodzą suche, podrażnione oczy, jeśli powieka się nie zamyka, może być konieczne założenie opaski na oko, aby chronić oko przed podrażnieniami i urazami.
operacja dekompresyjna zmniejszająca nacisk na nerw jest wykonywana rzadko, ponieważ może spowodować utratę słuchu i trwałe uszkodzenie nerwu twarzowego,
zabiegi chirurgii plastycznej twarzy to opcje dla pacjentów, którzy nie wracają do zdrowia i potrzebują korekty asymetrii twarzy lub niedomykającej się powieki.

Jakie są powikłania porażenia Bella?

Osiem na dziesięć osób z porażeniem Bella całkowicie wraca do zdrowia. Pozostałe 20% osób boryka się z długotrwałym paraliżem lub niedowładem mięśni twarzy. Porażenie Bella może niekiedy nawrócić, zwykle dzieje się to w ciągu dwóch lat od wstępnej diagnozy i dotyczy tej samej strony twarzy lub strony przeciwnej.

Porażenie Bella i ciąża

Z nieznanych przyczyn kobiety w ciąży są trzy razy bardziej narażone na porażenie Bella niż kobiety nie spodziewające się dziecka. Paraliż pojawia się zwykle w trzecim trymestrze ciąży, a stan przedrzucawkowy (m.in. wysokie ciśnienie krwi) lub cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko wystąpienia porażenia Bella. Jeśli objawy są ciężkie, lekarz może zalecić leczenie. Lekarz powinien omówić z pacjentką ryzyko i korzyści związane z leczeniem.

Szczepienia a porażenie Bella

Istnieją doniesienia o rzekomym związku między niektórymi szczepionkami a wystąpieniem porażenia Bella. Jednak zgodnie z dostępnymi danymi naukowymi, takie przypadki są bardzo rzadkie i nie został potwierdzony bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy.

Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (ang. Centers for Disease Control and Prevention – CDC) przeprowadziło badania i analizy dotyczące ryzyka wystąpienia porażenia Bella po szczepieniach, w tym szczepionki przeciwko grypie. Według tych badań, ryzyko wystąpienia porażenia Bella po szczepieniach jest bardzo niskie, a korzyści ze szczepień zdecydowanie przeważają nad tym potencjalnym ryzykiem. Szczepienia są nadal uważane za bezpieczne i skuteczne w zapobieganiu wielu chorobom.

Temat porażenia Bella jako niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP) został ponownie nagłośniony podczas populacyjnych szczepień przeciwko COVID-19. Na podstawie dostępnych danych naukowych, nie ma jednoznacznych dowodów na to, że szczepienia przeciwko COVID-19, takie jak szczepionki mRNA (np. Pfizer-BioNTech i Moderna) lub szczepionki wektorowe (np. AstraZeneca, Johnson & Johnson), powodują porażenie Bella. Szczepienia COVID-19 przeszły szerokie badania kliniczne i populacyjne i zostały uznane za bezpieczne i skuteczne w zapobieganiu ciężkim przebiegom choroby, hospitalizacjom i zgonom.

Jak w przypadku każdego produktu medycznego, szczepienia mogą wiązać się z pewnym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. W przypadku szczepień przeciwko COVID-19 najczęstszymi działaniami niepożądanymi są łagodne i przejściowe objawy, takie jak ból w miejscu zastrzyku, ból głowy, gorączka, zmęczenie itp. Dotychczasowe doniesienia na temat możliwego związku między szczepieniami przeciwko COVID-19 a porażeniem Bella są bardzo rzadkie i są to pojedyncze zgłaszane przypadki.

Organizacje zdrowia, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization – WHO) i amerykańskie organizacje – CDC oraz Agencja Żywności i Leków (ang. Food and Drug Administration – FDA) nadal zalecają szczepienia przeciwko COVID-19 jako kluczową strategię w walce z pandemią. Bezpieczeństwo szczepień jest monitorowane na bieżąco, a ewentualne działania niepożądane są dokładnie badane i oceniane.

W przypadku jakichkolwiek obaw lub pytań dotyczących szczepień przeciwko COVID-19, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, który będzie mógł dostarczyć najbardziej aktualnych informacji i odpowiedzi. Wszelkie niepokojące objawy po szczepieniu, zawsze należy zgłosić lekarzowi.

Autor: Dr n.med. Justyna Chlebowska-Tuz

Bibliografia:

Zapalenie błony śluzowej nosa – przyczyny, objawy, leczenie

Zajady - skąd się biorą? Poznaj przyczyny i sposoby leczenia

Więcej+
artykułów